امام از ابتدا با نگاههای سختگیرانه به حجاب درگیر بودند/ چون باورمان شده کسی هستیم، خطا میکنیم و عذرخواهی نمیکنیم/ اتفاقات ماههای اخیر، انباشت سالهای طولانی اعتراضات زنان بود/ راهی جز اصلاحات مبنایی نداریم
تابناک _ حضرت امام خمینی (ره) در مورد زنان و نقش آنها در خانواده، جامعه و انقلاب، فرمایشات ویژهای دارند. ایشان علاوه بر اینکه نقش زنان را در پیشبرد انقلاب اسلامی، مهمتر از نقش مردان میدانند، در خانواده و جامعه نیز جایگاه ویژهای برای زنان قائلند و معتقدند آنها هستند که مردان شجاع و کارآمد جامعه را با تربیت صحیح، به سوی جامعه و خدمت به مردم هدایت میکنند.
در برنامه دیگری از مجموعه «حضور»، دیدگاههای امام روحالله درباره نقش زنان در مبارزه، جامعه و خانواده در گفتگو با دکتر «معصومه ابتکار» مورد بررسی قرار گرفت. ابتکار از دانشجویان پیرو خط امام (ره) و یکی از افراد حاضر در جریان تسخیر لانه جاسوسی آمریکا است؛ وی که پدرش نیز جزو انقلابیون و مسئولان بوده، از نخستین زنانی است که وارد کابینه جمهوری اسلامی شده است.
امام به دنبال تحول فرهنگی بود که زنان نقش محوری در آن داشتند
ابتکار در خصوص دیدگاه امام خمینی (ره) به نقش بانوان در انقلاب و حکمرانی اظهار داشت: امام هرگز انقلاب اسلامی را غیر از یک انقلاب و تحول عظیم فرهنگی نمیدید. در واقع ایشان به دنبال تحول فرهنگی بودند. تحول فرهنگی که زنان نقش بسیار مهم و محوری در آن داشتند. چون امام (ره) از ابتدا برای زن شخصیت قائل بود.
برای ما مهم بود که امام چه آیندهای برای دختر جوان ایرانی ترسیم میکند
وی افزود: ببینید از دوره نوفللوشاتو، هم خبرنگارهای اروپایی و غربی و هم خبرنگارهای با سبقه اسلامی و دینی چه نوع سؤالاتی از امام (ره) میکردند و چقدر بحث زن محوریت داشت! از آن سو میبینید که امام چطور نگاه پیشرو و مترقی خود را برای نسل ما تبیین میکردند. خیلی این مسائل مهم بود که امام قرار است چه آیندهای برای دختر ایرانی تعریف کند؟ یا چه روایتی از اسلام یا کدام اسلام قرار است تحقق پیدا کند؟
ابتکار با بیان اینکه امام (ره) صادق بود، گفت: امام همانی که از اسلام میدانست را میگفت و بیرودربایستی میگفت ما برای زنان این نقش را قائلیم. ما قائل به این نیستیم که زنان در تظاهرات شرکت نکنند. چون من یادم است که یک عدهای میگفتند خانمها به تظاهرات نیایند، چون صدای خانمها را نامحرم میشنود و امام گفته بودند که اصلاً چنین چیزی نیست و زنان هم حق دارند برای آینده خود تلاش کنند.
چشماندازهای روشن به تدریج جای خود را به نگاههای متحجرانه داد
وی خاطرنشان کرد:، ولی آن وعدهها و نگاهها و چشمانداز تدریجاً تغییر کرد و آن نگاههای روشن و پیشرو، جای خود را به آدمهایی میداد که نگاهشان نسبت به زن کاملاً متفاوت، واپسگرایانه و گاهی اوقات متحجرانه بود و امام نیز با این جریان درگیر میشد.
وی با اشاره به خاطرهای بیان داشت: بعد از انقلاب در روزهایی که امام (ره) به مدرسه رفاه میرفتند، کسانی که در آنجا بودند روایت میکنند که عدهای گفتند خب انقلاب دیگر پیروز شد؛ خانمها دیگر به مدرسه نیایند، چون اینجا شلوغ است و ممکن است چادر از سرشان بیفتد؛ که امام در جواب گفته بودند شما که هستید و من که هستم که بخواهید جلوی خانمها را بگیرید؟ این انقلاب برای اینهاست. ما به چه حقی میتوانیم جلوی یک زن را برای دیدار با رهبرش بگیریم به صرف اینکه یک زن است؛ اجازه دهید خانمها بیایند.
امام فرزند زمانه خویش بود
معاون سابق رئیس جمهور در امور زنان و خانواده با بیان اینکه امام (ره) فرزند زمانه خود بود، تأکید کرد: ایشان زمانه خود را خیلی خوب درک میکرد و برای این بود که امام تأثیر گذاشت. اگر امروز هم ما نسل جدید را درک نکنیم، نمیتوانیم تأثیر بگذاریم و ارتباط برقرار کنیم.
وی ادامه داد: امام نگفت از من آزادی نخواهید. امام میفرمود اصلاً ما برای آزادی میآییم و تأکید بر این داشت که اجازه بدهید با همان ساختارها و چارچوبهایی که اتفاقاً دنیای غرب و دموکراسی بر آن تأکید دارد که رفراندوم بگیرید، با همان ساز و کار رفراندوم برگزار کنید!
ابتکار اذعان کرد: همان موقع هم یک عده گفتند مردم نظرشان را در راهپیماییها گفتند. برای چه دوباره رفراندوم برگزار کنیم؟ ولی امام گفتند نه. چون میدانست این نسل انتظارش آن است که در چارچوبهای زمانه خودش، این جمهوری شکل بگیرد و آن استانداردها را داشته باشد. امام هم استانداردهای روز را درک میکرد و برای جوان، ترسیمی از جمهوری اسلامی داشت که این کاملاً با استانداردهای حقوق بشر، ارزشهای آزادی، حق انتخاب و ... مقبولیت داشت.
امام حقوق نسل جوان را محترم میدانست
وی با بیان اینکه امام حقوق نسل جوان را محترم میدانست، خاطرنشان کرد: شما در نوع کنش و واکنش امام میدیدید که ایشان ارزش قائل است و این خیلی برای نسل جوان مهم بود. امروز هم نسل جوان میخواهد که دیده شود و مورد احترام واقع شود. ولی ادبیاتی که ما گاهی به کار میبریم، نسل جوان را تحقیر میکنیم.
امام از ابتدا با نگاههای سختگیرانه به حجاب درگیر بودند
ابتکار افزود: یک عدهای به امام گفته بودند که نیازی نیست خانمها برای نمایندگی کاندیدا شوند؛ شما اجازه ندهید و به شورای نگهبان بگویید رد صلاحیت کند. امام گفته بودند خانمها همان قدری که در انقلاب نقش داشتند، حق دارند رأی بدهند و رأی بگیرند و هیچ کس نمیتواند مانع این موضوع شود. اینها خط قرمزهایی بود که امام میکشید و اگر ایشان نبود، معلوم نبود به کجا میرسیدیم!
