جزئیات توافقات ایران و چین در بخش کشاورزی/ لبنیات و سیب ایرانی در راه چین

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ وزیر جهاد کشاورزی در برنامه گفتگوی ویژه خبری گفت پیش‌بینی می‌شود در دو سال آینده، ارزش صادرات لبنیات ایرانی به چین به یک میلیارد دلار برسد.

به‌گفته ساداتی‌نژاد، درباره صادرات سیب هم با پکن توافق شده است و در نخستین مرحله، حدود ۱۰۰ هزار تن از این محصول به چین صادر می‌شود.

مشروح گفتگو را در ادامه می‌بینید:

سؤال مجری: دیپلماسی غذایی در دولت سیزدهم و سیاست‌هایی که در این رابطه وجود دارد، چیست؟
وزیر جهاد کشاورزی: در دولت سیزدهم در وزارت جهاد کشاورزی ۵ محور اصلی در بخش کشاورزی مد نظر و مورد پیگیری بوده که یکی از این پنج محور حوزه دیپلماسی غذایی بوده، یعنی در کنار اینکه ما حوزه تولید را حمایت و تقویت می‌کنیم باید بازار‌های صادراتی را هم برای آن مهیا و موانع و مشکلاتش را هم برطرف کنیم، برای انجام این کار یک قرار گاه دیپلماسی غذایی در وزارت جهاد از شروع دولت سیزدهم شکل گرفت و به طور منظم و هفتگی هر هفته روز‌های چهارشنبه ساعت ۶ تا ۸ صبح این قرارگاه در وزارت جهاد تشکیل شده است. اهداف این قرارگاه رفع ممنوعیت‌های صادراتی، ساماندهی واردات محصولات کشاورزی و مشکلات مختلفی اعم از گمرکی، حمل و نقلی و مالی و ... است.

تاکنون ۴۵ جلسه برگزار شده؛ مصوبات خوبی هم داشته و توانسته کمک بسیار ارزشمند به حوزه صادرات در بخش محصولات کشاورزی کند، به چند مسئله اگر بخواهم به عنوان دستاورد‌های این قرارگاه اشاره کنم، صادرات در بخش کشاورزی به صورت فرایند محور در آمده یعنی بستر‌های تولید برای کشور‌هایی که ما به آن‌ها محصول صادر می‌کنیم حائز اهمیت است که این محصول در کجا تولید شده، در چه بستری، و ساز و کار فرایند آن چیست، حتی بعضی از کشور‌ها آنقدر حساسیت شان در حوزه صادرات محصولات کشاورزی زیاد شده حتی نیروی انسانی که در آن بخش کار می‌کند برایشان مهم است که آن‌ها وضعیت بیمه شان چگونه است لذا الان حساسیتی زیادی کشور‌ها در بخش محصولات کشاورزی دارند برای اینکه این کار اتفاق بیفتد در ابتدای دولت سیزدهم ما محدودیتی در صادرات فلفل دلمه به کشور روسیه پیش آمد و مسائل مختلفی هم داشت، برای اینکه این کار تکرار نشود، محصولات کشاورزی ایرانی محصولات با کیفیتی هستند و بتوانند بازاری را که به دست می‌آورند از دست ندهند، چون بر روی بازار محصولات دیگر اثر می‌گذارد، ما یک سامانه‌ای را ایجاد کرده ایم به نام سامانه ردیابی و شناسنامه دار شدن بستر‌های تولید محصولات کشاورزی که این سامانه به نام سماک معروف است که در آنجا تمام مراحل تولید محصول کشاورزی را ثبت می‌کنند در دو بخش این اتفاق که محصولات صادراتی ما بیشتر برای آن است شروع شده یکی گلخانه‌ها هستند که عمده محصولات صادرات ما مانند گوجه، خیار، بادمجان این‌ها در گلخانه‌ها تولید می‌شوند لذا این محصولات دارای شناسنامه تولید هستند یعنی در این سامانه به طور کامل بارگذاری می‌شود، لذا محصول کاملا، فرایندش مشخص است که چه سمی، چه کودی و چگونه انجام شده است، به عبارت امروزی محصول کی آر کدی دارد و میت واند به راحتی ردیابی کند، بنابراین آن‌ها می‌توانند از این فرایند اطمینان حاصل کنند، اتفاقی است که مشکل است فلفل دلمه ما هم که قاعدتاً کشور روسیه سختگیر است و خیلی‌ها فکر می‌کردند احتمالاً چند سال طول بکشد که رفع محدودیت شود ما با سرعت این را رفع کردیم، به دلیل اینکه این سامانه مهیا شد و آن‌ها آمدند از بستر‌های تولید بازدید کردند، ما الان هیچ محدودیتی در صادرات به کشور روسیه نداریم.

در اوراسیا هم همینطور است، برای اینکه تقلبی هم صورت نگیرد در مجوز‌هایی که صادر می‌شود به صورت آنلاین بین دو کشور صورت می‌گیرد، بخشی از صادرات هم محصولات باغی است مانند خرما، سیب، کیوی، پرتقال، برای این‌ها هم ما در ۶ ماه آینده شناسنامه تولید را انجام می‌دهیم، چون باغات ایران را شناسنامه دار می‌کنیم بنابراین شرایطی را مهیا می‌کنیم که انشاءالله بتوانیم محصول ایرانی با کیفیت و بدون هیچ دغدغه‌ای صادر شود، نکته دوم که از خروجی‌های بسیار خوب است تعیین حد مجاز سموم و آفت کش است، قبلا ۴۰ محصول کشاورزی در کشور ما حد مجازش مشخص شده بود بنابراین محصولات دیگر وقتی صادر می‌شد بعضاً دچار محدودیت می‌شد به خاطر اینکه ما آن استاندارد کشور هدف را رعایت نکرده بودیم، یک اتفاق بسیار مهمی که در سال اول دولت سیزدهم انجام شد که یک حمایت از بزرگ از محصول کشاورزی ایران در بازار‌های جهانی است، ۱۸ هزار محصول کشور در سموم و آفت کش‌های مختلف تعیین تکلیف شد، اینکه چرا ۱۸ هزار به خاطر اینکه ما حدود ۴۷۵ آفت کش مجوز دار در کشور داریم که ممکن است در ۶۰، ۷۰ محصول استفاده شود و حد مجاز هر آفت کش در هر محصول یک حد استانداردی برای کشور‌های مختلف است، الحمدالله ۱۸ هزار تعیین تکلیف شده و لذا الان هر محصولی که از کشور ما صادر می‌شود حد مجازش مشخص شده است برای کشور هدف، یک موضوع مهم دیگر تجهیز آزمایشگاه بوده ما کلا تا قبل از این دولت چهار آزمایشگاه فعال داشتیم که محصول کشاورزی را وقتی می‌خواستیم صادر کنیم محصول کشاورزی در این آزمایشگاه‌ها باید کار‌های استانداردش انجام می‌شد و گواهی می‌گرفت تا بتواند صادر شود، ما این آزمایشگاه‌ها را ۲۰ آزمایشگاه افزایش دادیم لذا الان محصول کشاورزی در استان‌های مختلف کشور ما قبل از اینکه صادر شود و پشت گمرک معطل نشود در همان استان گواهی بهداشتی برای محصول از آزمایشگاهی که مورد تایید سازمان غذا و دارو کشور است می‌گیرد و بر اساس حدود مجاز سمومی که برای هر محصول برای هر کشور تعیین شده است، لذا دغدغه‌ای از این بابت نداریم. ما دستورالعمل‌های صادرات برای خوراک دام که حدوو د ۷۰۰ کارخانه خوراک دام در کشور داریم که این‌ها می‌توانند در صادرات فعال شوند، ما دستورالعمل برای خوراک دام، طیور و آبزیان نداشتیم که این ابلاغ شد و باعث شد صادرات خوراک ابزیان به روسیه شروع شد صادرات گیاهان دارویی ما مشکل دستورالعمل داشت که شیوه نامه اش در قرارگاه تصویب و ابلاغ شد.

سؤال مجری: یکی از موارد برای صادرات مخصوصا محصولات صادرات فسادپذیر مربوط به کمبود کانتینتر‌های یخچالی بود، برای رفع این مسئله کاری انجام شده است؟
ساداتی‌نژاد: موضوع حمل و نقل و لجستیک یکی از موضوعات مربوط به صادرات ما است، این اتفاقی که افتاده چه دستاوردی را برای ما داشته یکی از آن‌ها این بوده که ما ممنوعیت صادرات فلفل دلمه داشتیم ما ۱۶ سال است که سیب تولیدی کشورمان به پاکستان صادر نمی‌شود در حالی که همسایه‌ای است که مصرف سیب بالایی دارد و ما سیب مان به افغانستان و از آنجا به پاکستان صادر می‌شد، بعد از ۱۶ سال صادراتمان به کشور پاکستان آزاد شده، محصول کیوی دچار مشکل بود به هند صادر نمی‌شد که توانستیم مشکل آن را برطرف کنیم یا برای صادر کردن مرغ که ۶ سال بود نمی‌توانستیم به کشور عراق صادر کنیم که الحمدالله رفع شد، در مورد بحث چین بازار بزرگی است که یک و نیم میلیاردی است و همه به دنبال این هستند که در این بازار حضور داشته باشند، الحمدالله اتفاقات بزرگی در مورد چهار پنج محصول در کشور چین افتاد که می‌تواند اتفاق بسیار خوبی باشد.

سؤال مجری: تفاهم‌نامه‌ای در بخش‌های کشاورزی مثل زراعت، شیلات و مکانیزاسیون منعقد شد در بحث چین دقیقاً چه اتفاقاتی قرار است در این موضوع بیفتد؟
ساداتی‌نژاد: محصول کشاورزی یک محصول فساد پذیر است و طبیعتاً یکی از موانعی که بعضا با آن مواجهیم کانتینر‌هایی است که باید شرایط دمایی خاصی داشته باشند، ما در این زمینه کمبود داریم که تمهیداتی انجام گرفته، بعضی از شرکت‌های داخلی ما ظرفیت تولید این محصول را دارند و طبیعتاً اگر این‌ها نتوانند تامین کنند می‌تواند بخشی از آن از خارج وارد شود، فرض کنید کانتینر‌هایی که کشور‌های مختلفی که محصول می‌بر یم مانند روسیه و ... از کانتینر‌هایی که آن‌ها دارند هم استفاده می‌کنیم، اما کامل برطرف نشده، ولی حرکت در این زمینه انجام شده است، در مورد بحث چین طبیعتاً در کنار اینکه ما هدف مان این بود که تسهیل کنیم صادرات به کشور‌های اولویت اول همسایگانمان نمی‌شود ما با همسایگان بحث صادرات محصولات کشاورزی را حل نکنیم ما باید در سبد غذای همسایگان نقش مهمی داشته باشیم که امنیت آور هم است، مردم کشور‌های جهان به کسی که غذا می‌دهد به آن‌ها احترام می‌گذارند و برایشان فوق العاده حائز اهمیت است، یکی از کشور‌هایی که به دلیل بازار بزرگ مصرف مد نظر بوده چین است، که دراین زمینه در طول یک سال گذشته تلاش زیادی صورت گرفته دستاورد‌هایی هم داشته که در سفر چین تقریباً می‌توانیم بگوییم ما به نقطه نهایی تلاش‌هایی که انجام شده بود نزدیک شدیم، ما در سفر چین سه تفاهم نامه یا سه سند را امضا کردیم که یکی از این سند‌ها در خصوص صادرات انواع محصولات لبنی به چین است، بازار بزرگ مصرفی دارد در این زمینه ما به بازار چین راه پیدا کردیم و از زمان امضا شرکت‌های ایرانی می‌توانند محصولات خودشان را به کشور چین صادر کنند بازار چین یک بازار ۱۰ میلیارد دلاری در حوزه فراروده‌های لبنی است که سه و نیم میلیارد دلار آن محصولاتی است که ما در کشور خودمان تولید می‌کنیم پیش بینی می‌کنیم که ظرف دو سال آینده این عدد بتواند تا عدد یک میلیارد دلار بود، در این سفر بعضی از تجاری که بودند در حوزه تولید صنایع لبنی نشست‌های خوبی داشتند و در حوزه بازار تلاش‌های خوبی را انجام دادند، این موضوع از زمانی که امضا شده اجرایی شده، چون تعداد زیادی از تجار ایرانی در این سفر بودند مذاکراتشان را برای بحث بازار یا برای شرایطی که آنجا مطلوب است را شروع کردند که به زودی این صادرات انجام می‌گیرد.

دومین سندی که امضا شد مربوط به صادرات محصول سیب است که یکی از محصول باغی ما که حائز اهمیت است سیب است که بازار بزرگ چین می‌تواند شرایط مطلوبی را برای ما ایجاد کند در فاز اول ۱۰۰ هزار تن صادرات سیب مد نظر قرار گرفته که می‌تواند برای تولید سیب ایرانی یک بازار خوبی باشد، می‌تواند در کنار بازار پاکستان ما که نتیجه تلاش‌های دولت سیزدهم بود می‌تواند اتفاق خوبی را در حوزه صادرات ما ایجاد کند.

اما سند سوم که بسیار حائز اهمیت است اقدام مشترک در زمینه همکاری‌های کشاورزی دو کشور است که در بخش‌های مختلف این سند همکاری امضا شده یکی از موارد حوزه زراعت است که در آنجا بحث دیم، بذر برایمان حائز اهمیت بوده در بحث مکانیزاسیون شرایط بسیار خوبی را کشور چین دارد، ما البته در این حوزه وارداتی هم در گذشته داشته ایم و این حوزه می‌تواند یک حوزه بسیار جذابی در بخش کشاورزی برای کشاورزان ایرانی باشد، یک بخش دیگر مربوط به حوزه آبزیان در مورد بحث تولید میگو، تولید ماهیان خاویاری و صادرات این محصولات که شروع شده محصولات ایرانی بازار پسندی خوبی هم در آن کشور دارد و علاقمندی بسیار خوبی هم به این محصولات وجود دارد، این‌ها سه پروتکلی بودند که امضا شدند.

سؤال مجری: در حوزه دیم که مورد تاکید مقام معظم رهبری هم است چه کاری انجام شده است؟
ساداتی‌نژاد: بحث‌های مربوط به بذر تکنولوژی‌هایی که در حوزه دیم و استفاده از آب سبز است یکی از مواردی که در این موضوع است حوزه فناوری است حوزه تحقیقاتی، علمی و فناوری است که می‌تواند یک اتفاق خوب برای توسعه همکاری‌های آتی بین دو کشور باشد.

سؤال مجری: یک تفاهم‌نامه هم گفته شده که برای تامین مالی دو طرح مهم یکی احیای ۵۵۰ هزار هکتار اراضی خوزستان و همچنین زه‌کشی اراضی شور شمال کشور به امضا رسیده است؟
ساداتی‌نژاد: بالاخره در حوزه‌های مختلف طرف چینی نگاه بسیار مثبتی به حوزه کشاورزی داشت این نکته را اشاره کنم که حائز اهمیت است که در بیانیه مشترک روسای جمهور دو کشور به بخش کشاورزی اهمیت داده شده این خیلی مهم است از جمله طرف چینی ایجاد یک کانال سبز برای صادرات محصولات کشاورزی و غذایی ایران را در بیانیه مشترک درج کرده این یعنی اینکه بروکراسی‌های گمرکی بسیار کوتاه می‌شود و برای محصولات کشاورزی فوق العاده حائز اهمیت است علاقمندی که در آنجا از طرف چینی برای تعاملات کشاورزی در مورد حجم صادرات محصولات کشاورزی به آن کشور اعلام شده، توسعه اجتماعی و اقتصادی همکاری‌های کشاورزی هم از جمله مواردی بوده که آنجا ذکر شده همچنین این خیلی مهم است که طرف چینی آنجا اعلام کرده که آمادگی اش را برای همکاری در ارتقا امنیت غذایی و ظرفیت تولید محصولات کشاورزی ایرانی اعلام کرده که می‌تواند منابع مختلفی را برای همکاری‌های فنی و کشاورزی و طرح‌های مختلف بیاورد لذا در حوزه‌های همکاری مشترک ما پروژه‌هایی را در کشور داریم که کار مشترک صورت خواهد گرفت این در زمینه زه‌کشی اراضی ماست در زمینه ایجاد ابیاری‌ها و ابیاری‌های نوین در حوزه‌های کشاورزی در جا‌های مختلف کشور است که این پروژه‌ها فوق العاده مهم است که تولید محصولات کشاورزی ما را ارتقاء می‌دهند و می‌توانند در بعضی از محصولات ما را به مرز خودکفایی هم برسانند.

سؤال مجری: در خصوص اراضی خوزستان هم کمک خواهد کرد؟
ساداتی‌نژاد: بله این‌ها جزو طرح‌های مشترکی هستند که تولید را در کشور ارتقا می‌دهند در بحث برنج، می‌دانید که چین اولین تولید کننده برنج در جهان است و حجم زیادی تولید می‌کند در حوزه برنج کار‌های تحقیقاتی مهمی صورت گرفته مثلا در حوزه بذر هیبریدی برنج که تا ۲۲ تن تولید برنج می‌کند این خیلی مهم است در تعاملاتی که ما داریم یا اینکه تولید برنج با آب شور دریایی که می‌تواند فوق العاده مهم باشد در زمینه تولید، این‌ها نقاط مشترک همکاری در حوزه‌های علمی، فناوری و تحقیقاتی دو کشور هستند.

سؤال مجری: درنگاه ما به چین صادرات مهم است، ولی ما واردات هم داریم. آیا در خصوص تفاهم‌هایی که انجام شده این‌ها هم دیده شده که چین بتواند کمک کند به تنظیم بازار و تامین کالا‌های اساسی ما که به آن نیاز داریم؟
ساداتی‌نژاد: در ۱۰ ماه گذشته صادراتمان به چین رشد بسیار خوبی کرده، یعنی ما الان حجم صادرات محصولات کشاورزیمان به چین به عدد ۳۵۰ میلیون دلار رسیده یعنی نسبت به چهار سال قبل پنج برابر شده که این اتفاق ناشی از همین رفع مسائل و مشکلات و امضای توافق نامه‌ها و پروتکل‌های مختلف و رفع مسائل قرنطینه‌ای و مسائل بهداشتی بوده که در دولت سیزدهم اتفاق افتاده که قطعا با سفر مهمی که رئیس جمهور انجام دادند و گفتگو‌هایی که صورت گرفته، توافق کلانی که صورت گرفته بخش کشاورزی مسیر باز و روشنی را برای این محصولات دارد، طبیعتاً ما وارداتی را هم از کشور چین داریم بخشی از این‌ها به حوزه‌های نهاده‌های کشاورزی بر می‌گردد در حوزه کود‌های شیمیایی که کماکان توسعه پیدا خواهد کرد هم رونق دارد در بحث ماشین آلات ما تبادلات و وارداتی داریم در بحث ادویه جات و موضوعات مختلف، البته ما نگاه همان صادرات محور هم است، ما مثلا انجیر، خرما، صنایع غذایی، مثلا صادرات انجیر ما نسبت به سال ۹۹ دو و نیم برابر شده و به ۳۵ میلیون دلار رسیده یا در خرما از نظر وزن صادرات ما به ۶ هزار تن رسیده ایم که نشان می‌دهد شرایطمان رو به رشد در محصولات است به خصوص اینکه اشاره‌ای هم در مذاکرات انجام شد که علاقمندی به کیفیت محصول کشاورزی ایرانی اذعان شد و ملاقات‌هایی که انجام شد نشان می‌دهد که ما باید حداکثر بهره برداری و استفاده را بخش کشاورزی ایران بازرگانان و تجار ما انشاءالله از فضای ایجاد شده در ارتباطات با کشور چین کنند

