انجام اقدامات اورژانسی هنگام مسمومیت با مواد شوینده / آمار بالای بلع مواد سمی در کودکان

رییس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم با اشاره به‌ این که شوینده‌ها حاوی گازهایی هستند که به‌خودی خود برای دستگاه تنفسی مضر است، گفت: مخلوط کردن شوینده‌ها با هم باعث واکنش و تولید گازهای بسیار مضرتر می‌شود، این ترکیبات سمی منجر به مسمومیت شدید می‌شود.

به گزارش ایسنا، دکتر شاهین شادنیا با بیان این‌که با نزدیک شدن به فصل بهار و رونق گرفتن خانه تکانی‌ها بیشترین مراجعان به اورژانس‌های مسمومیت‌ها افرادی هستند که بر اثر استفاده زیاد از مواد شوینده دچار مسمومیت یا آلرژی‌های تنفسی شده‌اند، اظهار کرد: هنگام استفاده از مواد شوینده باید زمان استفاده را تا حد امکان کوتاه کرد و ترجیحا در فضای باز و یا در فضای بسته‌ای که هواکش و تهویه دارد از این مواد استفاده کرد.

وی افزود: مواد شوینده، پاک کننده و ضدعفونی کننده ماهیت سوزانندگی دارند. این مواد یا از ترکیبات اسیدی ضعیف تشکیل شده‌اند و یا ترکیبات قلیایی هستند که در صورت عدم مصرف درست، سلامت اعضای خانواده را تهدید می‌کنند.

شادنیا با اشاره به این‌که نمی‌توان مواد شوینده را از چرخه سبد خانوار حذف کرد، ضرورت مصرف صحیح و رعایت دستورالعمل‌ها دراستفاده از این فرآورده‌ها را خواستار شد.

رییس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم با اشاره به این‌که در استفاده از این مواد باید حتما از دستکش استفاده شود، ادامه داد: با این روش از سوختگی و آسیب به پوست جلوگیری می‌شود، ضمن این‌که باید حواسمان باشد در زمان استفاده این مواد به درون چشم پاشیده نشوند و یا اگر امکان دارد از عینک‌های مخصوص استفاده کنیم.

وی تاکید کرد: مواد شوینده در صورت پاشیده شدن به داخل چشم می‌توانند موجب سوختگی ناحیه قرنیه شوند.

شادنیا پرهیز از استنشاق مستقیم مواد شوینده را خواستار شد و گفت: برخی افراد در فضاهای بسته مواد سفید کننده و پاک کننده را با هم ترکیب می‌کنند، گاز کلری که از ترکیب این محصولات متصاعد می‌شود بسیار سوزاننده است و باعث تنگی نفس و یا اسپاسم تنفسی و حتی مرگ فرد می‌شود.

وی به ضرورت پوشیدن ماسک حین استفاده از مواد شوینده و پاک کننده اشاره کرد و افزود: ضمن استفاده از ماسک، حتما در زمان استفاده از این مواد درها و پنجره‌ها را باز بگذارید تا از آسیب‌های احتمالی به ریه‌ها و سیستم تنفسی جلوگیری شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: اگر مواد شوینده روی پوست یا داخل چشمتان ریخت، ضمن قرار گرفتن در مکانی که تهویه مناسب دارد محل را با آب معمولی شست‌و شو دهید.

شادنیا ادامه داد: در بسیاری از موارد دیده می‌شود که برخی به اشتباه، زمانی‎ که این ترکیبات در چشم و یا روی پوست ریخته می‌شود از ترکیبات سوزاننده اسیدی و یا قلیایی دیگری برای شست‌وشو محل آسیب دیده استفاده می‌کنند، این کار بسیار خطرناک است و شرایط را پیچیده‌تر می‌کند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: ترکیباتی که در مواد شوینده وجود دارد دارای فعل و انفعالاتی هستند که آسیب‌های حرارتی در پوست و مخاط‌ها ایجاد می‎کنند بنابراین توصیه نمی‌شود این ترکیبات خنثی شود.بهترین اقدام رقیق کردن با کمک آب معمولی و ولرم است.

وی با بیان این این‌که آب گرم می‌تواند سوختگی بیشتری در پوست آسیب دیده ایجاد کند، ادامه داد: حتی آب خیلی سرد هم می‌تواند آسیب را بیشتر کند، بهترین درجه آب همان اندازه دمای معمولی بدن یعنی ۳۷ درجه است.

شادنیا با اشاره به این‌که خانواده‌هایی که فرزند کوچک دارند باید مواد شوینده را دور از دسترس کودک قرار دهند، توصیه کرد: این مواد را در کابینت‌های طبقه بالا که دست کودک به آن نمی‌رسد، قرار دهید همچنین حین کار کودک را با این ترکیبات تنها نگذارید، بچه‌ها اشتباها این مواد را به صورت خوراکی بلع می‌کنند و متاسفانه این ترکیبات سوزاننده، خطرناک و کشنده باعث سوختگی دستگاه گوارش می‌شود.