وی با بیان اینکه اصلا در ابتدای انقلاب بحث اجباری شدن حجاب مطرح نبود، گفت: حجاب انتخابی بود و جالب اینجا بود که اکثریت هم به این سمت آمدند و حجاب را انتخاب کرده بودند. بدون اینکه کسی به آنها امر کند. امام از ابتدا با این نگاههای سختگیرانه و افرادی که موضع صرفاً فقهی داشتند و حتی ابعاد اجتماعی و روانشناختی موضوع را نمیدیدند، درگیر بودند؛ و بالاخره فضایی ایجاد شد که به این سمت رفت که روی حجاب سختگیری شود و اجبار آن شروع شود.
ابتکار گفت: من جزو کسانی بودم که در دوره آقای هاشمی، در مورد برخوردهای امر به معروف و نهی از منکر مورد برخورد قرار گرفتم. ما در پارک چیتگر درگیری داشتیم سر موضوع دوچرخهسواریها و همسرم، آقای هاشمی از آمرین تندروی گشت ارشاد کتک خورد به خاطر اینکه از یک دختر ۱۴ ـ ۱۵ سالهای که داشت دوچرخهسواری میکرد و به زعم این آقایان، حجابش درست نبود، دفاع کرد. این رفتارها را از اول انقلاب هم داشتیم.
دنبال فتوا از امام بودند که خانمهای بیحجاب را در صداوسیما نشان ندهند
معاون سابق رئیس جمهور در امور زنان و خانواده بیان داشت: در سالهای جنگ یک دوره، عدهای از جبهه میآمدند و در خیابانها به خصوص خیابان ولیعصر، با خانمها سر مسئله حجاب درگیر میشدند. آن موقع آقای موسوی خوئینیها دادستان کل بودند و آقای ناطق نوری وزیر کشور. امام دستور دادند که این افراد را بازداشت کنید؛ گفتند اینها از جبهه آمدند و در میانشان فرمانده و ایثارگر هست! امام گفتند اصلاً چنین چیزی نباید در مملکت اتفاق بیفتد و این مسئله را سامان دادند. یا مثلاً سعی میکردند از امام فتوا بگیرند که خانمهایی که بیحجاب هستند را در صدا و سیما نشان ندهید و چقدر سعی میکردند سختگیری کنند.
وی افزود: من دوره لیسانس، دانشگاه شهید بهشتی بودم. خاطرم هست یک پوستر بزرگ از فتوای امام زده بودند که یک نفر از ایشان پرسیده بود که استاد ما زن است و ما ناچار هستیم به صورت او نگاه کنیم؛ آیا این خلاف شرع نیست که ما به صورت او نگاه کنیم؟ و در پاسخ شنیده بود که اینجا دانشگاه است و خلاف شرعی ندارد اگر برای علمآموزی آمدید. یعنی همواره یک جریانی از واپسگرایی داشتیم و متأسفانه یک جاهایی این جریان توانست خود را تثبیت و غالب کند.
نگاه ویژه امام، زمینه ترقی زنان را ایجاد کرد
ابتکار با اشاره به انتخاب سفیر خانم از سوی امام (ره) در جریان ارسال پیام به گورباچف، گفت: امام با این کارشان این پیام را دادند که این استعدادها را در دیپلماسی به کار بگیرید! امام فکرشان به این رسید که یک زن ایشان را نمایندگی کنند و پیام انقلاب را برساند، ولی ما تا سالها بعد، نتوانستیم سفیر زن برای جمهوری اسلامی بگذاریم؟ تا در دوره آقای دکتر روحانی ۵ سفیر زن منصوب کرد که خیلی اتفاق بزرگی بود.
وی افزود: همین نگاه امام و همین پافشاری ایشان برای باز کردن مسیرها باعث شد در عرصه آموزش، تحولات چشمگیری برای زن ایرانی اتفاق افتاد و سرعت کاهش نرخ بیسوادی در زنان از مردان بیشتر شد و زنان زودتر این فاصله را کم کردند و جلو افتادند. در حالیکه در تحصیلات عالیه زیر ۵ درصد از زنان در دوران انقلاب تحصیلات دانشگاهی داشتند، به سرعت حضور دختران در کنکور به ۵۰ درصد رسید و فکر میکنم الان در آموزش عالی بیش از ۵۰ درصد دانشجویان ما دختر هستند و اینها از افتخارات است.
وجود طیف سنتی و مردسالار؛ عامل عدم تحقق مطالبات بانوان
ابتکار، وجود طیف سنتی مذهبی و مردسالار در دوران بعد از انقلاب را یکی از مشکلات عدم تحقق مطالبات بانوان خواهند و گفت: این طیف اصلاً حق و حقوقی برای زنان قائل نبودند و استنادات مذهبی هم برای آن میآوردند. در یک دورانی این نگاه غلبه پیدا کرد و عملاً ما شاهد این بودیم که آن نگاه پیشرو و امیدبخشی که امام (ره) نسبت به زنان داشت، خیلی کمرنگ شد و نادیده گرفته میشد.
وی ادامه داد: مرحوم خانم طالقانی یک بار کاندید شد که اجازه ندادند ایشان بیایند و تأیید صلاحیت شوند و این روند تأیید صلاحیت در عرصههای مختلف سیاسی و حضور زنان در مسئولیتها خیلی لطمه زد و باعث عقب نگه داشتن خانمها شد. حتی تا دوره آقای خاتمی ما در کابینه یک زن نداشتیم. آقای خاتمی یک خانم را به عنوان معاون خودش انتخاب میکند. در دوران آقای هاشمی هم خانم حبیبی، مشاور امور زنان و خانواده بودند که چقدر سختی کشیدند و چقدر با موانع و ضدیت مواجه بودند و ایشان تلاش داشتند که خانمها بتوانند در عرصههای مختلف فعالیت کنند.
میگفتند چه نیازی هست زنان به عرصههای ورزشی بروند؟!
ابتکار افزود: در همین عرصه ورزش، زمانی صحبت از این بود که چه نیازی است که خانمها به این عرصهها بیایند! با کدام لباس بروند؟! برای خانم در عرصههای ورزشی، لباس شرعی که بتوانند در مسابقات شرکت کنند، نه در داخل قابل تأیید بود و نه در خارج؛ فدراسیونهای بینالمللی هم حتی نمیپذیرفتند که خانمها با حجاب اسلامی در بازیها شرکت کنند؛ چقدر سر اینها کار شد و چقدر خون دلها خوردند تا راه باز شد!
معاون سابق رئیس جمهور در امور زنان و خانواده گفت: من وقتی در سال ۹۶ به معاونت زنان آمدم، متوجه شدم ورزش دختران را از دوره ابتدایی گفته بودند بودجه و وقت نیست و دخترهای دبستانی ما ورزش نمیکردند و آموزش ورزش و مربی تربیتبدنی نداشتند. ما آمدیم خیلی سریع با وزیر آموزش و پرورش توافق کردیم که یک دوره ضربتی برای مربیهای ابتدایی بگذارید و ورزش را به دوره ابتدایی برگردانید.
خطا میکنیم و حاضر نیستیم عذرخواهی کنیم
ابتکار با بیان اینکه امام خمینی (ره) همواره روی شناخت و مراقبت از خود در برابر نفسانیتی که همیشه یک تهدید است، تأکید داشتند، اظهار داشت: مخصوصاً برای کسی که میخواهد در یک موقعیت اجتماعی یا سیاسی قرار بگیرد، هر دوی این جوانب را امام همیشه میدید؛ یعنی یک دشمن بیرونی و یک دشمن درونی و به آن جهاد اکبر و جهاد بزرگ میگفتند. اما الان چنین نیست. برای اینکه باورمان شده کسی هستیم؛ خطا میکنیم و حاضر نیستیم عذرخواهی کنیم.
وی گفت:، ولی نسل جوان این را نمیپذیرد؛ بنابراین وقتی احساس ظلم میکند، واکنش نشان میدهد و این طبیعت اوست که باید آن را بشناسیم. او فرزند زمانه خودش است و ما باید او را درک کنیم؛ کمااینکه امام درک کرد و ارتباط برقرار کرد؛ که اگر درک نمیکرد، نسل ما، نسل جوان آن دوره پای انقلاب نمیآمد.
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی، معتقدم که باید سکوت کرد، افزود: سکوت، نه از این بابت که حقیقت گفته نشود، بلکه از این بابت که واقعاً فضا آنقدر سخت و دشوار است و به قدری نگرانیهای انباشته و اعتراضات زیاد است. چون خیلیها پیشبینی میکردند که این وقایع رخ خواهد داد و برای خیلیها چنین اتفاقاتی با همین شدت در ارزیابیها و نظرسنجیها قابل پیشبینی بود.
آیا به مشکلات اقتصادی و روانی زنان همپای حجاب، توجه میشود؟
ابتکار تصریح کرد: در این سالها خانمها مشکلات و تبعیضهایی داشتند و نسبت به حفظ جایگاه زن در جامعه بیتوجهی شده است، اما مسئلهای که فقط روی آن حساسیت وجود داشته، بحث پوشش و حجاب بوده است. آیا این اصل شده است و همه چیز را فراموش کردهایم؟
وی افزود: آیا به آسیبهای که زنان دارند، مانند مشکلات اقتصادی، فشارهای روانی که در خانوادهها وجود دارد و حتی مسائلی مثل طلاق یا زنان سرپرست خانوار، هرگز همپای مسئله حجاب توجه شده است؟
اتفاقات اخیر نتیجه انباشت مطالبات و اعتراضات زنان بود
ابتکار، اتفاقات ماههای اخیر را، انباشت مطالبات و اعتراضات زنان دانست و افزود: این اعتراضات، انباشت سالهای طولانی دیده نشدن و شنیده نشدن و تبعیضهایی بود که در عرصه قانون و مقررات وجود داشت. چرا باید یک مرد به خود اجازه دهد که سر زن خود را ببُرد و در خیابان بگرداند و خیالش هم راحت باشد که ۸ سال محکومیت بیشتر نمیگیرد! آیا علاوه بر قتل همسر، چرخاندن سر یک زن در یک معبر عمومی یک فاجعه نیست؟
باید مطالبات جوانان دهه ۷۰ و ۸۰ را به رسمیت شناخت
معاون اسبق محیط زیست دولت با تأکید بر اینکه باید واقعیتها را دید، گفت: متأسفانه تحلیلهایی که میشنویم و میبینیم، خیلی اوقات در آن صداقت نیست. باید نسل جوان دهه ۷۰ و ۸۰ که حقوق خود را مطالبه میکند و از یک زاویه دیگری به دنیا نگاه میکند را به رسمیت بشناسند. مطالبات آنها را تحقیر نکنیم و نگوییم که اینها دنبال یک سری مسائل بیارزش هستند. چون متأسفانه اینها را میگویند.
ابتکار گفت: مطالبه این جوانان، مطالبه داشتن یک زندگی خوب است؛ آنها دارند همقطاران خود را در کشورهای دنیا میبینند و مطالبه یک زندگی خوب، توأم بانشاط و پیشرفت و آزادی را میخواهند. اگر میخواهیم اتفاقی بیفتد، باید نسل جوان را به رسمیت بشناسیم؛ همانطور که امام شناخت. باید عزت نفس آن جوان را در نظر بگیریم.
هیچ راهی نداریم جز اینکه اصلاحات مبنایی داشته باشیم
وی اظهار داشت: وقتی یک جوان مدافع امنیت آسیب میبیند، چه تفاوتی دارد با یک جوان دیگر که آسیب دیده؟ همه را ببینیم. ما هیچ راهی نداریم جز اینکه اصلاحات مبنایی داشته باشیم.]رهبر انقلاب [ این مطلب را هم گفتند که جهاد تبیین، از آن برخوردهای قهری کمتر نیست. پایه جهاد تبیین، گفتگو است و بنیان گفتگو هم درک ملازمات فرهنگی و درک حق اعتراض است. حقِ داشتن یک اندیشه و تفکر متفاوت است؛ چقدر امام و رهبری روی آزادی اندیشه تأکید داشتند که شما نمیتوانید جلوی اندیشه را بگیرید!
قشر بزرگی از مردم و جوانان فکر میکنند در حاکمیت نماینده ندارند
ابتکار با گلایه از تلاش عدهای برای ایجاد دوقطبی و ناامیدسازی مردم و جوانان بیان داشت: آیا شما میخواهید نسل جوان به این نقطه برسد که هیچ امیدی برای اصلاح وجود ندارد و برای بهبود و تغییر هیچ امیدی نیست؟! کشوری که هر سال یک انتخابات دارد برای این است که یک امیدی ایجاد کند؛ وگرنه انتخابات برای چیست؟
وی افزود: خاطرم هست که رهبری روی این موضوع خیلی تأکید داشتند که انتخابات را اجازه دهید شهرستانی باشد؛ یعنی یک شهر کوچک یا یک روستای کوچک، در حاکمیت نماینده دارد. اما حالا یک قشر بزرگی از مردم و جوانان فکر میکنند در حاکمیت نماینده ندارند! کجا باید این را بگوییم؟ چرا به اینجا رسیدیم؟ چرا دخالتهای بیجا در مراحلی مانند نظارتهای استصوابی یا رد صلاحیتها باید به اینجا برسید که برای یک ان جی او هم یک فرد را رد صلاحیت میکنید؟
مجموعه برنامه «حضور» از آغاز چهل و چهارمین دهه فجر انقلاب اسلامی تاکنون، در حسینیه جماران میزبان چهرههای شناخته شده و اثرگذار انقلاب اسلامی بوده است که به منظور واکاوی سیره و اندیشه امام خمینی (ره) در حوزههای مهم و روز جامعه با «محمدحسین رنجبران» به گفتگو نشستهاند.
به گزارش جماران، مشروح این گفتگو در پی میآید:
حضرت امام خمینی (ره) در مورد زنان و نقش آنها در خانواده، جامعه و انقلاب، فرمایشات ویژهای دارند. ایشان علاوه بر اینکه نقش زنان را در پیشبرد انقلاب اسلامی، مهمتر از نقش مردان میدانند، در خانواده و جامعه نیز جایگاه ویژهای برای زنان قائلند و معتقدند آنها هستند که مردان شجاع و کارآمد جامعه را با تربیت صحیح، به سوی جامعه و خدمت به مردم هدایت میکنند.
در برنامه دیگری از مجموعه «حضور»، دیدگاههای امام روحالله درباره نقش زنان در مبارزه، جامعه و خانواده در گفتگو با دکتر «معصومه ابتکار» مورد بررسی قرار گرفت. ابتکار از دانشجویان پیرو خط امام (ره) و یکی از افراد حاضر در جریان تسخیر لانه جاسوسی آمریکا است؛ وی که پدرش نیز جزو انقلابیون و مسئولان بوده، از نخستین زنانی است که وارد کابینه جمهوری اسلامی شده است.
مجموعه برنامه «حضور» از آغاز چهل و چهارمین دهه فجر انقلاب اسلامی تاکنون، در حسینیه جماران میزبان چهرههای شناخته شده و اثرگذار انقلاب اسلامی بوده است که به منظور واکاوی سیره و اندیشه امام خمینی (ره) در حوزههای مهم و روز جامعه با «محمدحسین رنجبران» به گفتگو نشستهاند.
رنجبران: در خدمت خانم دکتر معصومه ابتکار هستیم؛ فردی شناخته شده در حوزه سیاست و مدیریت زنان بعد از انقلاب اسلامی است. خانم دکتر خیلی خوش آمدید.
ابتکار: من هم عرض سلام دارم. خیلی ممنون. انشاءالله بحث خوبی داشته باشیم.
رنجبران: حسینیه جماران حس و حال شما را به کجا میبرد خانم دکتر؟
ابتکار: حس و حال غریبی است؛ یعنی یاد و خاطرات آن دوران و روزهای خیلی بزرگ و روزهایی که اثرات بسیار زیادی برای ایران و دنیا داشت را زنده میکند. به هرحال موج خاطرات در ذهن میآید و اتفاقات مهم و وقایعی که رخ داد در خاطر زنده میکند؛ همچنین نقش و محوریت امام (ره) و جایگاه ایشان و اینکه چقدر بازگویی این احساسات و خاطرات امروز سخت و دشوار شده است.
رنجبران: چرا؟
ابتکار: یکی از دلایلش گذر زمان است. در مسیر گذر زمان و تحولات، اتفاقات زیادی رخ داده است که صحبت کردن از آن وقایع و رخدادها و اینکه آدم تجربه زیستی خودش را برای نسل امروز بگوید، خیلی دشوار است. گاهی اصلاً نمیشود در این باره صحبت کرد. به دلیل اینکه به سمت کلیشه بردهاند و یا آن را در قالبهای خاصی برای نسل جوان مطرح کردند.
رنجبران: یا اصلاً نگفتند...
ابتکار: بله. از سوی دیگر، متأسفانه ما مرجعیت رسانهای خود را مدتی است در داخل از دست دادهایم و رسانههایی که حتی هیچ نسبتی با ایران ندارند، چه رسد به انقلاب، کار را به دست گرفتند و روایتهای خود را از تاریخ، امام (ره) و گذشته میسازند. ضمن اینکه وقتی از یک حادثهای فاصله میگیرید، طبیعتاً با یک افق وسیعتری به آن حادثه نگاه میکنید. ما هم، چون از وقایع انقلاب، از دهه فجر سال ۵۷ و سالهای اول انقلاب فاصله گرفتیم، میتوانیم یک نگاه متفاوت و جامع داشته باشیم و ابعاد موضوع را ببینیم.ای کاش میتوانستیم در تمام این مدت، مسیر نقد و یک نگاه منصفانه که نسل امروز هم بتواند آن را درک و با آن ارتباط برقرار کند را حفظ کنیم. چرا که ما این تاریخ را برای این میخواهیم که با امروز پیوند بخورد. اگر نتوانیم این تاریخ، عظمت، شکوه و عزت را با نسل امروز پیوند دهیم، چه فایده دارد که من از خاطرت خودم بگویم، ولی این خاطرات، تناقضات و سؤالات هرگز پاسخ نگفتهای را در ذهن جوان امروزی زنده کند؟ اینکه آیا من حق امام (ره) را ادا کردم؟ آیا حق امام این بود که اجازه ندهیم خیلی از مباحث و دیدگاهها و شخصیت امام (ره) مطرح و نقد شود؟ اینکه چرا ما آنقدر از آن دیدگاهها فاصله گرفتیم؟
در مورد بحث زنان، اول به نگاه امام (ره) به انقلاب و حکمرانی در جمهوری اسلامی نگاه کنیم. امام هرگز انقلاب اسلامی ایران را غیر از یک انقلاب و تحول عظیم فرهنگی نمیدید و هیچ وقت به دنبال این نبود که از موضع زور و اقتدار]اقدام کند [ حالا شما شاید دوران قبل از انقلاب را خاطرتان نباشد؛ جوان هستید.
رنجبران: من پنجاه و هشتی هستم. ولی خواندم و در این برنامه هم بارها با این دیدگاه امام (ره) مواجه شدیم. این پیام حضرت امام برای من خیلی جالب بود که خطاب به زنان فرمایند که نقش شما زنان در انقلاب نه تنها کمتر از مردان نیست، بیشتر از مردان است.
ابتکار: نگاه امام (ره) به انقلاب، یک نگاه فرهنگی بود. افرادی قبل از انقلاب، حتی به ایشان پیشنهاد ترور دادند به این معنی که از قوه قهریه استفاده کنیم تا تحول سیاسی رخ دهد، اما امام به هیچ عنوان موافق نبودند. امام (ره) به دنبال تحول فرهنگی بودند. تحول فرهنگی که زنان یک نقش بسیار مهمی را در آن ایفا میکردند و نقش آنان محوری بود؛ نقش پاسیو و ثانویه نداشتند؛ چون امام (ره) از ابتدا برای زن شخصیت قائل بود. نه فقط به تبعیت از همسر و به تبعیت از پدر و فرزند؛ بلکه به زن به ماهو انسان.
یک تفاوت خیلی ظریفی در اینجا وجود دارد بین دیدگاه امام و دیگرانی که همان زمان هم به ایشان خرده میگرفتند. ببینید از دوره نوفللوشاتو، هم خبرنگارهای اروپایی و غربی و هم خبرنگارهای با سبقه اسلامی و دینی چه نوع سؤالاتی از امام (ره) میکردند و چقدر بحث زن محوریت داشت! از آن سو میبینید که امام چطور نگاه پیشرو و مترقی خود را برای نسل ما تبیین میکردند. من آن موقع ۱۷ سالم بود. خیلی این مسائل مهم بود که امام قرار است چه آیندهای برای دختر ایرانی تعریف کند؟ و اینکه به عنوان یک فقیه و مرجع دینی چه روایتی از اسلام یا کدام اسلام قرار است تحقق پیدا کند؟
آن زمان امام یک چشماندازی از انقلاب تعریف میکردند که خیلی جذاب بود. حتی میدیدیم گروههای چپ در برابر این مواضع مترقی و روشن حرفی برای گفتن نداشتند. امام هم آدمی نبود که بخواهد فرصتطلبی کند و حرفی بزند که به آن اعتقاد نداشت. امام (ره) صادق بود؛ اولین شرط حکمرانی صداقت است. امام همانی که از اسلام میدانست و درکی که داشت را میگفت و بیرودربایستی میگفت ما برای زنان این نقش را قائلیم. ما قائل به این نیستیم که زنان در تظاهرات شرکت نکنند. چون من یادم است که یک عدهای میگفتند خانمها به تظاهرات نیایند، چون صدای خانمها را نامحرم میشنود و امام گفته بودند که اصلاً چنین چیزی نیست و زنان هم حق دارند برای آینده خود تلاش کنند؛ که زنان هم وارد شدند. یک نقش اساسی در خود انقلاب و شکلگیری انقلاب داشتند. یعنی هرجایی که به ایشان فرصت داده شد، در عرصههای سیاسی، در عرصههای فرهنگی و اجتماعی زنان نقش داشتند و پیش رفتند.
ولی آن وعدهها و نگاهها و چشمانداز تدریجاً تغییر کرد و آن نگاههای روشن و پیشرو، جای خود را به آدمهایی میداد که نگاهشان نسبت به زن کاملاً متفاوت، واپسگرایانه و گاهی اوقات متحجرانه بود. امام نیز درگیر میشد. بعد از انقلاب در روزهایی که امام (ره) به مدرسه رفاه میرفتند، کسانی که در آنجا بودند روایت میکنند که عدهای گفتند خب انقلاب دیگر پیروز شد؛ خانمها دیگر به مدرسه نیایند، چون اینجا شلوغ است و ممکن است چادر از سرشان بیفتد؛ که امام در جواب گفته بودند شما که هستید و من که هستم که بخواهید جلوی خانمها را بگیرید؟ این انقلاب برای اینهاست. ما به چه حقی میتوانیم جلوی یک زن را برای دیدار با رهبرش بگیریم به صرف اینکه یک زن است؛ اجازه دهید خانمها بیایند.
رنجبران: در بخش نقش اجتماعی زن بعد از انقلاب، امام نقشه فکری قبلی داشت؟ یا اینکه نه، بعد از انقلاب واقعاً به یک نقشه جدید و راهبردی رسید و آن را طراحی کرد؟
ابتکار: فکر میکنم امام هم نگاه قبلی داشت؛ بالاخره امام هم انسان بود. این حرف شما خیلی مهم است که ما ببینیم آیا دیدگاههای امام (ره) یک سیر تکاملی داشته یا خیر؟ که به نظر من بله داشت؛ آیا تحت تأثیر فضای روز بود؟ بله ایشان فرزند زمانه خود بود و زمانه خود را خیلی خوب درک میکرد و خیلی خوب است. برای این بود که امام تأثیر گذاشت. اگر امروز هم ما نسل جدید را درک نکنیم نمیتوانیم تأثیر بگذاریم و ارتباط برقرار کنیم. علت اینکه امام توانست ارتباط برقرار کند با اینکه فقیه و مجتهد بودند و الزاماتی که لازم بود از قرآن بشناسد و از علوم دینی زمان خودش آگاهی داشته باشد، را داشت و اعلم بود؛ با این حال امام نسبت به علوم زمانه خودش و درک زمانه خودش، پیشرو بود و سعی میکرد با نسل جدید، ادبیات و رویکرد خود را نزدیک کند. سعی نمیکرد که آنها را از مواضع و خواستههای خود دور کند. امام نگفت از من آزادی نخواهید. امام میفرمود اصلاً ما برای آزادی میآییم و تأکید بر این داشت که اجازه بدهید با همان ساختارها و چارچوبهایی که اتفاقاً دنیای غرب و دموکراسی بر آن تأکید دارد که رفراندوم بگیرید، با همان ساز و کار رفراندوم برگزار کنید!
همان موقع هم یک عده گفتند مردم نظرشان را در راهپیماییها گفتند. برای چه دوباره رفراندوم برگزار کنیم؟ ولی امام گفتند نه. چون میدانست این نسل انتظارش آن است که در چارچوبهای زمانه خودش، این جمهوری شکل بگیرد و آن استانداردها را داشته باشد. امام هم استانداردهای روز را درک میکرد و برای جوان، ترسیمی از جمهوری اسلامی داشت که این کاملاً با استانداردهای حقوق بشر، ارزشهای آزادی، حق انتخاب و ... مقبولیت داشت.
علاوه بر آن، بحث اخلاق و معنویت هم بود. یعنی علاوه بر ساختارهای رسمی و مورد پذیرش جوانان آن روز، ضداستبدادی هم بود. چون یکی از مشکلات جوانان آن روز، دیکتاتوری و استبداد بود. جوانان در دانشگاه و در فعالیتهای اجتماعی و سیاسیشان تحت فشار بودند؛ امام آمد و مسیری را تعریف کرد که قرار است آن فشارها برداشته شود!
