شگفتی جدید اهرام مصر

براساس اعلام باستان شناسان یک دالان ۹ متری پنهان دیگر در پشت درِ ورودی اصلی هرم بزرگ جیزه در مصر یعنی هرم خوفو کشف شده است. پیدا شدن این دالان به کمک فناوری نوین اسکن داخل اهرام بوده است. رئیس شورای عالی آثار باستانی مصر در یک کنفرانس خبری گفت: «این راهروی نیمه کاره احتمالاً برای سرشکن کردن وزن هرم و توزیع فشار وارد شده روی در ورودی اصلی یا اتاقک دیگری که هنوز کشف نشده، ساخته شده است.» دانشمندان ابتدا وجود این دالان را با استفاده از رادار و امواج فراصوت کشف کرده بودند و سپس برای دستیابی به تصاویری از آن، یک دوربین آندوسکوپی ۶ میلی‌متری ژاپنی را از طریق درز میان سنگ‌های هرم به داخل فرستادند.

باستان‌شناسان می‌گویند راهرو‌های ورودی و داخلی مقبره بسیار پیچیده و تودرتو هستند و احتمال دارد هنوز دالان‌های بیشتری در این هرم کشف شود. با این کشف جالب، جنبه اسرارآمیز اهرام بیشتر شد؛ هنوز خیلی‌ها کنجکاو هستند بدانند چطور این سازه‌های غول پیکر و اسرارآمیز طراحی و ساخته شده‌اند که همچنان قابلیت غافلگیری با کشف‌های تازه را دارند. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم. 

تاریخچه اهرام مصر

تمدن مصر باستان ۳۱۴۰ سال پیش از میلاد مسیح در دره رود نیل بابه هم پیوستن دو قلمروی مصر علیا و سلفی تحت فرمانروایی نخستین فرعون که به «منس» شهرت داشت، به وحدت سیاسی رسید و شکل گرفت. بیشتر اهرام مصر به واسطه باور مردمان آن زمان به ارتباط غروب آفتاب و جهان مردگان، در بخش غربی رود نیل قرار گرفته‌اند. مردم اعتقاد داشتند به خاک سپردن مردگان در بخش‌های غربی و نزدیک‌تر به غروب آفتاب، به آن‌ها کمک می‌کند تا ارتباط بهتر و سریع‌تری با جهان بعد از مرگ برقرار کنند.

قدیمی‌ترین هرم یعنی هرم پلکانی جوزر در محوطه باستانی سقاره واقع در جنوب غربی ممفیس قرار دارد. این بنا و مجموعه اطراف آن توسط معماری با نام ایمهوتب ساخته شده است، اما مطرح‌ترین اهرام، همان اهرام سه‌گانه مصر هستند. این اهرام خوفو، خفرع و منقرع نقطه عطفی در سبک معماری مصر باستان محسوب می‌شوند و به نوعی نماد مصر هم هستند. اهرام سه گانه مصر در فضایی هشت کیلومتری در فلات جیزه در کنار تعدادی هرم کوچک‌تر و مجسمه زیبا و مشهور ابوالهول، بزرگ‌ترین مجسمه یک‌پارچه جهان قرار گرفته‌اند.

قدمت هرم خوفو که یکی از اهرام سه‌گانه مشهور جیزه و از عجایب هفت‌گانه جهان نیز محسوب می‌شود، به ۲۵۵۱ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد که نشان‌دهنده قدمت ۴۵۰۰ ساله این سازه عظیم است. ساخت هرم خوفو در حدود ۲۰ سال به طول انجامید. اهرام مصر از قدیمی‌ترین سازه‌های ساخته دست بشر به حساب می‌آیند که امروزه همچنان پابرجا هستند. این بنا با ارتفاع ۱۴۶ متری خود بلندترین سازه‌ای است که بشر تا ۳۸۰۰ سال بعد ساخته بود. در سال ۱۸۸۹ و با احداث برج ایفل در پاریس این رکورد شکسته شد. بر اساس پژوهش‌ها تا سال ۲۰۰۸ تعداد ۱۱۸ یا ۱۳۸ هرم در مصر کشف و شناسایی شده است. این سازه‌ها در مصر باستان به عنوان آرامگاهی برای فراعنه مصر ساخته و طراحی می‌شدند.

اهرام مصر چگونه ساخته شد؟

این احتمال می‌رود که گروهی دایمی از نیرو‌های متخصص و صنعت گران وجود داشته‌اند که با گروه‌های دو هزار نفری از کارگران و نیرو‌های فصلی تکمیل می‌شدند. این افراد به گروه‌های ۲۰۰ نفره و هر گروه به تیم‌های ۲۰ نفره تقسیم می‌شدند. آزمایش‌ها نشان می‌دهد که هرکدام از این تیم‌ها قادر بودند در مدت ۲۰ دقیقه بلوک‌های ۲.۵ تنی (معادل یک ماشین شاسی بلند) را از معادن به هرم‌ها جابه‌جا کنند. این مسیر با سطحی از شن و ماسه‌های نرم روان‌کننده برای حرکت ساده‌تر بلوک‌ها پوشانده می‌شد.

طبق تخمین‌ها با توجه به کوچک‌تر بودن بعضی از بلوک‌ها (مانند سنگ‌های در قسمت فوقانی) روزانه ۳۴۰ سنگ جابه‌جا می‌شده است. نکته مهم آن است که آب و هوای امروز فلات جیزه با آن چه در مصر باستان در جریان بوده، منطبق نیست. در آن زمان خبری از شنزار‌ها نبوده است و این فلات دشتی سرسبز بوده و اهرام به صورتی ساخته شده بودند که انعکاس تصویر آن‌ها در آب رود نیل می‌افتاد. به باور برخی پژوهشگران، مصریان باستان با احداث کانال‌هایی در آب رود نیل قطعات عظیم سنگ را به نزدیکی محل احداث اهرام منتقل می‌کرده اند.

