فرصت طلایی پهنه های خزر برای ارزآوری دریایی

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - بهرام قربانپور: ظرفیت کم نظیر قرارگیری گیلان همیشه سبز در کنار دریای نیلگون خزر، فرصتی به نام «اقتصاد دریا» را برای این استان پدید آورده است که با ظرفیت سنجی، برنامه محوری و هدف گذاری درست می‌توان چرخه این اقتصاد را به حرکت آورد.

استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش تولید ناخالص داخلی به عنوان اقتصاد دریا پایه دور از انتظار نیست و نباید این حوزه بسیار مهم و اثرگذار را در مواردی از قبیل شیلات و گردشگری دریایی خلاصه کرد.

برای تحقق ۱۰۰ درصدی اقتصاد دریا محور و آبی نیازمند بسترسازی برای ایجاد حمل و نقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژی‌های تجدید پذیر، آبزی پروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیست هواشناسی و معدنکاری دریایی هستیم که برای تحقق این مهم برنامه منسجم، هدفمند و کارشناسانه نیاز است.

طبق داده‌های آماری حدود ۶۰۰ گونه گیاه در دریای خزر شمارش شده است و این دریا، ساحل آرامش و زیستن برخی جانوران آبزی پراهمیت از نظر تجارت و شیلات به شمار می‌رود که فراوانی آمار آبزیان خود طرفیت برای اقتصاد دریا محور در سواحل خزر است.

همچنین آمارها از وجود بیش از ۳۰۰ گونه جانوران آبزی بومی در دریای خزر حکایت دارد اما وجود فک خزری یک مزیت منحصر به فرد این دریای شمالی است که در واقع یکی از دوگونه فک آب شیرین در جهان تلقی می‌شود.

فعالیت ۶ هزار مزرعه آبزی پروری در گیلان

«کوروش خلیلی» مدیرکل شیلات گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: اقتصاد آبی و دریا محور یعنی استفاده پایدار از منابع اقیانوس‌ها برای تقویت رشد اقتصادی و بهبود معیشت و اشتغال ساکنین آن نواحی در حالی که به سلامت آن زیست بوم آسیبی وارد نشود.

وی با اشاره به دامنه وسیع و گسترده اقتصاد دریا محور در ابعاد مختلف، افزود: نگاه به اقتصاد آبی نباید فقط در گردشگری و توسعه صنایع شیلات خلاصه شود.

مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه توسعه آبزی پروری دریایی از برنامه‌های توسعه دریا محور در سند تحول افزایش تولید شیلات است، گفت: بر اساس برنامه سند تحول، تولید آبزی پروری از ۴۶ هزار تن در سال گذشته باید ۱۵۵ هزار تن در سال ۱۴۰۴ برسد که در این راستا برنامه‌های خوبی تدوین شده است.

خلیلی با اشاره به آبزی پروری در دو بخش دریا پایه و زمین پایه، بیان کرد: تولید ۵۸ هزار تن ماهی در بخش آبزی پروری زمین پایه دستاورد مهمی است که بعد از انقلاب اسلامی در گیلان تحقق یافته و این آمار در قبل از انقلاب به ۲۵۰۰ تن هم نمی‌رسید تولید ۵۸ هزار تن ماهی در بخش آبزی پروری زمین پایه دستاورد مهمی است که بعد از انقلاب اسلامی در گیلان تحقق یافته و این آمار در قبل از انقلاب به ۲۵۰۰ تن هم نمی‌رسید.

وی با بیان اینکه ۵۰ درصد تولید آبزی پروری باید دریا پایه و متکی به آب دریا باشد، افزود: استفاده از آب دریا با توجه به شرایط بحران آب شیرین و عدم امکان توسعه افقی مزارع آبزی پروری به دلیل کمبود زمین سبب شد تا مسیر برنامه توسعه تولید آبزیان به صورت ارتقای عمودی تولید در واحد سطح و کاهش هزینه‌های تولید در آبزی پروری زمین پایه مورد توجه قرار گیرد.

مدیرکل شیلات گیلان از فعالیت ۶ هزار مزرعه آبزی پروری در این استان خبر داد و اضافه کرد: وجود ۶ هزار مزرعه آبزی پروری در گیلان، این استان را به قطب تولید شیلاتی کشور تبدیل کرده است.

خلیلی با اشاره به تعهد ۸۰ هزار تنی تولید آبزی پروری زمین پایه در گیلان، بیان کرد: تولید ۷۵ هزار تن در آبزی پروری دریا پایه تا سال ۱۴۰۴ برای شیلات گیلان تعریف شده است که باید تحقق پیدا کند.