وی با بیان این‌که شناخت کودکان از محیط اطراف معمولا از راه دهان است، افزود: توصیه می‌شود هرگونه ماده دارویی و یا شیمیایی را "نه در یخچال نگه‌داری کنید و نه در کابینت های طبقه پایین." مواد دارویی و شوینده را همیشه از دسترس کودک خارج کنید.

شادنیا با بیان این‌که آمار مسمویت دارویی و یا بلع مواد سمی در کودکان بسیار بالاست، خاطرنشان کرد: افرادی‌که از ترکیبات مواد مخدر برای ترک (داروهایی مانند شربت‌های متادون) استفاده می‌کنند، معمولا این داروها را درون یخچال نگهداری می‌کنند. این‌کار بسیار خطرناک است و سلامت فرزند شما را تهدید می‌کند.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با یادآوری این موضوع که مسمویت ناشی از دو ترکیب سفید کننده و پاک کننده بسیار خطرناک است، توضیح داد: گاز کلری که از ترکیب این دوماده سمی متصاعد می‌شود بسیار سوزاننده و تحریک کننده است، دقیقا مثل بیماری می‌ماند که دچار حملات آسم شده و به دلیل اسپاسم شدید احتمال خفگی در این او تشدید می‌شود.

وی با اشاره به این‌که در روزهای پایانی سال با افزایش موارد مسمومیت با فرآورده‌های شوینده و شیمیایی روبه‌رو هستیم، اظهار کرد: معمولا دو فرم مسمومیت وجود دارد که مسمومیت‌های استنشاقی که ناشی از متصاعد و آزاد شدن گازهای کلر است.

وی درباره نشانه‌های مسمومیت استنشاقی توضیح داد: فردی‌که در معرض گازهای سمی قرار می‌گیرد دچار تنگی نفس، بی‌تابی، درد قفسه سینه، سرفه‌های مکرر، سوزش چشم و گلو و خارش راه‌های هوایی فوقانی می‌شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این‌که تماس مستقیم با مواد شوینده فرم دوم مسمومیت با شوینده‌هاست، گفت: گاهی افراد برای نظافت موثرتر چند ماده شوینده را با یکدیگر ترکیب می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود که پوست دست‌ها در معرض آسیب شیمیایی با این مواد قرار گیرد.

وی افزود: سوزش، خارش و قرمزی از نشانه‌های مسمومیت پوستی با مواد شوینده است. در صورتی که این نشانه‎‌ها آزاد دهنده شد باید مراقبت‌های اولیه انجام شود.

این استاد دانشگاه با بیان این‌که اولین اقدام در مسمومیت‌ها دور کردن مواد شیمیایی از فرد مسموم شده است، تاکید کرد: در این شرایط به‌سرعت فرد را از محیط دور و در و پنجره‌ها را باز کنید و او را در معرض هوای آزاد قرار دهید.

وی ادامه داد: در مسمومیت‌های پوستی نیز ماده شیمایی را کنار بگذارید و از تماس بیشتر با این مواد پرهیز کنید. بهترین راهکار شست‌و شو با آب ساده حداقل ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است.

شادنیا درباره تماس مواد شیمایی با چشم‌ها هشدارداد و گفت: در صورتی‌که به طور اتفاقی این مواد وارد چشم شود باید ابتدا منبع مسمومیت از بین برود و در ادامه چشم‌ها را با آب فراوان بشویید.

وی افزود: در مواردی‌که علامت‌های تحریکی تنفسی وجود داشته باشد و یا سوزش پوست آزار دهند شوند باید به مراکز درمانی مراجعه کرد.

این متخصص مسمومیت‌ همچنین به باوری اشتباه مبنی بر اثر بخش بودن مصرف شیر هنگام مسمومیت‌ها اشاره کرد و توضیح داد: این توصیه علمی نیست و استفاده از شیر نمی‌تواند از آسیب‌های به‌وجود آمده دستگاه تنفسی بکاهد.

وی با اشاره به این‌که غلظت مواد شیمیایی در ارتباط مستقیم با آسیب‌های احتمالی به دستگاه تنفسی یا پوست است، خاطرنشان کرد: به طور مثال سفید کننده‌های خانگی غلظت سه تا پنج درصدی دارند بنابراین نمی‌توانند آسیب جدی به فرد وارد کنند ولی با این‌حال بهترین راهکار این است که هنگام استفاده از مواد شییمایی حتما از دستکش استفاده شود، ترجیحا ماسک بزنید، هرگز از مواد با غلظت بالا استفاده نکنید، مواد شوینده را با هم ترکیب نکنید و همیشه پنجره و راه‌های تهویه را باز بگذارید.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی وی در پایان درباره مصرف تصادفی و خوراکی مواد شوینده در کودکان نیز هشدار داد: این مواد ممکن است حاوی قلیا باشند( قلیا از اسید خطرناک‌تر است) بنابراین اگر کودکی به هردلیلی از مواد سوزاننده، شیمیایی و پاک کننده استفاده کرد، هرگز کودک را وادار با استفراغ نکنید، ماده‌ای (حتی آب یا شیر) به او نخورانید و به‌سرعت با اورژانس تماس بگیرید.

 انتهای پیام