معما‌های اهرام مصر

آن‌چه درباره اهرام مصر شگفت‌انگیز است تنها ارتفاع آن‌ها نیست؛ بلکه دقت و جزئیات به کار رفته در معماری و طراحی این سازه‌هاست که امروز با وجود تجهیزات مدرن، ساخت سازه‌ای مشابه آن‌ها همچنان پرچالش محسوب می‌شود. بیشترین اختلاف در طول، در چهار طرف هرم تنها ۴٫۴ سانتی‌متر و در عرض برابر با ۲٫۱ سانتی‌متر تخمین زده شده؛ این در حالی است که طول پایه این هرم بزرگ در هر سمت ۲۳۰ متر است.

هرم عظیم خوفو با ۱۴۶٫۵ متر ارتفاع از حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بلوک سنگی ساخته شده و ورودی هرم خوفو در ارتفاع ۱۷ متری از سطح زمین قرار گرفته است. این هرم دارای سه اتاق اصلی، اتاق پادشاه در بالاترین بخش، اتاق ملکه در قسمت‌های میانی و اتاقی نیمه کاره رها شده در سنگ بنای هرم است. هنوز کاربرد‌های بسیاری از راهرو‌ها و اتاق‌های این مجموعه ناشناخته باقی مانده است. در سال ۱۹۹۳ مهندسی آلمانی روباتی را برای عبور از راهرویی فرستاد که ورودی آن در اتاق ملکه بود. این روبات پس از طی مسیری ۶۵ متری و شیب‌دار به دری برخورد کرد. پس از گذشت چند سال در سال ۲۰۰۱ مجوز ایجاد سوراخی کوچک روی آن در به منظور حفاری صادر شد؛ اما تصاویر گرفته شده نشان داد که در فاصله ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متری در اول، در دیگری وجود دارد.

افسانه نفرین اهرام

قرن هاست که نام اهرام مصر با نفرین فراعنه گره خورده است. البته بخش بزرگی از این تصویر ذهنی را مدیون فیلم‌های هالیوود هستیم. با این همه در سال ۱۹۲۲ هاوارد کارتر، باستان‌شناس انگلیسی، در مقبره ۳۳۰۰ ساله توت‌عنخ‌آمون را باز کرد و آرامش او را بر هم زد. داستان از آن جا شروع شد که بعد از باز کردن درِ مقبره و در یکی از روز‌های اکتشاف، هاوارد کارتر از یکی از کارگران می‌خواهد بسته‌ای را از خانه‌اش به محل اکتشاف بیاورد. وقتی این کارگر وارد خانۀ هاوارد می‌شود، می‌بیند که در قفس قناریِ هاوارد، یک مار کبراست.

برای مصریان، مار کبرا موجودی افسانه‌ای و نمادی از خاندان سلطنتی است. این اولین جرقۀ شروع نفرین فرعون بود. مردم می‌گفتند که فراعنه از کارتر به دلیل برهم زدن آرامش‌شان خشمگین هستند. مدت زیادی نگذشته بود که لرد کارنارون (اشراف‌زاده انگلیسی که حامی مالی این اکتشاف بود) بر اثر حشره‌گزیدگی دچار عفونت شد و ناگهان از دنیا رفت. بعد از این اتفاق، رسانه‌ها نوشتند که در مقبرۀ پادشاه توت، نفرین پیدا شده است. در سال ۱۹۲۵ انسان‌شناسی به نام هنری فیلد روایت کرد که زمان بازدید از محل اکتشاف، یک دست مومیایی با دستبندی طلا دیده است که به یکی از دوستان کارتر هدیه شده.

روی این دستبند این جمله حک شده بود: «نفرین بر کسی که بدن من را حرکت دهد. بر او آتش، آب و مریضی خواهد آمد.» چندی بعد از این اتفاق، خانۀ این دوست در آتش سوخت. پس از آن جورج هربرت کارنارون، سرمایه‌گذار اکتشاف در سال ۱۹۲۳ بر اثر گزیدگی درگذشت. او ۴ ماه و ۷ روز بعد از باز کردن در مقبره فوت کرد. در بررسی‌های اولیه کارتر و تحقیقات بعدی، گروه اکتشافی متوجه نقاط ریز قهوه‌ای رنگی روی تمام نقاشی‌های دیواری شدند. نتیجه آخرین تحقیقات نشان می‌دهد که این نقاط قهوه‌ای، نوعی میکروباکتری هستند.

البته عامل اصلی پیدایش آن‌ها از بین رفته، اما باکتری‌ها باقی مانده‌اند. سوال این جاست که چرا چنین چیزی در این مقبره دیده می‌شود، اما در مقبره‌های دیگر نه؟ علت می‌تواند مرگ ناگهانی توت‌عنخ‌آمون باشد. از آن جایی که پادشاه توت به شکل ناگهانی از دنیا می‌رود، احتمالاً مقبره هنوز آماده نشده بوده. در نتیجه، زمانی که مراسم انجام شده و مقبره مهر و موم شده، نقاشی‌های دیواری هنوز کامل خشک نشده بودند. یکی دیگر از نگرانی‌ها، گرد و خاک است. مقبرۀ توت‌عنخ‌آمون روزانه بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر بازدیدکننده دارد.

گرد و خاکی که در نتیجۀ رفت و آمد وارد مقبره می‌شود به شدت مخرب است و ممکن است یکی از عوامل بیماری زا باشد.

منبع: خراسان 

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی