گروسی: آژانس در دو سال گذشته قادر به راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران نبوده است

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۱۵ اسفند در نشست گشایش دوره فصلی شورای حکام این نهاد گفت: آژانس در دو سال گذشته قادر به راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران نبوده، و اهمیت حیاتی دارد که ایران به تعهدات برجامی‌ و توافقی که این هفته در تهران به‌دست آمد، عمل کند.

رافائل گروسی همچنین در یک نشست خبری در وین گفت: عملی شدن توافق آژانس و ایران، که در سفر روزهای گذشته او به تهران به‌دست آمد، «تا حد زیادی به مذاکرات آتی» بستگی دارد.

مدیرکل آژانس پس از بازگشت از تهران گفته بود ایران برای همکاری در مورد سه مکانی که رد اورانیوم در آن‌ها به‌دست آمده است، اعلام آمادگی کرده و موافق است تجهیزات نظارتی اضافی مانند دوربین‌ها در سایت‌های هسته‌ای، دوباره نصب شوند.

اما او روز دوشنبه در وین گفت چگونگی اجرای توافق‌ها هنوز باید با تهران مورد بحث و مذاکره قرار گیرد و «نمی‌تواند موفقیت آن را تضمین کند».

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، روز یکشنبه گفته بود تهران نه با نصب دوربین‌های جدید نظارتی آژانس در سایت‌های هسته‌ای خود موافقت کرده و نه امکان دسترسی به افراد در برنامه هسته‌ای ایران را داده است.

بیشتر در این باره:

توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر راستی‌آزمایی‌های بیشتر

مدیرکل آژانس اظهارات سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران را تأیید یا رد نکرد، و گفت آژانس برای اجرای بندهای توافق اخیر تهران، با مقامات ذیربط ایرانی در تماس است.

آقای گروسی همچنین به نشست شورای حکام گزارش داد مذاکراتی که او در سفرش به تهران با ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران داشت، بیانگر اهمیت گام‌هایی است که برای «تسهیل همکاری‌ها و سرعت بخشیدن به حل مسائل باقی‌مانده میان آژانس و ایران» برداشته شده است.

با این حال، او افزود که آژانس «در دو سال گذشته، که در ۹ ماه آن تجهیزات نظارتی در سایت‌های هسته‌ای ایران نصب نبوده، نتوانسته که اقدامات هسته‌ای ایران در خصوص تولید و موجودی سانتریفوژها، روترها، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم را راستی‌آزمایی کند».

آقای گروسی به شورای حکام گزارش داد که ایران دو ماه پیش، بدون مطلع کردن آژانس یک «تغییر عمده» در تأسیسات غنی‌سازی فردو داد که با تعهدات ایران براساس توافق‌نامه پادمانی، مغایر بود.

به گفته او، مباحث فنی میان آژانس و ایران در خصوص مشاهده اورانیوم با غنای بالا در سایت فردو آغاز شده است. او اعلام کرد که بازدیدهای بازرسان آژانس از فردو افزایش می‌یابد و یک روز در میان، در این سایت حضور خواهند داشت.

اشاره آقای گروسی به وجود اورانیوم با غلظت نزدیک به ۸۴ درصد است که آژانس آن را تأیید کرده است. محمد اسلامی مدعی است «ذره‌ای که حتی با میکروسکوپ قابل رؤیت نبوده، از کنار شیر (غنی‎‌سازی) در فردو، اساس گزارش نادرست یکی از ناظران آژانس قرار گرفت».

بیشتر در این باره:

کمالوندی: توافق با آژانس اتمی برای دسترسی به افراد و سه سایت «ادعایی» صحت ندارد

مدیرکل آژانس پیش از سفر به تهران در گزارش به ۳۵ عضو شورای حکام نوشته بود که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به ۱۸ برابر سقف تعیین شده در برجام افزایش یافته است.

ابراهیم رئیسی در دیدار روز ۱۳ اسفند با رافائل گروسی در تهران گفت به آژانس «توصیه می‌کند رفتار حرفه‌ای، منصفانه و بی‌طرفانه داشته و تحت تأثیر اغراض سیاسی قدرت‌ها قرار نگیرد».

آقای گروسی در تهران گفته بود، ادعاها در مورد «نفوذ آمریکا و اسرائیل» بر عملکرد و گزارش‌های آژانس او را «عصبانی می‌کند» و اگر تهران می‌خواهد که ادعاهای کشورهای خارجی در مورد برنامه اتمی ایران متوقف شود، بهتر است با آژانس همکاری کند.

جمهوری اسلامی ایران از طریق «توافق» با آقای گروسی در سفر او به ایران، در این مرحله توانست از احتمال صدور قطعنامه جدیدی علیه خود در نشست این دوره از شورای حکام آژانس رها شود.

بیشتر در این باره:

نتانیاهو: اظهارات گروسی درباره «غیرقانونی» بودن حمله به تاسیسات هسته‌ای «نابجا» است

تاکید دوباره گروسی: حمله به تأسیسات اتمی، غیرقانونی است

در این میان، رافائل گروسی پس از نشست گشایش دوره جدید شورای حکام، در یک کنفرانس خبری در محل آژانس، درباره اظهارات نخست‌وزیر اسرائیل مورد پرسش قرار گرفت.

بنیامین نتانیاهو روز ۱۴ اسفند در نشست دولت خود در اورشلیم گفته بود: «رافائل گروسی در سفر به تهران گفته که حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران غیرقانونی است. او یک انسان شایسته است که حرفی ناشایست بیان کرده است».

آقای نتانیاهو افزوده بود: «آیا ایران که آشکارا خواهان نابودی اسرائیل است، حق داشتن سلاح برای سلاخی کردن ما را دارد ولی ما حق دفاع از خود را نداشته باشیم؟ معلوم است که داریم. معلوم است که داریم این کار را شبانه‌روز انجام می‌دهیم».

رافائل گروسی در مورد این سخنان بنیامین نتانیاهو گفت: «حرف من موضوع تازه‌ای نبود، من قوانین بین‌الملل را تکرار کردم. بر اساس شیوه‌نامه‌های ژنو از سال ۱۹۴۹ و قطعنامه‌های مصوب آژانس در سال‌های پس از آن، حمله به تأسیسات هسته‌ای غیرقانونی و نقض منشور سازمان ملل متحد است».

آقای گروسی افزود همواره متعهد به یافتن راهکار دیپلماتیک به جای گزینه نظامی است.

برخلاف بنیامین نتانیاهو که منتقد اظهارات رافائل گروسی در سفر او به ایران شد، دولت آمریکا از تلاش‌های مدیرکل آژانس در تعامل با ایران «استقبال و قدردانی» کرد.

با این حال، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز گفت: نظر به رویه ایران که در گذشته نیز «وعده‌های مبهم» داده اما «هرگز به آن عمل نکرده»، واشینگتن منتظر گزارش‌های تکمیلی آژانس در هفته‌های آینده در باره اقدامات ایران است.