رونمایی از پرتال مطالعات تمدنی آمنا

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در مراسمی با حضور مدیران دفتر تبلیغات اسلامی و دانشگاه باقرالعلوم (ع) و جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه ضمن هم اندیشی پیرامون «گذشته و آینده‌ی مطالعات تمدنی در ایران» از نسخه آزمایشی پرتال اینترنتی آمنا با تمرکز بر حوزه مطالعات تمدنی رونمایی شد.

حجت‌الاسلام احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در این مراسم ضمن قدردانی از زحمات سازندگان این پرتال به بیان مقدمه‌ای تحلیلی در حوزه فرهنگ پرداخت و گفت: وقتی صحبت از ایجاد تمدن اسلامی می‌شود این پارادایم در اذهان شکل می‌گیرد که فرآیند ایجاد تمدن اسلامی فرایندی عمودی است و اقتدارگرایی حاکمیتی و توان نهفته در حکمرانی اگر به خوبی به خدمت گرفته شود و با اقتدار توأم باشد، مسیر تأسیس تمدن هموار می‌شود.

وی تصریح کرد: در واقع تحقق مؤلفه‌های قدرت است که یک جامعه را متمدن می‌کند و در نتیجه حرکت جامعه باید به سمتی باشد که مؤلفه‌های قدرت را در جامعه اسلامی ایجاد کنیم و این پارادایم امر تمدن سازی را یک برساخت حاکمیتی می‌داند.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود کشف پیام‌های تمدن ساز اسلام در مسئله وجوه تمدنی را وظیفه اصلی تمدن‌پژوهان دانست و تشریح کرد: این پیام‌ها معطوف به فطرت انسانی است و پیش از انجام کارهای عمیق تمدنی در حوزه فرهنگ، باید به این پیام‌ها توجه داشت.

وی افزود: زمانی فردیت اسلامی محقق می‌شود که این پیام‌های فطری در جان انسان محقق شود و زمانی جامعه اسلامی شکل می‌گیرد که آن پیام‌ها در عینیت جامعه و مناسبات اجتماعی محقق شود.

پرتال آمنا، میقات و میعاد تمدن‌پژوهان

حجت‌الاسلام محسن الویری عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) نیز در ابتدای این مراسم به بیان مقدمه‌ای در خصوص ساخت پرتال آمنا پرداخت و گفت: تصمیم ساخت این سامانه در سال ۱۳۹۴ در میز تمدن اسلامی تصویب شد.

وی افزود: از زمانی که مطالعات تمدنی در کشور مطرح شد، ظرفیتی برای پرداختن به این مسائل پدید آمد اما اکثر کارهای انجام شده در این حوزه، فعالیت‌های فرهنگی معمولاً پرهیاهو بود و پس از گذشت زمان شاهد هستیم که هم‌اکنون آن فعالیت‌های فرهنگی به حاشیه می‌روند و کارهای با اصالت علمی که ماندگاری بیشتری دارند و می‌توانند سنگ بنای توسعه آینده باشند جایگزین آن‌ها می‌شوند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) گفت: در دهه‌های گذشته تعداد قابل توجهی از کارهای علمی در حوزه مطالعات تمدن به دفتر تبلیغات اسلامی مرتبط می‌شود و از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به کتاب‌ها و مقالات چاپ شده در این حوزه اشاره کرد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در کشور دو فصلنامه با عنوان تمدن نوین اسلامی در حال انتشار است که تعداد مقالات ارسالی از طرف دفتر تبلیغات اسلامی قابل توجه است.

الویری در ادامه به ظرفیت‌های این پرتال اشاره کرد و گفت: این پرتال می‌تواند میقات و میعاد تمامی تمدن‌پژوهان کشور باشد و این ظرفیت را دارد تا در بین محققین مرجعیت پیدا کند و امیدواریم پس از راه‌اندازی این پرتال، مطالعات تمدنی با نگاه انضمامی به کشور، همراه با پیوند قوی با امت اسلامی پیگیری شود و پویایی خود را حفظ کند چرا که هم‌اکنون این ظرفیت در دفتر تبلیغات اسلامی فراهم است.

تصویرسازی از آینده تمدنی در عرصه مردمی وجود ندارد

محمدمهدی همایون استاد دانشگاه امام صادق (ع) نیز در این هم اندیشی به بیان ارتباط مردم و مطالعات تمدنی پرداخت و گفت: در مورد روند مطالعات تمدنی باید این نکته را در خاطر داشت که دانشی در این حوزه تمدن ساز می‌شود که با مردم ارتباط پیدا کند.

وی افزود: وقتی درباره تمدن در سطح مردم صحبت می‌کنیم اولین و تنها موردی که به ذهن مردم خطور می‌کند، سابقه تمدنی باستانی است و اینگونه حس می‌شود که تمدن دوره اسلامی هنوز به شدت نخبگانی است. تمدن دوره اسلامی در ادبیات مردمی مغفول و مفقود مانده است و این پرتال می‌تواند در رفع این خلأ موجود کمک شایانی کند.

استاد دانشگاه امام صادق (ع) ادامه داد: موضوع مهم دیگر، وضعیت تمدن در حال حاضر و نحوه ساخت آن است و تصویرسازی از آینده تمدنی در عرصه مردمی وجود ندارد که حتماً این ادبیات تمدنی باید در بین مردم رواج پیدا کند.

وی اضافه کرد: در مورد ادبیات نخبگانی تمدن می‌توان گفت که همواره ایده‌های کلان نظری در مورد تمدن وجود داشته است اما در دوره جدید رویکرد تاریخی غلبه بیشتری داشته است. در حال حاضر نیاز داریم تا از تاریخ به عنوان پایه‌ای برای فهم اتصال تمدنی که از ابتدای تاریخ تا به حال وجود داشته است استفاده کنیم و با درک درست از وضعیت امروز به سمت آینده حرکت کنیم.

ضرورت هماهنگی با شتاب پیشرفت مطالعات تمدنی در دنیا

حجت‌الاسلام حبیب‌الله بابائی رئیس پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی دفتر تبلیغات اسلامی به بیان وجه تسمیه این پرتال پرداخت و گفت: عنوان این سایت را آمنا قرار دادیم که یک سمبول قرآنی است و این عبارت درباره بلد، بیت آمن و در مورد حرم آمن به کار رفته است و گویای امت نوین اسلامی در جامعه جهانی اسلام است.

وی سپس به بیان فعالیت‌های انجام شده در حوزه مطالعات تمدنی در دفتر تبلیغات اسلامی پرداخت و گفت: دفتر تبلیغات اسلامی با تکیه بر درک رئیس محترم، همواره در حوزه مطالعات تمدنی فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است که از جمله آنها می‌توان به مطالعات راهبردی تمدن، آغاز و استقرار مطالعات الهیاتی در حوزه تمدن، فهم تمدنی قرآن کریم و مطالعات تمدنی ایران امروز و ایران بعد از انقلاب اشاره کرد که اولین اثر در مورد تجربه تمدنی جمهوری اسلامی است.

مدیر گروه آموزشی مطالعات فرهنگی تمدنی دانشگاه باقرالعلوم (ع) با تأکید به ضرورت هماهنگی با شتاب پیشرفت مطالعات تمدنی در دنیا گفت: قبل از قرن بیستم، اندیشمندان نگاه تمدنی را معطوف به صد الی دویست سال گذشته می‌دانستند اما در قرن بیست و یکم شاهد شتاب تحولات و اندیشه‌های تمدنی هستیم..

وی در ادامه گفت: در دنیای امروز باید برندهای بومی و دینی را عرضه و از آنها دفاع کنیم. درست است که اندیشه‌های مدرن را تحت بررسی قرار می‌دهیم اما زمانی که می‌خواهیم به حل مسئله نزدیک شویم باید به منابع دینی و بومی خود تکیه داشته باشیم.

زیربنای فرهنگ را بخش شناختی آن تشکیل می‌دهد

حجت‌الاسلام شمس‌الله مریجی معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی و رئیس دانشگاه باقرالعلوم (ع) نیز پس از عرض خیر مقدم به رئیس دفتر تبلیغات اسلامی و سایر مدیران گفت: در نگاه جامعه‌شناسان، زیربنای فرهنگ را بخش شناختی آن تشکیل می‌دهد.

وی افزود: اگر از معارف اهل بیت و معصومین در این بخش زیربنایی استفاده نکنیم تبعا در بخش‌های دیگر دچار مشکل خواهیم شد و تمدن زمانی می‌تواند شکل بگیرد که بخش شناختی آن قوی باشد و این محقق نمی‌شود مگر در اتصال به منبع لایزال معرفت معصومین.

رئیس دانشگاه باقرالعلوم (ع) ادامه داد: این پرتال با همت و پشتیبانی اساتید دلسوز این حوزه به سرانجام نشسته است و إن‌شاءالله اثرات این کار با برکت را طی سالیان آینده مشاهده خواهیم کرد.

رسول نوروزی رئیس میزکار تخصصی تمدن اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی نیز در این مراسم گفت: پرتال آمنا محصول مشترک دانشگاه باقرالعلوم (ع)، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قطب نظام سیاسی اسلامی و میز تمدن دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه است و میزبانی آن‌را دانشگاه باقرالعلوم (ع) بر عهده دارد.

نوروزی به نقش دفتر تبلیغات اسلامی در راه‌اندازی این پرتال اشاره کرد و گفت: داشتن فضایی مثل این پرتال نیازمند اعتماد به نفس بود و میز تمدن دفتر تبلیغات اسلامی به این اعتماد به نفس رسید که دفتر تبلیغات اسلامی در مطالعات تمدنی در ایران مرجعیت علمی دارد.

وی افزود: این مرجعیت علمی حاصل مراکز مختلفی است که در دفتر تبلیغات اسلامی وجود دارند و این انباشت علمی تمدن‌پژوهان در دفتر تبلیغات اسلامی، کمک بسیار زیادی به فاخر شدن سایت کرد.

عضو هیأت علمی گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: در کنار آن شاهد تولید و توزیع دانش، شاخص ویژه تمدن‌پژوهان دفتر تبلیغات اسلامی، انجام کارهای نظری، انضمامی و راهبردی به‌طور هم‌زمان است و این افراد علاوه بر علم بالا، حلم بسیار بالایی دارند و اکثر کارها به صورت تیمی و مخلصانه انجام می‌شود.

وی به بیان جایگاه دفتر تبلیغات اسلامی در حوزه تمدن‌پژوهی پرداخت و گفت: در حال حاضر دفتر تبلیغات اسلامی به مرحله نهادینگی در حوزه تمدن رسیده است و مرجعیت آن در این حوزه به قدری بالا است که تمدن‌پژوهان ناچار هستند برای کارهای علمی خود، به نحوی با دفتر تبلیغات اسلامی تعامل داشته باشند.

نوروزی در رابطه با چالش‌های ایجاد این پرتال گفت: در حال حاضر بیش از ۵۰۰۰ داده استاندارد در این پرتال در دسترس مخاطبان قرار دارد که با همت و سخت کوشی نیروهای فنی و محتوایی دفتر تبلیغات آماده شده است.

وی با اشاره به ویژگی‌های این پرتال گفت: در این پرتال جدیدترین اخبار تمدنی در دسترس تمدن‌پژوهان قرار دارد و معرفی مراکز تمدنی مختلف به همراه اساتید آن‌ها، پژوهش‌های انجام شده در حوزه تمدن، نشست‌های علمی برگزار شده در این حوزه و همچنین معرفی تمدن‌پژوهان، از بخش‌های شاخص این پرتال هستند.

وی افزود: در این پرتال ابزارهای مختلفی جهت اعمال فیلتر و جستجوی انواع محتوای متنی، صوتی و تصویری تعبیه شده است و به عنوان مثال می‌توان کتاب‌های انگلیسی زبانی که در سال گذشته توسط تمدن‌پژوهان اروپایی به نگارش درآمده‌اند را جستجو و مشاهده کرد.

وی در خصوص برنامه‌های آتی این پرتال گفت: در حال حاضر محتواهای مختلفی جمع آوری شده و در انتظار انتشار هستند. در آینده می‌توانیم با تکیه بر امکانات فنی این پرتال، بارگذاری محتوا را به مراکز علمی علاقه‌مند واگذار کنیم و پس از تأیید محتوای ارائه شده توسط این مراکز، آن را در پرتال آمنا منتشر کنیم.