رنجبران: من این سؤال را از آقای انصاری هم پرسیدم. الان هم که بحث خانمها هست و بانوان هم که بخشی از انقلاب را تشکیل میدادند؛ سوالم این است که آن زمان که همه چیز بود، عذرخواهی میکنم مراکز فحشا و سینمای مستهجن و... وجود داشت که به لحاظ نفسانیت روی جوانان اثرات ویژهای میگذارد، ولی چرا جوان آن روز میآید و امام را انتخاب میکند؟ این چگونه اتفاق میافتد؟
ابتکار: امام هیچوقت اجبار نکرد. اصلاً در مسیر انقلاب هیچ وقت اجبار نبود. ایشان شرایطی فراهم کرد که جوان نسل ما انتخاب کرد و حق انتخاب هم داشت؛ چون احساس میکرد برای خودش و آیندهاش و همچنین کاستن از درد و رنجهایش در زندگی، این مسیر بهتر است؛ و آزادانه انتخاب کرد. برای همین است که میگویند نسل ۵۷ پای ارزشهای انقلاب خیلیهایشان تا مرز شهادت رفتند و شهید هم شدند؛ چون خودشان انتخاب کردند و اجبار و اکراه پشت آن نبود و امام (ره) فقط تبیین کرد؛ همانطور که قرآن هم برای پیامبر میگوید که «سیطرهای نداری و نمیتوانی چیزی را به آنان تحمیل کنی! تو فقط باید دعوت کنی!» فطرت پاک به این سمت خواهد آمد.
امام حقوق نسل جوان را محترم میدانست و در نوع کنش و واکنش امام میدیدید که ایشان ارزش قائل است و این خیلی برای نسل جوان مهم بود. امروز هم نسل جوان میخواهد که دیده شود و مورد احترام واقع شود. ولی ادبیاتی که ما گاهی به کار میبریم، نسل جوان را تحقیر میکنیم.
این نسل جوان عاصی و معترض است. این با نگاه ابتدایی و مبنایی انقلاب همخوانی ندارد. ما هم نسل جوانی بودیم که عاصی بودیم؛ چالش داشتیم، پرسش انجام میدادیم و جوانانی نبودیم که همین طوری چیز را بپذیریم. امتحان میکردیم و خودمان دائم در مسائل میدیدم و بعد دیدیم که امام پای خیلی از وعدههایی که داده است، ماند. یک عدهای به امام گفته بودند که نیازی نیست خانمها برای نمایندگی کاندیدا شوند؛ شما اجازه ندهید و به شورای نگهبان بگویید رد صلاحیت کند. امام گفته بودند خانمها همان قدری که در انقلاب نقش داشتند، حق دارند رأی بدهند و رأی بگیرند و هیچ کس نمیتواند مانع این موضوع شود. اینها خط قرمزهایی بود که امام میکشید و اگر ایشان نبود، معلوم نبود به کجا میرسیدیم!
رنجبران: عکسهایی از شما هست که مربوط است به مدتی که با پدرتان در آمریکا بودید و تحصیل میکردید و همچنین عکسهایی از حضورتان در لانه جاسوسی. آن زمان با مانتو و روسری بودید. این حجاب شما بود. این قضیه حجاب و اینکه حجاب در قانون ما بیاید از کجا شروع شد؟ آیا نگاه امام (ره) بود یا نگاه اطرافیان امام؟
ابتکار: زمان انقلاب که اصلاً این مسئله نبود و تا مدتی هم بحث اجبار و اجباری شدن آن اصلاً مطرح نبود. حجاب انتخابی بود و جالب اینجا بود که اکثریت هم به این سمت آمدند و حجاب را انتخاب کرده بودند.
رنجبران: بدون اینکه کسی به آنها بگوید..
ابتکار: بدون اینکه کسی به آنها امر و اجبار کند؛ امام از ابتدا با این نگاههای سختگیرانه و افرادی که موضع صرفاً فقهی داشتند و حتی ابعاد اجتماعی و روانشناختی موضوع را نمیدیدند، درگیر بودند. اینها فشار میآوردند که خلاف شرع و دین است. بالاخره فضایی ایجاد شد که به این سمت رفت که روی حجاب سختگیری شود و اجبار آن شروع شود؛ تا اینکه چند سال بعد هم در قانون، بندی بیاورند که آن هم در ارتباط با بیحجابی است؛ ما درباره بدحجابی و گشت ارشاد قانونی نداریم و این مصوبه شورای فرهنگ عمومی زیر نظر وزیر ارشاد است و در زمان آقای احمدینژاد تصویب شد.
رنجبران: زمان آقای خاتمی تصویب شد.
ابتکار: نه. بحث بود. حتی در زمان آقای هاشمی هم بحث نوع برخوردها، تحت عنوان امر به معروف و نهی از منکر مطرح بود؛ ولی خب این مسئله ادامه پیدا کرد و مخالفتها شروع شد. من جزو کسانی بودم که در دوره آقای هاشمی، در مورد برخوردهای امر به معروف و نهی از منکر مورد برخورد قرار گرفتم. ما در پارک چیتگر درگیری داشتیم سر موضوع دوچرخهسواریها و همسرم، آقای هاشمی از آمرین تندروی گشت ارشاد کتک خورد به خاطر اینکه از یک دختر ۱۴ ـ ۱۵ سالهای که داشت دوچرخهسواری میکرد و به زعم این آقایان حجابش درست نبود، دفاع کرد. این رفتارها را از اول انقلاب هم داشتیم.
در سالهای جنگ یک دوره، عدهای از جبهه میآمدند و در خیابانها به خصوص خیابان ولیعصر، با خانمها سر مسئله حجاب درگیر میشدند. آن موقع آقای موسوی خوئینیها دادستان کل بودند و آقای ناطق نوری وزیر کشور. امام دستور دادند که این افراد را بازداشت کنید؛ این چه وضعی است؟ گفتند اینها از جبهه آمدند و در میانشان فرمانده و ایثارگر هست! امام گفتند اصلاً چنین چیزی نباید در مملکت اتفاق بیفتد و این مسئله را سامان دادند. یا مثلا سعی میکردند از امام فتوا بگیرند که خانمهایی که بیحجاب هستند را در صدا و سیما نشان ندهید و چقدر سعی میکردند سختگیری کنند.
من دوره لیسانس، دانشگاه شهید بهشتی بودم. خاطرم هست یک پوستر بزرگ از فتوای امام زده بودند که یک نفر از ایشان پرسیده بود که استاد ما زن است و ما ناچار هستیم به صورت او نگاه کنیم؛ آیا این خلاف شرع نیست که ما به صورت او نگاه کنیم؟ و در پاسخ شنیده بود که اینجا دانشگاه است و خلاف شرعی ندارد؛ اگر برای علمآموزی آمدید. یعنی همواره یک جریانی از واپسگرایی داشتیم و متأسفانه یک جاهایی این جریان توانست خود را تثبیت و غالب کند.