سؤال مجری: تفاهم‌نامه‌ها برای اینکه به مرحله اجرا برسند باید به شکل توافق‌نامه دربیایند و به امضا طرفین برسند، این موضوع چه‌زمانی انجام خواهد شد؟
ساداتی‌نژاد: ما الان با این پروتکلی که امضا کردیم محدودیتی در حوزه صادرات نداریم شرکت‌های ما خودشان با یکدیگر قرارداد می‌بندند و موارد را پیش می‌برند در زمینه تسهیل موارد احیاناً رفع موانع دیگری که وجود دارد در قرارگاه دیپلماسی غذایی این را پیش خواهیم برد.

سؤال مجری: عنوان می‌شود در سه چهار ماه آینده نتایج این توافقات مشهود خواهد بود، این بازه زمانی برای چیست؟
ساداتی‌نژاد: شرکتی که تولید لبنیات می‌کند باید آنجا توافق کند با یک بازرگانی قرارداد ببندد نوع محصولی که آن‌ها نیاز دارند بازار پسندی آن محصول، احیاناً تغییراتی ممکن است در تولید بر اساس ذائقه آن‌ها بدهد این‌ها کار‌هایی است که طبیعتاً برای اجرای ممکن است زمانی را ببرد، ولی کلیت مسیر آماده شده مهیا و می‌تواند این اتفاق بیفتد و مشکلی هم در این زمینه وجود ندارد.

سؤال مجری: می‌توانیم بگوییم با توجه به این توافقات بعد از چهار ماه چه اتفاقاتی در حوزه کشاورزی می‌افتد؟
ساداتی‌نژاد: قطعا حوزه صادرات ما به کشور چین ارتقاء پیدا می‌کند، ملاقاتی را با وزیر کشاورزی چین داشتم در این ملاقات علاقمندی طرف چینی به محصولات کشاورزی ایرانی کاملاً مشهود بود مثلا محصول پسته ما محصول دارای نامی است در کشور چین، مثلا زعفران ایرانی محصول نامی در کشور چین است، یکی از موضوعاتی هم در مورد زعفران در جلسه گفتگو شد که حل شود زعفران ما به عنوان یک محصول دارویی می‌رود لذا پروتکل‌های آنجا برای واردات سختگیرانه بود که من آنجا درخواست کردم، چون زعفران یک محصول خوراکی است آن را با نگاه خوراکی و پروتکل‌های خوراکی که راحت است حل کند، ما در آنجا یک کمیته همکاری مشترک ایجاد کردیم که ظرف یکماه نمایندگان دو طرف انتخاب می‌شوند که احیاناً موانعی را که حوزه صادرات ایجاد می‌شود با کمترین بروکراسی انجام بگیرد و امیدوارم با سفری که وزیر کشاورزی چین به ایران کند بتوانیم تسهیل صادراتمان به آن کشور ارتقاء دهیم.