علاءالدین قاسمی بهترین شهادت‌خوان ایران

علاءالدین قاسمی، تعزیه‌خوان و پیشکسوت آیین عزاداری اباعبدا...الحسین(ع) که همواره هنرش در خدمت ائمه‌اطهار(ع) بود و در اعتلای هنر تعزیه‌ اهتمام جدی داشت و به‌دلیل صدا و لحن بی‌نظیر و نیز تسلطش بر دستگاه‌ها و ردیف‌های موسیقی سنتی ایرانی و حافظه‌ آبادش در حفظ نسخه‌های قدیمی در تعزیه جایگاه ویژه‌ای داشت اکنون نبودش خللی است که سخت جبران خواهد شد.

ایشان تعزیه‌خوانی تمام‌عیار و به تعبیر دقیق‌تر اولیاء‌خوانی بی‌نظیر بود که همیشه در تمامی مراسم‌ها و آیین‌های عاشورایی می‌درخشید و جزو یکی از بهترین شهادت‌خوانان ایرانی شناخته می‌شد و بنده با ایشان در حسینیه حضرت‌ابوالفضل(ع) قودجان خوانسار زمانی که نوجوان بودم آشنا شدم. در دهه ۷۰ به همراه مرحوم پدرم همه‌ساله برای تماشای مجالس تعزیه به قودجان خوانسار می‌رفتیم و اجرای علاءالدین قاسمی و شهادت‌خوانی ایشان تأثیر بسزایی بر من گذاشت و دغدغه‌ای در وجودم شکل گرفت تا در مسیر تعزیه اقدامی انجام دهم و نمایشنامه‌ای‌ با عنوان «راهمرد» را در کنار علاءالدین قاسمی در یکی از سالن‌های تئاترشهر روی صحنه ببرم و همین امر و آشنایی ما باعث شد که بعدها علاقه‌مند به تحصیل در مقطع دکترای هنر اسلامی شوم.
از این منظر، این پیشکسوت بزرگ تعزیه‌خوان معاصر، راوی فهیم و فرهیخته این دیار اسلامی، حلقه‌ پیوند دیروز و امروزیان بود و برای حفظ فرهنگ، دین و انسانیت، همچون دستمایه و سرمایه‌ای بی‌جایگزین. به این دلیل او را در نقش هادی برای نمایش راهمرد که به نگارش درآورده‌بودم انتخاب کردم و این شروع اولین تجربه همکاری با ایشان در سال ۱۳۹۶ شد. یکی از مهم‌ترین دلایل حضور علاءالدین قاسمی در نمایش راهمرد این بود که این اثر را ابتکار متفاوتی از ترکیب تئاتر و نقالی و تعزیه می‌دانست و می‌گفتند با ابتکاری جدید در پرداخت، روایتی تازه از قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ در قالب تعزیه، سبک و حرکت جدیدی رو به جهان ‌نمایشی کشور ازجمله تعزیه گشود و خرسند بود از این‌که با حضورش در این تئاتر دیگر کار نیمه‌تمامی ندارد و مطرح می‌کرد: «به‌عنوان بازیگر این نمایش هر روز که در تئاترشهر روی صحنه می‌روم انرژی‌ای وصف‌نشدنی در وجودم جاری می‌شود» و از استقبال مخاطبان از نمایش احساس رضایت خوبی داشت و به‌عنوان بازیگر خود را در خدمت کار قرار داد و توانست از قالب نسخه‌خوانی در تعزیه جدا شود و به اجرای تئاتر در شکل طراحی و میزانسن‌های طراحی‌شده با توجه به شعرهای تازه‌به‌نگارش‌درآمده خود را هماهنگ کند. مرحوم قاسمی نسبت به این‌که نمایش راهمرد در زمان مناسبتی به اجرا نمی‌رود، بسیار ابراز خوشحالی می‌کرد و می‌گفت: «امروزه فقط در ایام مذهبی مانند ماه محرم، صفر یا لیالی قدر به‌دلیل نگاه مناسبتی شاهد اجرای تعزیه هستیم. درحالی‌که تاریخچه این هنر به ما نشان می‌دهد که نمایش تعزیه به‌عنوان بخشی از هویت تئاتر و نمایش ایرانیان در تمام ‌روزهای سال قابلیت اجرا دارد.» اکنون‌که مشیت‌ الهی بر این قرار گرفت که در سوگ و هجرت این هنرمند پیشکسوت عرصه‌ شبیه‌خوانی که عمر پرثمر خود را با بازسازی واقعه‌ عاشورا، با هنری از جنس نمایش دمساز کرد بنشینیم به جامعه هنری بالاخص تعزیه تسلیت عرض می‌کنم.

​​​​​​​دکتر حامد هوشیاری | نویسنده، منتقد، کارگردان و مدرس تئاتر