رنجبران: آقای باهنر هم تعریف میکردند که حتی یک جاهایی یک سری از همینهایی که تندرو بودند به صورت چندتا از خانمها اسید پاشیدند و آقای ناطقی که وزیر کشور بودند، اینها را گرفتند، اما آقای موسوی خوئینیها فشار میآوردند که اینها باید آزاد شوند و داشتند آنان را آزاد میکردند.
ابتکار: بله و سالها بعد این اتفاق در اصفهان افتاد و زمانی که من مسئولیت داشتم، این دخترها پیش من آمدند و در آن زمان من مسئولیتم محیط زیست بود و به طور اتفاقی خدمت بستگان همسرم در اصفهان بودم؛ وقتی متوجه این اتفاق شدم به دیدن آن خانم به بیمارستان رفتم. خیلی فاجعه بود و متأسفانه هیچوقت رسیدگی نشد و همه این نگاه را یک نوع تبعیض میدانند.
رنجبران: فکر میکنم به اتفاق اصفهان رسیدگی شد.
ابتکار: نه. هیچ وقت مشخص نشد. اتفاقاً این یکی از آن موضوعاتی است که به مبانی عدالت در نظام خدشه وارد میکند و امام روی این موضوعات بسیار حساس بود. یک اتفاق خیلی مهمی رخ داد. امام وقتی که میخواستند نامه خود را برای آقای گورباچف بفرستند، دو نفر نماینده داشتند. یکی آقای جوادی آملی و دیگری مرحوم خانم مرضیه دباغ که خدا رحمتشان کند. به صورت ۵۰ ـ ۵۰؛ یک زن سفیر و یک مرد سفیر گذاشتند.
چطور امام فکرشان به این رسید که یک زن ایشان را نمایندگی کنند و پیام انقلاب را برساند؟ چطور شد که ما تا سالها بعد نتوانستیم سفیر زن برای جمهوری اسلامی بگذاریم؟ تا رسید به آقای دکتر ظریف و ایشان ۵ سفیر زن در دوره آقای دکتر روحانی منصوب کرد که خیلی اتفاق بزرگی بود. آن هم زنان موفق. چون بخش مهمی از بحث دیپلماسی، بخش فرهنگی و قدرت اقناع است. مگر ما اعتقاد نداریم که زنان یک استعداد بالقوهای فطری به دلیل نقش مادری خود دارند! چطور ما یک چنین نقشهایی را در جمهوری اسلامی قائل نشدیم، ولی امام قائل شدند. امام با این کارشان این پیام را دادند که این استعدادها را در دیپلماسی به کار بگیرید!
رنجبران: امام خمینی (ره) خیلی روی نقش مادری تأکید داشتند و همیشه میگفتند این تربیتی که زن میکند اولین و بزرگترین سرمایهای است که به اجتماع میدهد و از طرفی هم میگفتند که نباید جلوی نقش زن را در اجتماع گرفت و باید زن چه درس بخواند و بهترینها را تحصیل کند و خدمت خود را به مردم کند. براساس نگاه امام، زنان ما باید چطوری این تقسیمبندی را انجام دهند که اولاً بچه لطمه نخورد. حتی یک جایی از امام خواندم که میگفتند حواستان به بچهها باشد. از بچه فاصله بگیرید، عقده میشود و عقده منشأ خیلی فسادها خواهد شد. این دیدگاه امام را خانمها چگونه باید تنظیم کنند؟
ابتکار: امام (ره) استعدادهایی را در زنان و دختران ایرانی میدیدند. از این، نمونههای زیادی هست؛ حتی در خانواده خودشان هم. یکی از نکات مهم در ارتباط با راهبرانی که نسبت به زنان، نگاه پیشرو دارند، خانواده و فرزندان خودشان هستند. شما این را میبینید که در اطراف امام، دختران و زنان قوی بودند که توانستند این تعادل بین خانواده و اجتماع را ایجاد کنند. امام هم این را در جامعه میدید که خانمها میتوانند یک تعادلی برقرار کنند و این ضرورت زمانه است که هم نقش مادری را در خانواده ایفا کنند و حتی در خانواده به همسرشان کمک کنند و شراکت داشته باشد. همچنین نقش پدر هم در خانواده مهم است و همه مسئولیتها بر گردن زن نیست تا آنها هم بتوانند یک وقت و فرصتی را برای فعالیتهای اجتماعی که در آن توانمند هستند، ایفا کنند.
همین زمینهها بود که دریچهای را برای آموزش باز کرد؛ بازگو کردن این مسائل خیلی سخت و دشوار است متأسفانه و دردناک است که نمیتوانیم دستاوردهای خود را بیان کنیم چرا که در یک شرایطی هستیم که این دستاوردها دیگر ملموس و قابل احصا نیست؛ به دلیل یکسری وقایع، اتفاقات و اشتباهاتی که داریم؛ ولی واقعیت این است که همین نگاه امام و همین پافشاری ایشان برای باز کردن مسیرها باعث شد در عرصه آموزش، تحولات چشمگیری برای زن ایرانی اتفاق افتاد و سرعت کاهش نرخ بیسوادی در زنان از مردان بیشتر شد و زنان زودتر این فاصله را کم کردند و جلو افتادند.
علاوه بر آن بحث ترک تحصیل و بازماندگی دختران از تحصیل خیلی بالا بود، ولی به سرعت خانوادههای مذهبی به امام اعتماد کردند و خانوادههایی که میدیدیم بچههای خود را به مدرسه نمیفرستادند، ولی بعد از انقلاب فضا تغییر کرد و دخترها به مدرسه آمدند و این فاصله بازماندگی از تحصیل کم شد. بعد باز میبینیم در تحصیلات عالیه در دانشگاه در شرایطی که زیر ۵ درصد از زنان در دوران انقلاب تحصیلات دانشگاهی داشتند، به سرعت حضور دختران در کنکور به ۵۰ درصد رسید و فکر میکنم الان در آموزش عالی بیش از ۵۰ درصد دانشجویان ما دختر هستند و اینها از افتخارات است.
ولی اینها را نمیتوانیم درست بیان کنیم. نسل جوان اینها را به عنوان یک امر و حق بدیهی بیان میکند. چون آن دشواریها و سختیها و همچنین مخالفتها و مبارزاتی که امام (ره) داشتند برای اینکه این حق را تثبیت کنند، دیگر دیده نمیشود و جلوه ندارد. آنقدر مسائل دیگری مطرح میشود، حالا چه درست چه نادرست و سوالاتی که پاسخی برای آن ارائه نشده که صحبت کردن از این نقش بیبدیل امام (ره) خیلی سخت شده است.
رنجبران: یکی دیگر از نکاتی که امام (ره) خیلی روی آن تأکید داشتند، این بود که میگفتند در علم و تقوا کوشش کنید که علم به هیچ کس انحصار ندارد و این دو برای همه است...
ابتکار: دقیقاً؛ همین راهها بود که امام باز میکرد و تشویق میکرد که دختر و پسر به عرصههای علمی بیایند. من محدودیتها را میگویم برای اینکه نسل جدید بداند این مسیر اصلاً هموار نبود و یک مسیر سنگلاخی بود. عدهای همان موقع میگفتند که چرا تمام رشتههای دانشگاهی را برای خانمها باز کردید؟ مثلاً در رشتههای پزشکی فقط زنان و زایمان بخوانند. ما میگفتیم زنان حتی اگر فقط همان رشته زنان و زایمان هم بخواهند در دانشکده پزشکی درس بخوانند، باید برای آنان از تمام رشتهها واحد و درس بگذارید. امروز تمام اینها به هم پیوسته است. امروز یک پزشک باید ریاضیات هم بخواهد، باید روانشناسی هم خوانده باشد و اصلاً نمیتوانید محدود کنید و واقعاً عدهای دنبال این بودند.
رنجبران: در یک جایی امام فرمودند همین الان داشتم از شما دفاع میکردم که در راه و مسیر درس خواندن هیچ حوزهای را برایتان محدود نکنند!
ابتکار: یکی از مشکلات ما وجود یک طیف سنتی مذهبی و مردسالار در دوران بعد از انقلاب بود که اصلاً حق و حقوقی برای زنان قائل نبودند و استنادات مذهبی هم برای آن میآوردند. از این که نمیشود غافل بود. اصلاً گفته میشود روایاتی وارد روایات ما شده که مربوط به تورات بوده و تحت عنوان اسرائیلیات از آن نام برده میشود. استاد قرآن ما خانم منیر گرجی این مباحث را قشنگ باز میکند که این روایات جعلی، چقدر ضد زن است و زن را هدف قرار میدهد!
در صورتی که شما به قرآن کریم که نگاه میکنید میبینید چقدر این نگاه عادلانه و برای زن و مرد، عزت قائل است و هر دو جایگاه دارند، ولی متأسفانه همواره ما رنج بردیم و همواره این یک چالش بوده و در یک دورانی این نگاه غلبه پیدا کرد و عملاً ما شاهد این بودیم که آن نگاه پیشرو و امیدبخشی که امام (ره) نسبت به زنان داشت، خیلی کمرنگ شد و نادیده گرفته میشد؛ حتی در دوران خود امام هم همینطور بود.
در سالهای بعد هم رهبری انقلاب نگاه پیشرویی داشتند، ولی باز این مقاومتها و مخالفتها در عرصههای مختلف اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی بود. در دورهای که مرحوم آیتالله بهشتی، صحبتهایشان در مجلس خبرگان موجود است که با خانم گرجی، تنها نماینده زن مجلس خبرگان هم نظر بودند و در آنجا با نمایندگان دیگر دچار چالش میشوند که نباید خانمها را از هیچ منصبی حتی ریاست جمهوری محروم کنیم و در آخر به کلمه «رجال» که استناد میکنند به قرآن کریم که اشاره به شخصیت دارد و لزوماً در آن جنسیت نیست. نهایتاً این کلمه میآید، ولی هیچ وقت این نگاهِ قانونگذار قانون اساسی، قابلیت تحقق پیدا نکرد و زمینه را برای آن فراهم نکردند.
مرحوم خانم طالقانی یک بار کاندیدا شد که اجازه ندادند ایشان بیایند و تأیید صلاحیت شوند و این روند تأیید صلاحیت در عرصههای مختلف سیاسی و حضور زنان در مسئولیتها خیلی لطمه زد و باعث عقب نگه داشتن خانمها شد.
رنجبران: خانم دستجردی، تنها وزیر زن هستند، وقتی پای صحبتهای ایشان مینشینیم و انصافاً عملکرد خوبی از خودشان به جای گذاشتند؛ اما ایشان میگویند من اصلاً دیگر به آن دوران فکر نمیکنم؛ چون سختیهایی از این نگاه کشیدم که نمیشود همه را هم گفت.
ابتکار: بله همینطور است. برای مثال خانم دباغ، اولین سفیر جمهوری اسلامی و منصوب خود امام است، ولی تا سالها بعد اجازه داده نمیشود که سفیر زن داشته باشیم و باز در سطوح مختلف که بحث وزارت است. حتی تا دوره آقای خاتمی ما در کابینه یک زن نداشتیم. آقای خاتمی یک خانم را به عنوان معاون خودش انتخاب میکند. در دوران آقای هاشمی هم خانم حبیبی، مشاور امور زنان و خانواده بودند که چقدر سختی کشیدند و چقدر با موانع و ضدیت مواجه بودند و ایشان تلاش داشتند که خانمها بتوانند در عرصههای مختلف فعالیت کنند.
در همین عرصه ورزش که امروز دختران ایرانی با قهرمانی خود افتخار برای کشور میآفرینند، چقدر سخت و دشوار بود. اصلاً زمانی صحبت از این بود که چه نیازی است که خانمها به این عرصهها بیایند! با کدام لباس بروند؟! برای خانم در عرصههای ورزشی، لباس شرعی که بتوانند در مسابقات شرکت کنند، نه در داخل قابل تأیید بود و نه در خارج؛ فدراسیونهای بینالمللی هم حتی نمیپذیرفتند که خانمها با حجاب اسلامی در بازیها شرکت کنند؛ چقدر سر اینها کار شد و چقدر خون دلها خوردند تا راه باز شد!
من وقتی در سال ۹۶ به معاونت زنان آمدم، متوجه شدم ورزش دختران را از دوره ابتدایی گفته بودند بودجه و وقت نیست و دخترهای دبستانی ما ورزش نمیکردند و آموزش ورزش و مربی تربیتبدنی نداشتند.
ما آمدیم خیلی سریع با وزیر آموزش و پرورش توافق کردیم که یک دوره ضربتی برای مربیهای ابتدایی بگذارید و ورزش را به دوره ابتدایی برگردانید. دخترها مشکلات اسکلتی و جسمی و حتی روحی روانی پیدا میکنند و ورزش باید از همان سنین ابتدایی به یک عادت و سبک زندگی برای بچههای ما تبدیل بشود. چرا بچههای ابتدایی را به اسم اینکه بودجه و مربی و قوت نداریم، از این محروم کردهایم؟ اینطور شد که ما برای دو تا تابستان، هر کدام جداگانه، برای حدود ۷۰ هزار معلم ابتدایی دوره ورزش گذاشتیم و جالب بازخوردهای آن بود. معلمهای ورزش میگفتند که ما نمیدانستیم ورزش در زندگی ما تعیینکننده است.
رنجبران: چندوقت بود که متوقف شده بود؟
ابتکار: فکر میکنم از اواسط دولت
منبع خبر: تابناک
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران