خطر از بیخ گوش جایزه ابن سینا گذشت / تلاش یونسکو برای گرفتن کرسی این جایزه از ایران

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، ساغر کتابی؛ اسم شیخ‌الرئیس که می‌آید، برخی‌ها یاد روز پزشک می‌افتند، عده‌ای هم او را به عنوان نویسنده کتاب قانون می‌شناسند، ناگفته نماند در این میان اسم بوعلی در بین شعرا و اهالی فلسفه نیز ناآشنا نیست!

حال از همه ویژگی‌های این فیلسوف ایرانی که  بگذریم، نمی‌دانم تا به حال اسم جایزه ابن سینا را شنیده‌اید یا نه؟! جایزه اخلاق ابن سینا  هر دو سال یک بار، به برندگان در اخلاق و دانش می‌رسد. دهندهٔ جایزه یونسکو است.

جایزه ابن‌سینا برای اخلاق در علم از سال ۱۳۸۲ (۲۰۰۳)، به ابتکار و پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران و تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسمیت یافت. این جایزه که سنگ بنای آن در سال ۱۳۸۲ و به پیشنهاد دکتر معین، وزیر وقت علوم، گذاشته شد و با پیگیری جلالی نماینده وقت ایران در یونسکو، به نام "شیخ‌الرئیس" در همراهی با «اخلاق» و «علم و فناوری»؛ و «ایران»؛ نمونه‌ای از یک برند فرهنگی ماندگار در بین ۱۹۰ کشور عضو یونسکو است.

جایزه ابن سینا به چه کسانی تعلق میگیرد؟

این جایزه که هر دو سال یک بار اعطا می‌شود، به افراد یا گروه‌هایی تعلق می‌گیرد که اولاً پژوهش‌های علمی آنان در زمینه «اخلاق در علم و فنّاوری» مرجعیت آکادمیک یافته و مورد استناد علمی قرار بگیرد، و ثانیاً همراه با فعالیت‌هایی باشد که منشأ توجه و تحرک محافل علمی و دانشمندان و نخبگان و افکار عمومی نسبت به ارتباط وثیق مؤلفه اخلاق در توسعه علمی گردد و به تفکر عمیق در این باره بینجامد.

طبق مقررات جوایز رسمی یونسکو، دبیرخانه یونسکو و کشور حامی و مؤسس جایزه (ایران) در بررسی صلاحیت علمی نامزدهای دریافت این جایزه دخالتی ندارند. انتخاب برنده با هیأت داوران بین‌المللی است که مرکب از سه عضو با ملیت‌های مختلف است که مدیر کل یونسکو از میان اعضای (کمیسیون جهانی اخلاق در علم و فناوری) ( COMEST) منصوب می‌کند و یکی از آنها باید از منطقه جنوب‌غربی و مرکزی آسیا باشد.

ایران، مبتکر جایزه "اخلاق در علم" یونسکو

جایزه بین‌المللی ابن سینا، تنها جایزه‌ای در موضوع ( اخلاق در علم) است که در سطح سازمان ملل رسمیت دارد و تنها جایزه‌ای است که ایران در نظام سازمان ملل تاسیس کرده و مبتکر برجسته کردن موضوع آن بوده است.

تنها کرسی ایران در یونسکو به خطرافتاد

متاسفانه از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ (۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳) کشور ما به عنوان دولت مؤسس، بانی و حامی جایزه ابن‌سینا، انجام تعهدات خود را وانهاد و اصل تداوم آن در مخاطره افتاد تا بدان‌جا که موضوع حذف آن از یونسکو در دستور کار شورای اجرایی بهار قرار گرفته بود. با حمایت عاجل دکتر فرجی دانا، وزیر محترم وقت علوم و تلاش سنگین این نمایندگی، با وجود تعلیق چندساله، این جایزه در اجلاس شورای اجرائی احیا شد و مدیرکل یونسکو فراخوان بین‌المللی داد و در کنفرانس عمومی ۲۰۱۵ به چهارمین برنده آن، پرفسور شینواری از پاکستان، با حضور دکتر فرهادی وزیر محترم وقت علوم اعطا گردید.

هر از گاهی زمزمه‌هایی به گوش می رسد که قرار است امتیاز جایزه ابن سینای ایرانی را به کشور دیگری واگذار کنند. شاید لازم به یادآوری دارد که تنها جایزه ایرانی در یونسکو، جایزه ابن سینا است.

محمدرضا مولاشاهی، در گفتگو با خبرگزاری دانشجو، درباره جایزه بین المللی ابن سینا گفت: در سال ۲۰۰۳ در کیمیسیون عمومی یونسکو که در مقر پاریس برگزار شد و  وزرای علوم همه کشورها در آن حضور داشتند؛ برای اولین بار ایران طرح یک جایزه بین‌المللی را به  کیمیسیون عمومی  ارائه داد و در سال ۲۰۰۳ تصویب شد که این جایزه در حوزه اخلاق علمی بود.

وی با اشاره به هدف ارائه این جایزه افزود: هدف این جایزه، در حیطه جریان سازی علمی و پژوهشی تعریف می‌‎شود. موسس و حامی این طرح ایران است که وطیفه دارد از این طرح حمایت کند و هر دو سال که برگزار می شود یک مدال طلا، یک سفر به ایران به جهت بازدید از دانشگاه های کشور و کرسی های علمی  و حدود ۱۰ هزار دلار به تیمی یا فرد برنده تعلق میگیرد.

مولاشاهی تصریح کرد: کنش‌ورزی کشورها در حوزه دیپلماسی عمومی و دیپلماسی علمی بسیار حائز اهمیت است. نکته ای که و جود دارد این است که قبلا در سال ۲۰۱۵ برای برگزاری این رویداد بازنگری شد که آیا این رویداد برگزار شود یا نه؟ که با نامه نگاری‌ها و دفاعیه‌هایی که از طرف کشور ما صورت گرفت، تصمیم بر این شد که این رویداد همچنان ادامه پیدا کند و برگزار شود.

وی با اشاره به عدم برگزاری رویداد جایزه ابن سینا در سال‌های اخیر گفت: متاسفانه  در این دو، سه ساله با خبر شدیم که اخیرا این رویداد بزرگ و بسیار مهم که تنها جایزه بین المللی که در حوزه اخلاق علم داده می‌شود و امتیاز آن هم منحصرا برای کشور ایران است. دو سال است که این رویداد در یونسکو برگزار نشده و حامی این طرح، یعنی کشور ما باید پیگیری های لازم را در یونسکو انجام دهد.

این فعال دانشجویی با اشاره به عدم پیگیری مسئولین مربوطه گفت: کمیسیون ملی یونسکو وظیفه ارتباط گیری کمیسیون عمومی یونسکو با کشور را دارد که مسئول آن توسط وزیر علوم تحقیقات و فناوری منصوب می‌شود و به عبارت دیگر کمیسیون ملی یونسکو ذیل وزارت علوم تعریف می‌شود. ارتباط گیری که ما داشتیم با مسئولین حوزه آموزش و پژوهش این کمیسیون، متاسفانه جواب روشنی ندادند.

مولاشاهی ادامه داد: تا به حال سه مرحله نامه نگاری با کمیسیون ملی صورت گرفته تا تعیین تکلیف شود که این جایزه و رویداد اگر تا پایان امسال برگزار شد، این امتیاز در انحصار ما باقی خواهد ماند.

وی ادامه داد: این قضیه از دو حیث اهمیت دارد. هجمه های سنگین ایران ستیزی و اسلام ستیزی در مجامع بین المللی به شدت فعال است و حضور و فعالیت دستگاه دیپلماسی ما را می‌‎طلبد که از این ظرفیت ها حداکثر استفاده را کند. همچنین فرهنگ، علم، اشخاص و صاحب نظران ایرانی را در مجامع بین المللی معرفی کند.

تلاش یونسکو برای گرفتن کرسی جایزه ابن سینا از ایران

مولاشاهی با اشاره به سلب امتیاز جایزه اخلاق ابن سینا از ایران افزود: یونسکو می‌خواهد این کرسی را از ایران بگیرد، و از آن عجیب تر این که عربستان بسیار مشتاق است که این کرسی را از اخذ کند.  

وی ادامه داد: این قضیه بسیار حائز اهمیت است زیرا، در سال های گذشته نیز شاهد بودیم که جریانی در دل یونسکو وجود دارد و تلاش می‌کند هویت و فرهنگ ایرانی را بگیرد. برای مثال رویکرد اخیر یونسکو، که عید نوروز و ورزش زورخانه‌ای ما را بین چند کشور مشترک ثبت کرد یا بادگیرهای یزد کشور ما، به عنوان کشور عمارات ثبت شد از این دست اقدامات است.

رسانه‌ها، مطالبه کنند

این فعال دانشجویی گفت: برای ثبت جایزه ابن سینا زحمات زیادی کشیده شده و الان وقت آن است که رسانه ها و متخصصان به عملکرد کمیسیون ملی یونسکو به طور جدی بپردازند.

همچنین متکان، رئیس کمیسیون ملی یونسکو در گفتگو با خبرنگار ما، درباره برگشتن امتیاز برگزاری جایزه ابن سینا به ایران گفت: ما در تلاشیم که در کميسيون برنامه و بودجه مجلس، ردیف بودجه‌ای به آن اختصاص داده شود.

لازم به ذکر است، هم اکنون با پیگیری وزیر علوم امتیاز برگزاری جایزه ابن سینا به ایران بازگشته است.