وی ادامه داد: مقام اول تولید ماهیان پرورشی خاویاری، تکثیر و تولید بچه ماهی در کشور و ماهیان زینتی و همچنین مقام دوم تولید ماهیان گرمابی در کشور نشان دهنده حرکت شتابنده و رو به رشد اقتصاد شیلاتی استان است.

اقتصاد دریا محور باید صنعتی شود

مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه اقتصاد دریا محور باید صنعتی شود، گفت: حرکت با فرمان و فرمول روش‌های سنتی در آبزی پروری و شیلات پاسخگو نیست و باید به سمت بهره وری صنعتی اقتصاد دریا محور باشیم.

خلیلی از اجرای دو طرح بزرگ ملی برای توسعه اقتصاد دریا محور و صنعتی شدن این بخش در گیلان خبر داد و اضافه کرد: استفاده از ظرفیت دریا برای توسعه صنعتی و در قالب ۲ مگا پروژه شهر خاویاری با ظرفیت تولید ۲ هزار تن و اکوپورت آبزی پروری با ظرفیت اسمی تولید ۱۰ هزار تن در سال توسط شیلات گیلان برای نیل به اهداف توسعه دریا محور مورد توجه جدی سازمان شیلات ایران قرار گرفته است.

وی با اشاره به مطلب فوق افزود: این دو پروژه در حال گذر از روند مراحل مطالعه فنی و اجرایی توسط گروه مشاورین دریایی و آبزی پروری قرار دارد.

مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه توسعه آبزی پروری زودبازده دریا پایه در این استان دور از دسترس نیست، گفت: اجرای روند مطالعاتی و ارزیابی فنی و اقتصادی سایت نمونه ۵۰ تنی پرواربندی ماهیان خاویاری در گیلان گام دیگر تحقق اقتصاد دریا محور در گیلان است.

خلیلی با بیان اینکه گیلان صاحب شهر بندری خاویاری می‌شود، اضافه کرد: ظرفیت تولید خاویار در گیلان یک سرمایه اقتصاد آبی در این استان تلقی می‌شود ظرفیت تولید خاویار در گیلان یک سرمایه اقتصاد آبی در این استان تلقی می‌شود که برای بهره وری کامل این ظرفیت باید تلاش‌های بیشتری صورت گیرد.

وی از صید ۱۵۳۰ تن ماهیان استخوانی در سواحل گیلان خبر داد و افزود: از ابتدای فصل صید تاکنون ۱۵۳۰ تن ماهی استخوانی صید شده که از این مقدار، ماهی کفال سهم ۷۳ درصدی داشته است.

مدیرکل شیلات گیلان با اشاره به فعالیت ۴۶ پره صیادی در سواحل این استان، بیان کرد: در این پره های صیادی برای ۴۲۰۰ نفر در سواحل گیلان اشتغالزایی صورت گرفته است و همچنین ۳۰ فروند شناور کیلکا گیر در قالب ۳۰ شرکت تعاونی با اشتغال ۲۸۰ نفر استان گیلان فعالیت می‌کنند.

اشتغال ۵ هزار نفری در سواحل خزر

خلیلی با اشاره به افزایش ۵ برابری سطح بازسازی ذخایر ماهی سفید با روش تکثیر طبیعی در هچری های ساحلی گیلان، اضافه کرد: سال گذشته در ۱۷ نقطه و در ۱۷ هزار مترمربع گیلان تکثیر به روش طبیعی انجام می‌شد، که در نظر داریم علاوه بر مولد سازی و تکثیر به روش طبیعی این رقم را به ۷۹ نقطه و ۷۹ هزار متر مربع گیلان برسانیم.

وی از افزایش وزن بچه ماهی‌های رهاسازی شده از زیر یک گرم به یک تا سه گرم خبر داد و افزود: افزایش تعداد هچری‌های ساحلی گیلان از ۱۷ به ۳۹ پره صیادی از مهم‌ترین اقدامات شیلات است که به رونق اقتصادی و اشتغال می‌انجامد.

مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه در حال حاضر از ۲۰ هزار مولد ماهیان استخوانی در امر تکثیر استفاده می‌شود، گفت: پیش بینی می‌شود با برنامه ریزی هایی که با جلب مشارکت اتحادیه تعاونی صیادان و پره‌های صیادی صورت گرفته این تعداد به ۳۰ هزار مولد افزایش پیدا کند.

خلیلی از رهاسازی بیش از ۱۳۰ میلیون قطعه انواع بچه ماهی در مراکز تولید و رهاسازی گیلان خبر داد و بیان کرد: مولد گیری ماهیان استخوانی در سه رودخانه سفید رود، لمیر تالش و خشک رود رودسر و سه مرکز بازسازی ذخایر شهید انصاری، مرکز بازسازی ذخایر دکتر یوسف پور و مرکز شهید بهشتی انجام می‌شود.

وی از تکثیر طبیعی ماهیان در پهنه ۴ هکتاری اتحادیه پره های صیادی استان خبر داد و اضافه کرد: در کنار هچری های ساحلی و مراکز بازسازی ذخایر و رودخانه سفید رود، در ۲ رودخانه لمیر تالش در غرب و خشک رود رودسر در شرق تکثیر طبیعی صورت می‌گیرد.

رشد ۴ برابری جذب منابع اعتباری شیلات گیلان

مدیرکل شیلات گیلان با بیان اینکه سفیدرود تأمین کننده اصلی مولدین مراکز گیلان است، گفت: پیش بینی می‌شود با مشارکت جامعه صیادی و اتحادیه علاوه بر تولید مصنوعی در مراکز، حدود ۲۰ میلیون بچه ماهی سفید به روش تکثیر طبیعی، تولید شود.

خلیلی ادامه داد: شیلات گیلان امسال پس از موفقیت در رهاسازی بچه ماهی کپور تالابی در محدوده قلم گوده انزلی که مولدین آن توسط صیادان تالاب تأمین شده بود، بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه بچه کپور تالابی با وزن بالای ۳ گرم تولید کند.

وی با بیان اینکه با مشارکت صیادان در بازسازی ذخایر امکان کیفی سازی و افزایش ضریب بازگشت ماهی سفید با مشارکت صیادان در بازسازی ذخایر امکان کیفی سازی و افزایش ضریب بازگشت ماهی سفید افزایش می‌یابد افزایش می‌یابد، افزود: شیلات گیلان در راستای حفظ و استمرار شغل صیادی، ارتقای کیفی رهاسازی بچه ماهیان را با تمام توان و استفاده از ظرفیت‌های ملی و استانی پیگیری می‌کند.

مدیرکل شیلات گیلان با اشاره به اینکه برون سپاری تکثیر سیاست نادرست در استان بود، گفت: افراد در رویکرد برون سپاری به‌جای حفظ منافع ساحل، منفعت شخصی را لحاظ می‌کنند.

خلیلی با اشاره به رشد ۴ برابری جذب منابع اعتباری شیلات نسبت به سال گذشته، بیان کرد: هدفمند کردن منابع و امکانات در راستای اعتلای ساختاری و اقتصادی نوار ساحلی گیلان در دستور کار قرار دارد.

وی از قرارگیری شغل صیادی و ملوانی در زمره مشاغل سخت و زیان آور خبر داد و افزود: تصمیماتی در کشور برای قرارگیری این مشاغل جزو مشاغل سخت و زیان آور گرفته شده که در دست بررسی است.

مدیرکل شیلات گیلان از تولید ۳۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تن ماهیان زینتی در این استان خبر داد و اضافه کرد: گیلان در بخش تولید ماهیان زینتی رتبه اول کشور را دارد و در این راستا ۵۰۰ نفر مشغول به فعالیت هستند.

وجود نوار ساحلی ارزشمند خزر با پس زمینه اقتصاد دریا محور و همچنین قرارگیری گیلان در شاهراه اقتصادی و تجاری اوراسیا، این استان را در مسیر توسعه و پیشرفت شگرف قرار داده است و فقط کافی است پازل‌های اقتصادی و تجاری را درست در کنار هم بچینیم و به تحولی که سال‌ها از آن بی خبریم دست پیدا کنیم.

بر اساس آمارها تاکنون گیلان توانسته تنها ۱۰ درصد از ظرفیت واقعی اقتصاد دریا محور را به عینیت برساند و ۹۰ درصد آن مغفول مانده که البته قدم‌ها و چشم انداز خوبی در برنامه هفتم توسعه برای این بخش دیده شده اما برای رسیدن به هدف اصلی و نتیجه بخش راه فراوان مانده است.

تحقق اقتصاد دریا محور گیلان را از قفس تک محصولی نجات داده و خون تازه ای به شریان‌های اقتصادی و تجاری استان گیلان تزریق می‌کند تا فقر نهان زیر پوشش سبز را به کلی حذف کند یا به حداقل برساند.

اشتغال بیش از ۵ هزار نفر به طور مستقیم و ۲۰ هزار نفر به صورت غیرمستقیم تنها بخشی از اثرات مثبت اقتصاد آبی و خیر و برکات سواحل خزر است که با برنامه ریزی درست و هدفمند می‌توان این آمار را به چندین برابر افزایش داد.