روزگار آتشکده ساسانی در کازرون/گل بود به سبزه نیز آراسته شد

گل بود به سبزه نیز آراسته شد. این ضرب المثل، روزگار کنونی آتشکده کازرون را مطرح می‌کند.

سیاوش آریا فعال و پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در فارس اظهار کرد: در سال ۱۳۹۶ و در بازدید میدانی، زمین داران و کشاورزان منطقه، یک اتاقک در حریم درجه یک آتشکده کازرون ساخته و در حال برپایی یک گلخانه بودند و مصالح کار از جمله شن و ماسه را همان زمان در کنار یادگار ساسانیان ریخته، تا آمادۀ ساخت و ساز گلخانه شوند.

او ادامه داد: با آگاهی از این موضوع، همان زمان یعنی اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان رفته و با پیگیری‌های لازم از مسئولان میراث فرهنگی، خواستار رسیدگی و توجه به آتشکده کازرون شده بودم. همچنین به گفتۀ همان مسئولان این آتشکده، طرح مصوب حریم و عرصه نداشته و باید زودتر برای آن عرصه و حریم تعیین کرده تا بتوان از تجاوز‌ها پیشگیری کرد.

آریا افزود: از سویی، به گفته یکی از مسئولان وقت میراث فرهنگی، ادارۀ میراث فرهنگی از مالک گلخانه شکایت کرده و پیگیر ماجراست.

او تصریح کرد: با گذشت بیش از ۵ سال و نیم، نه تنها حریم و عرصه‌ای برای آتشکده کازرون تعیین نشده است و از ساخت گلخانه پیشگیری نشده، بلکه در کمال ناباوری چندین گلخانه دیگر در حریم درجه یک و چند متری آتشکده کازرون بوجود آمده است که چیزی جز افسوس و دریغ از این همه بی تفاوتی و کم کاری مسئولان برجای نمی‌ماند. با این همه، داستان آتشکده کازرون به همین جا ختم نمی‌شود و تازه آغاز داستان و بدبختی‌های یادگار ساسانیان است.

پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در فارس بیان کرد: کشاورزان و زمین داران خودرو‌های سنگین کشاورزی و آهن آلات و خودرو‌های شخصی خود را در کنار آتشکده کازرون و چسبیده به بنا رها کرده و از عرصۀ آن به عنوان پارکینگ استفاده می‌کنند که صحنۀ زشت و زننده‌ای را به نمایش گذاشته است و دل هر دوست دار تاریخ و فرهنگ ایرانی را به درد می‌آورد که دیدن چُنین صحنه‌هایی مایۀ اَفسوس و دریغ است.

بی تفاوتی و بی توجهی مسئولان به آثار تاریخی در تاریخ ثبت خواهد شد

او اضافه کرد: آنچه مایه شرم است، درد بی تفاوتی در برخی از مسئولان میراث فرهنگی است. زیرا که، در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۶ با رفتن به اداره کل میراث فرهنگی، دشواری‌های آتشکده کازرون را با نشان دادن تصاویر آن به مسئولان گوشزد کرده و خواستار رسیدگی و پیگیری آن شده بودم.

این فعال میراث فرهنگی گفت: حتی مسئولان میراث فرهنگی سخن از شکایت مالک گلخانه که آن زمان تازه آغاز به ساخت کرده بود، به میان آورده و قول پیگیری چالش‌های پیش روی یادگار ساسانیان را داده بودند که گزارش آن موجود است. اما با گذشت همه این سال‌ها وضعیت آتشکده کازرون بسیار بدتر شده و روزگار سخت و دشواری را سپری می‌کند و در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی جای دارد که چنین رفتار و برخورد‌های دوگانه‌ای و دیدن چنین صحنه‌هایی در کنار یادمان‌های ملی و تاریخی زیبنده وزارت میراث فرهنگی و کشور و فرهنگ ایرانی نیست.

او ادامه داد: همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که مجوز ساخت گلخانه در حریم درجه یک آتشکده کازرون در سال ۱۳۸۹ خورشیدی از سوی مسئولان وقت داده شده بود که جای بسی افسوس است و مسئولان مربوطه باید پاسخ گو باشند و بی گمان چنین مواردی در تاریخ ثبت خواهد شد.

برپایی تیر‌های برق در حریم و عرصۀ آتشکده کازرون

آریا اظهار کرد: نخستین دست اندازی به آتشکده کازرون از سوی ادارۀ برق صورت گرفته که با پدیداری تیر‌های برق در حریم و عرصه آن و با زیر پا گذاشتن قانون‌های میراث فرهنگی به محوطۀ باستانی و یادگار ساسانیان دست اندازی کرده و آسیب‌های برگشت ناپذیری را برجای گذاشته است.

او افزود: از سویی، آتشکده کازرون در میان زمین‌های کشاورزی جای گرفته و تاکنون حریم و عرصۀ آن از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تعیین نشده است و همین راه را برای دست اندازی بیشتر به این یادگار تاریخی باز گذاشته است. این در حالی است که تاکنون وزارت میراث فرهنگی حتی یک تابلوی معرفی بنا را در کنار آن برپا نکرده است تا بتوان به وسیله آن هشدار‌های لازم را به مردم بومی و کشاورزان داده و آگاهی‌ها و دانش مردم را بالا برد. زیرا با بالا بردن سطح دانش و آگاهی مردم منطقه است که می‌توان از توانمندی آنان برای پاس داری و نگاهبانی یادمان‌های تاریخی و فرهنگی بهره برد.

پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در فارس تصریح کرد: با این همه، دشواری‌ها و چالش‌های آتشکده کازرون را به آگاهی مسئول یگان حفاظت میراث فرهنگی شهر کازرون رساندم.

آتشکده کازرون در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر کازرون در استان فارس قرار دارد و به باور برخی از پژوهشگران از سوی «مهرنرسی یا مهرنرسه»، وزیر نامدار بهرام پنجم ساسانی ساخته شده است.

این آتشکده در سال ۱۳۱۶ خورشیدی به وسیله «ماکسیم سیرو» کشف شد. این چهارتاقی بر روی چهار پایه سنگی استوار شده و گنبدی منحنی شکل داشته است. مصالح اصلی به کار رفته در سازه، سنگ و ملات گچ است.

بلندای هر یک از ضلع‌ها ۵ متر و نیم است. ضخامت پایه‌های سنگی آتشکده یک متر و پهنای دهانه هر یک از تاق‌ها ۲ متر و نیم است. بلندای پایه‌ها تا پهنه زمین نیز، ۲ متر و چهل سانتیمتر است.

دیوار‌های آتشکده اندازه‌ای نزدیک به ۲/۲۰ در یک متر دارند. اما هم اینک تنها ۲ پایه از چهارپایه چهارتاقی موجود است و از سقف گنبدی آن هم دیگر اثری برجای نمانده است. این ۲ پایۀ برجای مانده نیز تا نیمه در گذشته بازسازی و مرمت شده است. بنا بر نوشته‌های تاریخی، آتشکده کازرون تا سده سوم قمری کامل سالم بوده است.

آتشکده کازرون با همین نام با شماره ۳۳۱ در بهمن ماه ۱۳۱۸ خورشیدی به ثبت ملی رسیده است. پاس داری و نگهداری از آتشکده ساسانی کازرون و دیگر آثار تاریخی، تنها بر دوش وزارت میراث فرهنگی نیست و همۀ نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی و مردم در برابر آثار باستانی مسئول هستند.

باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز