بافت روستای تاریخی اخلمد در معرض آسیب جدی

علیرغم بافت تاریخی اخلمد، این روستا بسیار زیبا و همچنین بسیار خوش آب و هوا است به طوری که روستای اخلمد یکی از ییلاق‌ها در نزدیکی شهر مشهد به حساب می‌آید و سالانه تعداد بسیاری از افراد ساکن مشهد و ساکن شهرهای اطراف برای گذراندن تعطیلات و برای تفریح به این روستا سفر می‌کنند.

روستای زیبای اخلمد که به عنوان منطقه نمونه گردشگری است و منظر آبشار و طبیعت آن ثبت آثار ملی شده اما متأسفانه در سال‌های اخیر بدون در نظر گرفتن بافت روستایی شاهد حاکم شدن معماری مدرن در این روستا بوده‌ایم تا آنجا که رقابت در ساخت‌وسازهای روستایی موجب شده بافت قدیمی، سنتی و هویت چندین هزار ساله روستای اخلمد شهرستان چناران در معرض آسیب و تهدید جدی قرار گیرد.

محمد طاهریان‌مقدم مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران گفت: روستای اخلمد به دلیل گردشگر پذیر بودنش سالیانه پذیرای بیش از ۲ تا ۳ میلیون مسافر است.

او با بیان اینکه بیشتر این مسافران از کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند، افزود: متأسفانه اهالی این روستای تاریخی در بهسازی و بازسازی منازل خود از مصالح و مواد مدرن استفاده می‌کنند.

استفاده از مواد و مصالح غیربومی در بافت تاریخی روستا

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران ادامه داد: استفاده از مواد و مصالح غیربومی در بافت تاریخی روستا موجب از بین رفتن منظر و اصالت روستا می‌شود، می‌طلبد دهیار و شورای این روستا برای اینکه بافت سنتی و وجهه روستا از بین نرود مردم را به استفاده از مصالح و مواد سنتی ترغیب کنند.

طاهریان مقدم بیان کرد: هرچند هنوز بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد روستا دست نخورده باقی مانده ولی چون برخی اهالی در بازسازی و بهسازی خانه‌هایشان از مصالح مدرن استفاده‌ می کنند از جذابیت روستا می‌کاهد و این یک تهدید جدی محسوب می‌شود.

او با تأکید بر اینکه بافت تاریخی روستا نیازمند مطالعه است که در این خصوص حاضر به همکاری با دهیار و اعضاء شورای روستا هستیم، تصریح کرد: هنوز بافت روستاهای بقمچ، گاش، گاه و اندیشش در چناران و روستای اسجیل در گلبهار بافت سنتی خود را حفظ کرده‌اند.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران در با اشاره به اینکه با فرهنگ‌سازی باید جلوی تخریب بافت تاریخی روستا را گرفت، تاکید کرد: حتی خانه‌های چند طبقه‌ای که در روستای رادکان که به شهر ارتقاء یافته ساخته می‌شوند سنخیتی با بافت منطقه ندارد و این ما را رنج می‌دهد.

طاهریان مقدم اظهار کرد: دهیار و شورا برای حفظ بافت روستا باید مردم را توجیه کنند، بدون شک ساماندهی و حفظ بافت سنتی روستاهای شهرستان ضروری است.

۱۸ اقامتگاه بوم‌گردی در دو شهرستان چناران و گلبهار

او افزود: با راه ‎اندازی اقامتگاه‌های بوم گردی در برخی روستاها شاهد مهاجرت معکوس هستیم.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران ادامه داد: اخیراً اقامتگاه بوم گردی در روستای آبگاهی بخش سیدآباد در ۵۰ کیلومتری شهرستان چناران افتتاح و به بهره‌برداری رسیده است.

طاهریان‌مقدم بیان کرد: هرچند به دلیل طبیعت بسیار زیبای روستای آبگاهی و قرار داشتن در دل کوه‌های هزار مسجد گردشگران و مسافران بسیاری در این مسیر تردد داشتند ولی مکانی برای اقامت نداشتند که در همین راستا برای ماندگاری بیشتر مسافران و طبیعت‌گردان این اقامتگاه بوم گردی احداث شد.

او تصريح کرد: این اقامتگاه با اشتغال‌زایی برای ۳ نفر و اعتبار ۲ میلیارد تومان به بهره‌برداری رسیده است، اکنون تعداد اقامتگاه‌های بوم گردی شهرستان چناران به ۱۱ اقامتگاه افزایش یافت.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران تاکید کرد: با توجه به اینکه سالیانه بالغ‌بر ۱۵ میلیون مسافر و گردشگر از این مسیر تردد دارند، باید با فراهم ساختن زیرساخت‌های مناسب برای ماندگاری مسافران تلاش بیشتری نمود.

طاهریان مقدم اظهار کرد: هرچند در ۵ سال گذشته فقط یک اقامتگاه بوم گردی در شهرستان داشتیم ولی در حال حاضر ۱۱ اقامتگاه بوم گردی در چناران و ۷ اقامتگاه بوم گردی دیگر در شهرستان گلبهار آماده پذیرایی از مسافران و گردشگران هستند.

استفاده سالیانه یک میلیون نفر از اقامتگاه‌های بوم گردی

او با بیان اینکه به طور میانگین سالیانه بیش از یک میلیون نفر از این اقامتگاه‌های بوم گردی استفاده می‌کنند، افزود: تلاش می‌شود خانه مسافرها و خانه‌های شخصی روستای گردشگری اخلمد را ساماندهی کنیم، اگر دهیار و شورا و مردم منطقه با جدیت بیشتری موضوع را دنبال کنند می‌توانیم مجوزها را سریع‌تر صادر کنیم.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران ادامه داد: بالغ‌بر ۵۰ روستا در دو شهرستان چناران و گلبهار قابلیت گردشگری و راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم گردی را دارند، با توجه به اینکه در شمال چناران کوه‌های هزار مسجد و در جنوب رشته ‌کوه‌های بینالود را داریم بافت بسیاری از روستاها دست نخورده باقی مانده است.

ضرورت توجه به آداب و رسوم و تولید صنایع‌دستی

طاهریان مقدم بیان کرد: توجه به بافت‌های معماری و سنتی روستا و همچنین آداب و رسوم و تولید صنایع‌دستی همراه با ارائه محصولات ارگانیک به گردشگران موجب توسعه صنعت گردشگری در روستاهای منطقه شده و گردشگران آسایش و سلامتی را در زندگی روستایی تجربه خواهند کرد.

او تصریح کرد: انجام چنین اقداماتی رغبت و ماندگاری گردشگران را در روستاها افزایش داده و درآمد حاصل از عرضه تولیدات و محصولات روستایی به گردشگران افزایش چشمگیری داشته و در اقتصاد روستایی قابل لمس خواهد بود.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران با بیان اینکه توسعه گردشگری در روستاهای هدف گردشگری می‌تواند به توزیع عادلانه ثروت، ایجاد مشاغل و توسعه پایدار، حفظ منابع طبیعی، ایجاد اشتغال در بخش‌های صنایع دستی منجر شود، تاکید کرد: حفظ کالبد و هویت روستایی به خصوص روستاهای هدف گردشگری اهمیت بسیار زیادی دارد که این مهم باید در نحوه ساخت و سازها و با استفاده از مصالح بومی تقویت شود.

او افزود: معماری پلکانی روستاهای چناران می‌تواند نقش بسزایی در جذب گردشگر داشته باشد، روستاهای شمال و جنوب چناران با توجه به قرارگیری در دامنه رشته کوه‌های هزار مسجد و بینالود برخی از روستاهای آن دارای بافت قدیمی و پلکانی است که از جمله این روستاها می‌توان به روستاهای پلکانی بقمچ، گاش، اندیشش، گاه، فریزی و... نام برد.

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران ادامه داد: هرچند شهرستان چناران نقاط بکر و دیدنی زیادی دارد اما متأسفانه آن طور که باید هنوز به گردشگران معرفی نشده است.

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد