برای بسیاری از مردم ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ تاریخی است که همیشه در خاطرشان باقی خواهد ماند.

ولادیمیر پوتین در یک سخنرانی تلویزیونی شروع یک «عملیات نظامی ویژه» در منطقه دونباس را اعلام کرد. هم‌زمان شورای امنیت سازمان ملل بی‌وقفه از پوتین می‌خواست این حمله را متوقف کند.

آژیرهای خطر در سراسر کی یف، پایتخت اوکراین به صدا درآمدند. ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین هشدار داد: «اگر کسی بخواهد سرزمین ، آزادی وزندگی ما را بگیرد، از خود دفاع می‌کنیم.»

یک سال بعدازآن روز، درحالی‌که هیچ پایانی برای این جنگ در افق دیده نمی‌شود، با نگاه به داده‌ها و نمودارهای گرافیکی به تأثیر این جنگ نگاهی می‌اندازیم. از پیشروی‌های روسیه تا تعداد مردم آواره تا تغییراتی که در سلاح‌های به‌کاررفته در این جنگ‌دیده می‌شود را مرور میکنیم.

یک سال قبل از حمله، جدایی‌طلبان موردحمایت روسیه توانسته بودند منطقه بزرگی از ناحیه دونباس در شرق اوکراین را تصرف کنند.

در ۲۱ فوریه ۲۰۲۲، ولادیمیر پوتین اعلام کرد روسیه استقلال دو منطقه جداشده و خودمختاری اعلام‌شده جمهوری مردمی دونتسک و جمهوری مردمی لوهانسک را به رسمیت می‌شناسد.

اوکراین، ناتو و کشورهای غربی این اقدام روسیه را محکوم کردند. این حرکتی بود که به پوتین امکان داد نیروهای نظامی را وارد منطقه کند.

روسیه پیش‌ازاین در سال ۲۰۱۴، کریمه را به خود ضمیمه کرده بود درحالی‌که بسیاری از کشورها هنوزآن را به‌عنوان بخشی از شبه‌جزیره اوکراین به رسمیت می‌شناختند.

چطور نقشه مناطق تحت کنترل اوکراین در طول یک سال تغییر کرد

یک سال پس از حمله، منطقه تحت کنترل روسیه به محدوده ای بسیار کمتر از آنچه در اوایل جنگ ،در روزهایی که نیروهایش را به سمت کی یف روانه کرد، رسیده است. بااین‌وجود همچنان منطقه بزرگی از اوکراین در دست روسیه است. این مناطق بیشتر در شرق و جنوب اوکراین هستند.

بعد از یورش ناموفق به سمت پایتخت اوکراین، تلاش ارتش روسیه به تصرف مناطقی متمرکز شد که می‌توانند مناطق تحت تصرف آن‌ها در شرق کشور ازجمله لوهانسک و مناطق اطراف کریمه را به هم متصل کنند.

در ماه می، وقتی بعد از یک محاصره طولانی و خونین اوکراین شروع به تخلیه نیروهای خود از کارخانه فولادسازی آروفستال در ماریوپل کرد، نیروهای روس به موفقیت‌هایی رسیدند. این پیروزی به روسیه دسترسی به بخشی از خاک اوکراین را داد که می‌توانست مانند پلی مناطق تحت کنترل آن‌ها در جنوب و شرق را به ساحل جنوب شرقی اوکراین در دریای آزوف متصل کند.

اما از آن دوره به بعد، بیشتر پیروزی‌های چشمگیر این جنگ متعلق به نیروی‌های اوکراین بوده است.

نیروهای اوکراینی در ضد حمله‌ای در ماه سپتامبر توانستند بخشی از مناطق اشغال‌شده شمال شرقی خارکیف را پس بگیرند. بعدازآن، اوکراین توانست شهر لیمان و دیگر مناطق دونتسک و لوهانسک را هم پس بگیرد.

در ماه نوامبر، پیش روی نیروی‌های کی یف توانست نیروهای روسیه را از شهر خرسون در شرق رودخانه دنیپر خارج کند. هرچند نیروهای روسیه هنوز ساحل غربی این رودخانه را در دست دارند.

روسیه به این پیش روی‌های اوکراین با حمله‌های موشکی و پهبادی به شهرهای اوکراین و نیروگاه‌های آن‌ها پاسخ داد. حرکتی که ابتدا در واکنش به حمله جسورانه ماه اکتبر نیروهای اوکراین به یکی از پل‌های مهمی که کریمه را به روسیه وصل می‌کرد، انجام شد.

در شرق اوکراین، نیروهای روسیه درگیر نبردی خونین برای اشغال شهر باخموت در ۶۰۰ کیلومتری شمال دونسک بود بودند.

هم‌زمان در طی این حمله‌ها شکافی بین ارتش روسیه و گروه واگنر-یک گروه نظامی خصوصی‌ در روسیه - بر سر اینکه کدام‌یک از آن‌ها اشغال شهر سلودار را به سرانجام رسانده ایجاد شد.

«اروپا با بزرگ‌ترین بحران پناهندگان بعد از جنگ جهانی دوم مواجه شده است»

این جنگ تا اینجا هزاران کشته داشته است اما هر دو طرف درگیر از اعلام آمار رسمی نظامی سرباز می‌زنند. تا ۱۳ فوریه سال ۲۰۲۳، مرگ ۷۱۹۹ نفر از شهروندان اوکراین به ثبت رسیده است. ۱۱۷۵۶ نفر هم طبق آمار رسمی کمسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد مجروح شده‌اند.

اما این سازمان می‌گوید به نظر آن‌ها تعداد واقعی بسیار بالاتر است چون رسیدن اطلاعات از مناطقی که درگیرهای شدیدی در آن‌ها در جریان بوده است بسیار با تأخیر انجام‌شده است و هنوز بسیاری از گزارش‌ها به دست آن‌ها نرسیده است.

از زمان شروع حمله روسیه به اوکراین آژانس پناهندگان سازمان ملل جابه‌جایی و مهاجرت ۷.۷ میلیون پناهنده را از اوکراین به کشورهای مختلف اروپا و ازجمله روسیه گزارش داده است. از میان جمعیت ۴۴ میلیون نفری اوکراین، نزدیک به ۷ میلیون نفر هم در داخل کشور مجبور به مهاجرت و جابه‌جایی شده‌اند.

بعد از روسیه، بیشترین تعداد پناهندگان به هلند، آلمان و جمهوری چک رفته‌اند.

سازمان ملل متحد این وضعیت را «سریع‌ترین مهاجرت اجباری جمعیت از زمان جنگ جهانی دوم» توصیف کرده است.

هرچند بسیاری از مردم بعد از ضد حمله‌های نیروی‌های اوکراین به بعضی شهرها ازجمله کی یف بازگشته‌اند، دولت اوکراین همچنان از پناهنده‌ها درخواست می‌کند تا بهار به خانه‌های خود برنگردند. آن‌ها امیدوارند با گرم شدن هوا، بازگشت مردم به خانه‌هایشان، فشار کمتری بر سیستم برق کشور که به‌شدت در اثر حمله‌های پهبادی آسیب‌دیده است، وارد کند.

بسیاری از پناهندگان اوکراینی که بیشتر زنان و کودکان هستند به گرمی در کشورهای سراسر اروپا پذیرفته شدند اما هر چه جنگ بیشتر ادامه پیدا کرد و با بالا رفتن هزینه‌های زندگی مقامات رسمی در آلمان و بعضی دیگر کشورها این سؤال را پیش کشیده‌اند که تا کی می‌توانند میزبان این پناهندگان باشند.

مارتینا شویینربگ، یکی از اعضای شورای محلی تورینگن در آلمان می‌گوید ناحیه آن‌ها برای اسکان پناهندگان اوکراینی بر صاحب‌خانه‌های خصوصی متکی بوده است اما حالا این افراد تمایلی به ادامه دادن خانه‌های خود به پناهندگان نشان نمی‌دهند.

او می‌گوید: «ظرفیت‌ ما تکمیل‌شده‌ است. چیزی در دستمان باقی نمانده است.»

وقتی منطقه جنگی را ترک می‌کنید و می‌خواهید زندگی جدیدی در کشوری جدید آغاز کنید درحالی‌که هنوز ضربه روحی آنچه گذشته را هم با خوددارید و بسیاری از آشنایان خود را گم‌کرده ، ازدست‌داده و یا جاگذاشته‌اید، به‌عنوان یک پناهنده روزهای بسیار سختی پیش رودارید.

آٰژانس پناهندگان سازمان ملل هشدار داده است: «بسیاری از پناهندگان اوکراینی علاقه دارند در کشورهای میزبان مشغول به کار شوند اما برای این نیاز به حمایت بیشتر دارند. آن‌ها همچنین برای هم‌خوان شدن با جامعه‌های جدیدی که وارد آن شده‌اند نیاز به حمایت دارند.»

متخصصان حقوق بشر سازمان ملل متحد در ماه اکتبر در مورد مسائلی ابراز نگرانی کردند. آن‌ها گفتند: «زنان، کودکان و افراد سالمند و با ناتوانی‌های جسمی در شرایط بسیار نامناسبی قرارگرفته‌اند که آن‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد.»

مارتین گریفیس، معاون دبیر کل سازمان ملل در امور بشردوستانه و کمک‌های اضطراری به‌تازگی در بیانیه‌ای گفته است: «بعد از نزدیک به یک سال، جنگ همچنان ادامه دارد و همچنان در ابعاد بسیار وسیعی ویرانی و مرگ و مهاجرت ایجاد می‌کند.»

فیلیپو گراندی، کمیسر عالی پناهندگان سازمان ملل در فوریه سال ۲۰۲۳ به رهبران کشورهای اتحادیه اروپا گفت: «باید همراهی و حمایت از تمام پناهندگان ادامه پیدا کند.»

روند تغییر در سلاح‌های به‌کاررفته و کشورهای تأمین‌کننده آن‌ها

یکی از بزرگ‌ترین تغییراتی که از اول جنگ تا حالا با شاهد آن هستیم سلاح‌هایی است که در طول جنگ به‌کاررفته‌اند و کشورهایی که تأمین‌کننده آن هستند.

روسیه خود دومین کشور صادرکننده اسلحه در جهان است و در ابتدای این جنگ، لااقل روی کاغذ به نظر می‌رسید نیروی نظامی‌اش بسیاری قوی‌تر از اوکراین است. اما حالا باگذشت یک سال، بیش از ۳۰ کشور به اوکراین کمک تسلیحاتی کرده‌اند. دکتر باربارا زنچتا از بخش مطالعات جنگی دانشگاه کینگز به بی‌بی‌سی می‌گوید: «ولادیمیر پوتین توقع داشت اوکراین در برابر همسایه قدرتمندش منفعل باشد و کشورهای دیگر دخالت چندانی در این جنگ نکنند. این محاسبه غلط به ادامه‌دار شدن این جنگ منجر شده است. بی‌اینکه بتوان پایانی برای آن متصور شد.»

با شدت گرفتن جنگ هزاران اسلحه شانه پرتاب ان لا که می‌توانند با یک شلیک تانک‌ها را منهدم کنند به اوکراین داده شدند. این نوع اسلحه توانست کمک زیادی در روزهای اول جنگ که روسیه قصد اشغال کی یف را داشت به نیروهای اوکراین کند.

از آن زمان به بعد، بیشتر جنگ در جبهه شرق اوکراین در جریان بوده است و اوکراین توانسته پیروزی‌های زیادی با کمک سلاح‌های دوربرد داشته باشد.

ایالات‌متحده آمریکا، کانادا و استرالیا تاکنون تعداد زیادی هویتزرهای ام ۷۷ و سامانه‌های موشکی قدرتمندی ازجمله هیمار ام ۱۴۲ در اختیار اوکراین قرار داده‌اند.

طبق گزارش مسئولان آمریکایی (که مقام‌های رسمی روسیه و چین آن را رد کرده‌اند)، روسیه برای این جنگ به ناچار بر کشورهایی چون کره شمالی برای خرید اسلحه و موشک متکی بوده است. کشورهایی که به شکل گسترده‌ای تحت تحریم‌های کشورهای غربی هستند.

دسترسی بهتر اوکراین به سلاح‌ها دوربرد عامل اصلی پیروزی‌های اخیر این کشور در جبهه‌های جنوب و شرق بوده است. سیستم‌های پیشرفته غربی نقش مهمی در بالا بردن قدرت دفاعی اوکراین در برابر حمله‌های هوایی روسیه داشته است.

از آغاز جنگ اوکراین از باتری‌های سلاح‌های زمین به هوایی که از زمان روسیه در این کشور مانده بود مانند اس ۳۰۰ استفاده می‌کرد. اما این سلاح‌ها با مجموعه‌ای از سلاح‌های جدید غربی از سیستم پیشرفته پدافند زمین به هوای ملی به نام ناسام همراه شد که ایالات‌متحده به اوکراین داد و همچنین سلاح‌های آیریس- اس آلام که از آلمان رسید و همین‌طور سلاح‌های پرتاب از روی شانه کوچک‌تری به نام استار استریک که بریتانیا به آن‌ها داد.

در ماه دسامبر، واشنگتن اعلام کرد موشک‌های پیشرفته پتریوت به اوکراین خواهد فرستاد و آلمان و هلند هم همین روند را دنبال خواهند کرد. بسته به محدوده هر موشک، بیشتر آن‌ها می‌توانند تا ۱۰۰ کیلومتر برد داشته باشند.

اما اوکراین در چند زمینه ازجمله کندی ارسال‌ کمک‌های تسلیحاتی کلافه است.

هرچند در اوایل جنگ این کشور توانست نفربرهای جنگی استرایکرز و برادلی برای پیاده‌نظام خود دریافت کند، اما متحدان اوکراین در تأمین کردن تانک بسیار کند عمل کرده‌اند. تازه در ماه ژانویه بود که ائتلافی از کشورها با ارسال تانک‌های زرهی موافقت کردند. بریتانیا ابتدا با فرستادن تانک‌های چلنجر و بعد ایالات‌متحده تانک‌های ام ۱ آبرامز و آلمان با لئوپارد ۲ موافقت کردند. تصمیم برلین از جهاتی بسیار مهم است زیرا بسیاری از کاربران تانک‌ها لئوپارد ساخت آلمان مانند لهستان اجازه پیدا می‌کنند آنها را در اختیار اوکراین بگذارند.

بن بری محقق ارشد در مرکز مطالعات بین‌الملل در مرکز مطالعات استراتژیک به بی‌بی‌سی گفت که تانک‌ها غربی می‌تواند بازی را برای اوکراین تغییر بدهند اما یک مقام عالی‌رتبه سابق در ارتش بریتانیا می‌گوید بعید است این میزان تانک که به اوکراین وعده داده‌شده است بتواند به‌طور چشمگیری تغییری در وضعیت آن‌ها ایجاد کند. او می‌گوید تاریخ نشان داده است که پیروزی در جنگ‌ها فقط متکی به تانک نیست.

هم‌زمان با رجوع به اخبار، دیمیتری پسکو در صحبت‌های خود چنین هشدار می‌دهد که «اگر اوکراین سلاح‌های بیشتری از غرب دریافت کند، جنگ بازهم شدت خواهد گرفت و کشورهای دیگر به شکل مستقیم درگیر آن خواهند شد. همین نگرانی از اوج گرفتن جنگ است که متحدان اوکراین را از فرستادن هواپیماهای جت، درحالی‌که اوکراین از آن‌ها درخواست می‌کند، بازمی‌دارد.

پهباد ها هم نقش مهمی در این جنگ داشته‌اند. پهباد ها در اوایل جنگ بیشتر کاربرد شناسایی و هدف‌گیری داشتند. از اول جنگ شرکت بیرق‌دارترکیه تعداد زیاد پهباد تی بی ۲ به اوکراین فروخته یا به شکل مجانی در اختیارشان قرار داده است تا این کشور بتواند پهباد های آسیب‌دیده خود را جایگزین کند.

در ماه‌های اخیر روسیه تعداد زیادی پهباد های کامیکازه (در کنار موشک‌ها کروز) برای حمله به شهرهای اوکراین و نیروگاه‌ها به‌کاربرده است. هرچند ایران می‌گوید قبل از شروع جنگ پهباد هایی در اختیار روسیه گذاشته است، اما گمان می‌رود ایران به شکل سری صدها پهباد در طول جنگ به روسیه رسانده است.

برای بسیاری از مردم ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ تاریخی است که همیشه در خاطرشان باقی خواهد ماند.

ولادیمیر پوتین در یک سخنرانی تلویزیونی شروع یک «عملیات نظامی ویژه» در منطقه دونباس را اعلام کرد. هم‌زمان شورای امنیت سازمان ملل بی‌وقفه از پوتین می‌خواست این حمله را متوقف کند.

آژیرهای خطر در سراسر کی یف، پایتخت اوکراین به صدا درآمدند. ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین هشدار داد: «اگر کسی بخواهد سرزمین ، آزادی وزندگی ما را بگیرد، از خود دفاع می‌کنیم.»

یک سال بعدازآن روز، درحالی‌که هیچ پایانی برای این جنگ در افق دیده نمی‌شود، با نگاه به داده‌ها و نمودارهای گرافیکی به تأثیر این جنگ نگاهی می‌اندازیم. از پیشروی‌های روسیه تا تعداد مردم آواره تا تغییراتی که در سلاح‌های به‌کاررفته در این جنگ‌دیده می‌شود را مرور میکنیم.

یک سال قبل از حمله، جدایی‌طلبان موردحمایت روسیه توانسته بودند منطقه بزرگی از ناحیه دونباس در شرق اوکراین را تصرف کنند.

در ۲۱ فوریه ۲۰۲۲، ولادیمیر پوتین اعلام کرد روسیه استقلال دو منطقه جداشده و خودمختاری اعلام‌شده جمهوری مردمی دونتسک و جمهوری مردمی لوهانسک را به رسمیت می‌شناسد.

اوکراین، ناتو و کشورهای غربی این اقدام روسیه را محکوم کردند. این حرکتی بود که به پوتین امکان داد نیروهای نظامی را وارد منطقه کند.

روسیه پیش‌ازاین در سال ۲۰۱۴، کریمه را به خود ضمیمه کرده بود درحالی‌که بسیاری از کشورها هنوزآن را به‌عنوان بخشی از شبه‌جزیره اوکراین به رسمیت می‌شناختند.

چطور نقشه مناطق تحت کنترل اوکراین در طول یک سال تغییر کرد

یک سال پس از حمله، منطقه تحت کنترل روسیه به محدوده ای بسیار کمتر از آنچه در اوایل جنگ ،در روزهایی که نیروهایش را به سمت کی یف روانه کرد، رسیده است. بااین‌وجود همچنان منطقه بزرگی از اوکراین در دست روسیه است. این مناطق بیشتر در شرق و جنوب اوکراین هستند.

بعد از یورش ناموفق به سمت پایتخت اوکراین، تلاش ارتش روسیه به تصرف مناطقی متمرکز شد که می‌توانند مناطق تحت تصرف آن‌ها در شرق کشور ازجمله لوهانسک و مناطق اطراف کریمه را به هم متصل کنند.

در ماه می، وقتی بعد از یک محاصره طولانی و خونین اوکراین شروع به تخلیه نیروهای خود از کارخانه فولادسازی آروفستال در ماریوپل کرد، نیروهای روس به موفقیت‌هایی رسیدند. این پیروزی به روسیه دسترسی به بخشی از خاک اوکراین را داد که می‌توانست مانند پلی مناطق تحت کنترل آن‌ها در جنوب و شرق را به ساحل جنوب شرقی اوکراین در دریای آزوف متصل کند.

اما از آن دوره به بعد، بیشتر پیروزی‌های چشمگیر این جنگ متعلق به نیروی‌های اوکراین بوده است.

نیروهای اوکراینی در ضد حمله‌ای در ماه سپتامبر توانستند بخشی از مناطق اشغال‌شده شمال شرقی خارکیف را پس بگیرند. بعدازآن، اوکراین توانست شهر لیمان و دیگر مناطق دونتسک و لوهانسک را هم پس بگیرد.

در ماه نوامبر، پیش روی نیروی‌های کی یف توانست نیروهای روسیه را از شهر خرسون در شرق رودخانه دنیپر خارج کند. هرچند نیروهای روسیه هنوز ساحل غربی این رودخانه را در دست دارند.

روسیه به این پیش روی‌های اوکراین با حمله‌های موشکی و پهبادی به شهرهای اوکراین و نیروگاه‌های آن‌ها پاسخ داد. حرکتی که ابتدا در واکنش به حمله جسورانه ماه اکتبر نیروهای اوکراین به یکی از پل‌های مهمی که کریمه را به روسیه وصل می‌کرد، انجام شد.

در شرق اوکراین، نیروهای روسیه درگیر نبردی خونین برای اشغال شهر باخموت در ۶۰۰ کیلومتری شمال دونسک بود بودند.

هم‌زمان در طی این حمله‌ها شکافی بین ارتش روسیه و گروه واگنر-یک گروه نظامی خصوصی‌ در روسیه - بر سر اینکه کدام‌یک از آن‌ها اشغال شهر سلودار را به سرانجام رسانده ایجاد شد.

«اروپا با بزرگ‌ترین بحران پناهندگان بعد از جنگ جهانی دوم مواجه شده است»

این جنگ تا اینجا هزاران کشته داشته است اما هر دو طرف درگیر از اعلام آمار رسمی نظامی سرباز می‌زنند. تا ۱۳ فوریه سال ۲۰۲۳، مرگ ۷۱۹۹ نفر از شهروندان اوکراین به ثبت رسیده است. ۱۱۷۵۶ نفر هم طبق آمار رسمی کمسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد مجروح شده‌اند.

اما این سازمان می‌گوید به نظر آن‌ها تعداد واقعی بسیار بالاتر است چون رسیدن اطلاعات از مناطقی که درگیرهای شدیدی در آن‌ها در جریان بوده است بسیار با تأخیر انجام‌شده است و هنوز بسیاری از گزارش‌ها به دست آن‌ها نرسیده است.

از زمان شروع حمله روسیه به اوکراین آژانس پناهندگان سازمان ملل جابه‌جایی و مهاجرت ۷.۷ میلیون پناهنده را از اوکراین به کشورهای مختلف اروپا و ازجمله روسیه گزارش داده است. از میان جمعیت ۴۴ میلیون نفری اوکراین، نزدیک به ۷ میلیون نفر هم در داخل کشور مجبور به مهاجرت و جابه‌جایی شده‌اند.

بعد از روسیه، بیشترین تعداد پناهندگان به هلند، آلمان و جمهوری چک رفته‌اند.

سازمان ملل متحد این وضعیت را «سریع‌ترین مهاجرت اجباری جمعیت از زمان جنگ جهانی دوم» توصیف کرده است.

هرچند بسیاری از مردم بعد از ضد حمله‌های نیروی‌های اوکراین به بعضی شهرها ازجمله کی یف بازگشته‌اند، دولت اوکراین همچنان از پناهنده‌ها درخواست می‌کند تا بهار به خانه‌های خود برنگردند. آن‌ها امیدوارند با گرم شدن هوا، بازگشت مردم به خانه‌هایشان، فشار کمتری بر سیستم برق کشور که به‌شدت در اثر حمله‌های پهبادی آسیب‌دیده است، وارد کند.

بسیاری از پناهندگان اوکراینی که بیشتر زنان و کودکان هستند به گرمی در کشورهای سراسر اروپا پذیرفته شدند اما هر چه جنگ بیشتر ادامه پیدا کرد و با بالا رفتن هزینه‌های زندگی مقامات رسمی در آلمان و بعضی دیگر کشورها این سؤال را پیش کشیده‌اند که تا کی می‌توانند میزبان این پناهندگان باشند.

مارتینا شویینربگ، یکی از اعضای شورای محلی تورینگن در آلمان می‌گوید ناحیه آن‌ها برای اسکان پناهندگان اوکراینی بر صاحب‌خانه‌های خصوصی متکی بوده است اما حالا این افراد تمایلی به ادامه دادن خانه‌های خود به پناهندگان نشان نمی‌دهند.

او می‌گوید: «ظرفیت‌ ما تکمیل‌شده‌ است. چیزی در دستمان باقی نمانده است.»

وقتی منطقه جنگی را ترک می‌کنید و می‌خواهید زندگی جدیدی در کشوری جدید آغاز کنید درحالی‌که هنوز ضربه روحی آنچه گذشته را هم با خوددارید و بسیاری از آشنایان خود را گم‌کرده ، ازدست‌داده و یا جاگذاشته‌اید، به‌عنوان یک پناهنده روزهای بسیار سختی پیش رودارید.

آٰژانس پناهندگان سازمان ملل هشدار داده است: «بسیاری از پناهندگان اوکراینی علاقه دارند در کشورهای میزبان مشغول به کار شوند اما برای این نیاز به حمایت بیشتر دارند. آن‌ها همچنین برای هم‌خوان شدن با جامعه‌های جدیدی که وارد آن شده‌اند نیاز به حمایت دارند.»

متخصصان حقوق بشر سازمان ملل متحد در ماه اکتبر در مورد مسائلی ابراز نگرانی کردند. آن‌ها گفتند: «زنان، کودکان و افراد سالمند و با ناتوانی‌های جسمی در شرایط بسیار نامناسبی قرارگرفته‌اند که آن‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد.»

مارتین گریفیس، معاون دبیر کل سازمان ملل در امور بشردوستانه و کمک‌های اضطراری به‌تازگی در بیانیه‌ای گفته است: «بعد از نزدیک به یک سال، جنگ همچنان ادامه دارد و همچنان در ابعاد بسیار وسیعی ویرانی و مرگ و مهاجرت ایجاد می‌کند.»

فیلیپو گراندی، کمیسر عالی پناهندگان سازمان ملل در فوریه سال ۲۰۲۳ به رهبران کشورهای اتحادیه اروپا گفت: «باید همراهی و حمایت از تمام پناهندگان ادامه پیدا کند.»

روند تغییر در سلاح‌های به‌کاررفته و کشورهای تأمین‌کننده آن‌ها

یکی از بزرگ‌ترین تغییراتی که از اول جنگ تا حالا با شاهد آن هستیم سلاح‌هایی است که در طول جنگ به‌کاررفته‌اند و کشورهایی که تأمین‌کننده آن هستند.

روسیه خود دومین کشور صادرکننده اسلحه در جهان است و در ابتدای این جنگ، لااقل روی کاغذ به نظر می‌رسید نیروی نظامی‌اش بسیاری قوی‌تر از اوکراین است. اما حالا باگذشت یک سال، بیش از ۳۰ کشور به اوکراین کمک تسلیحاتی کرده‌اند. دکتر باربارا زنچتا از بخش مطالعات جنگی دانشگاه کینگز به بی‌بی‌سی می‌گوید: «ولادیمیر پوتین توقع داشت اوکراین در برابر همسایه قدرتمندش منفعل باشد و کشورهای دیگر دخالت چندانی در این جنگ نکنند. این محاسبه غلط به ادامه‌دار شدن این جنگ منجر شده است. بی‌اینکه بتوان پایانی برای آن متصور شد.»

با شدت گرفتن جنگ هزاران اسلحه شانه پرتاب ان لا که می‌توانند با یک شلیک تانک‌ها را منهدم کنند به اوکراین داده شدند. این نوع اسلحه توانست کمک زیادی در روزهای اول جنگ که روسیه قصد اشغال کی یف را داشت به نیروهای اوکراین کند.

از آن زمان به بعد، بیشتر جنگ در جبهه شرق اوکراین در جریان بوده است و اوکراین توانسته پیروزی‌های زیادی با کمک سلاح‌های دوربرد داشته باشد.

ایالات‌متحده آمریکا، کانادا و استرالیا تاکنون تعداد زیادی هویتزرهای ام ۷۷ و سامانه‌های موشکی قدرتمندی ازجمله هیمار ام ۱۴۲ در اختیار اوکراین قرار داده‌اند.

طبق گزارش مسئولان آمریکایی (که مقام‌های رسمی روسیه و چین آن را رد کرده‌اند)، روسیه برای این جنگ به ناچار بر کشورهایی چون کره شمالی برای خرید اسلحه و موشک متکی بوده است. کشورهایی که به شکل گسترده‌ای تحت تحریم‌های کشورهای غربی هستند.

دسترسی بهتر اوکراین به سلاح‌ها دوربرد عامل اصلی پیروزی‌های اخیر این کشور در جبهه‌های جنوب و شرق بوده است. سیستم‌های پیشرفته غربی نقش مهمی در بالا بردن قدرت دفاعی اوکراین در برابر حمله‌های هوایی روسیه داشته است.

از آغاز جنگ اوکراین از باتری‌های سلاح‌های زمین به هوایی که از زمان روسیه در این کشور مانده بود مانند اس ۳۰۰ استفاده می‌کرد. اما این سلاح‌ها با مجموعه‌ای از سلاح‌های جدید غربی از سیستم پیشرفته پدافند زمین به هوای ملی به نام ناسام همراه شد که ایالات‌متحده به اوکراین داد و همچنین سلاح‌های آیریس- اس آلام که از آلمان رسید و همین‌طور سلاح‌های پرتاب از روی شانه کوچک‌تری به نام استار استریک که بریتانیا به آن‌ها داد.

در ماه دسامبر، واشنگتن اعلام کرد موشک‌های پیشرفته پتریوت به اوکراین خواهد فرستاد و آلمان و هلند هم همین روند را دنبال خواهند کرد. بسته به محدوده هر موشک، بیشتر آن‌ها می‌توانند تا ۱۰۰ کیلومتر برد داشته باشند.

اما اوکراین در چند زمینه ازجمله کندی ارسال‌ کمک‌های تسلیحاتی کلافه است.

هرچند در اوایل جنگ این کشور توانست نفربرهای جنگی استرایکرز و برادلی برای پیاده‌نظام خود دریافت کند، اما متحدان اوکراین در تأمین کردن تانک بسیار کند عمل کرده‌اند. تازه در ماه ژانویه بود که ائتلافی از کشورها با ارسال تانک‌های زرهی موافقت کردند. بریتانیا ابتدا با فرستادن تانک‌های چلنجر و بعد ایالات‌متحده تانک‌های ام ۱ آبرامز و آلمان با لئوپارد ۲ موافقت کردند. تصمیم برلین از جهاتی بسیار مهم است زیرا بسیاری از کاربران تانک‌ها لئوپارد ساخت آلمان مانند لهستان اجازه پیدا می‌کنند آنها را در اختیار اوکراین بگذارند.

بن بری محقق ارشد در مرکز مطالعات بین‌الملل در مرکز مطالعات استراتژیک به بی‌بی‌سی گفت که تانک‌ها غربی می‌تواند بازی را برای اوکراین تغییر بدهند اما یک مقام عالی‌رتبه سابق در ارتش بریتانیا می‌گوید بعید است این میزان تانک که به اوکراین وعده داده‌شده است بتواند به‌طور چشمگیری تغییری در وضعیت آن‌ها ایجاد کند. او می‌گوید تاریخ نشان داده است که پیروزی در جنگ‌ها فقط متکی به تانک نیست.

هم‌زمان با رجوع به اخبار، دیمیتری پسکو در صحبت‌های خود چنین هشدار می‌دهد که «اگر اوکراین سلاح‌های بیشتری از غرب دریافت کند، جنگ بازهم شدت خواهد گرفت و کشورهای دیگر به شکل مستقیم درگیر آن خواهند شد. همین نگرانی از اوج گرفتن جنگ است که متحدان اوکراین را از فرستادن هواپیماهای جت، درحالی‌که اوکراین از آن‌ها درخواست می‌کند، بازمی‌دارد.

پهباد ها هم نقش مهمی در این جنگ داشته‌اند. پهباد ها در اوایل جنگ بیشتر کاربرد شناسایی و هدف‌گیری داشتند. از اول جنگ شرکت بیرق‌دارترکیه تعداد زیاد پهباد تی بی ۲ به اوکراین فروخته یا به شکل مجانی در اختیارشان قرار داده است تا این کشور بتواند پهباد های آسیب‌دیده خود را جایگزین کند.

در ماه‌های اخیر روسیه تعداد زیادی پهباد های کامیکازه (در کنار موشک‌ها کروز) برای حمله به شهرهای اوکراین و نیروگاه‌ها به‌کاربرده است. هرچند ایران می‌گوید قبل از شروع جنگ پهباد هایی در اختیار روسیه گذاشته است، اما گمان می‌رود ایران به شکل سری صدها پهباد در طول جنگ به روسیه رسانده است.