تفاوت قرارداد هوشمند با قرارداد سنتی چیست؟

در سال ۱۹۹۶ یکی از کارشناسان علوم کامپیوتر و علوم رمزنگاری که نیک سزابو نام داشت، ایدهٔ اولیهٔ قرارداد هوشمند را مطرح کرد. سزابو سال‌ها روی این ایده کار کرد و نسخه‌های متفاوتی از آن را نیز منتشر کرد. پس از گذشت سال‌ها در سال ۲۰۰۹، بیت‌کوین انقلابی در بازار رمز ارزها ایجاد کرد. با معرفی شبکهٔ بلاکچین و این‌کوین، فضایی مناسب برای معرفی این قراردادها ایجاد شد. Smart Contract امروزه در معاملات اقتصادی و تجاری به‌کار گرفته می‌شوند و اکثر افراد معامله‌گر در کل جهان با آن آشنایی دارند. اسمارت کانترکت‌ها با توجه به الگوریتم‌های شبکهٔ بلاکچین، مانند برنامه‌های کدنویسی اجرا می‌شوند.

قراردادهای هوشمند به چه چیزی اطلاق می‌شوند؟

اگر بخواهیم به‌صورت تخصصی بررسی کنیم، باید بگوییم قراردادهای هوشمند پروتکلی هستند که توسط برنامه‌نویسان کدنویسی شده‌اند. این پروتکل‌ها مانند اپلیکیشن‌ها اگر درست کدنویسی شوند و مفاد آن به‌صورت دقیق باشند، اجرا می‌شوند. شرایطی که برای قرارداد در نظر گرفته می‌شود، قبل از اجرا به‌صورت دقیق کدنویسی می‌شود و پس از آن روی بستر بلاکچین اجرا می‌شوند. باید بدانید که بستر فناوری بلاکچین یک دفتر کل توزیع‌شده است که به‌صورت غیرمتمرکز فعالیت می‌کند.

اطلاعات درون بلاکچین بین همهٔ عضوهای آن توزیع می‌شوند و هنگامی‌که در شبکه انتشار پیدا می‌کنند، غیرقابل تغییرند. در این صورت پس از انتشار قرارداد، امکان دست‌کاری وجود ندارد کسی نمی‌تواند آن را پس از اجرا یا قبل از تاریخ انقضا متوقف کند.

قرارداد هوشمند طوری طراحی‌ شده‌است که خریدار نیازی به ‌واسطه برای واردکردن مبلغ قرارداد به حساب بلاکچین ندارد. یعنی این مبلغ بدون واسطه و مستقیم با توجه به مفاد مقرری قرارداد مستقیماً به حساب طرف دیگر معامله انتقال پیدا می‌کند.

تفاوت Smart Contract با قرارداد سنتی در چیست؟

بزرگ‌ترین دستاورد اسمارت کانترکت، حذف واسطه از بین خریدار و فروشنده است. زیرا واسطه کسی است که در قراردادهای سنتی حضور دارد. واسطه‌ای که در معاملات سنتی وجود دارند، طبق قرارداد سنتی مبلغی را تحت عنوان کمیسیون از طرفین قرارداد دریافت می‌کنند.

در قراردادهای سنتی، امکان ایجاد تغییرات یا حذف برخی قسمت‌ها وجود دارند. به زبانی دیگر، می‌توان گفت گاهی طرفین معامله می‌توانند زیر قولشان بزنند. در قراردادهای سنتی همیشه امکان تقلب وجود دارد، اما Smart Contract این مشکل را حل کرده‌است. یعنی قرارداد هوشمند به‌واسطه نیازی ندارد و در بستر بلاکچین کاملاً به‌صورت P۲P یا همتابه‌همتا انجام می‌شود. مفاد این نوع قراردادها غیرقابل تغییرند و شرایط آن به‌گونه‌ای است که پس از تنظیم و اجرا، غیرقابل‌فسخ یک‌طرفه است.

ارکان اساسی قراردادهای هوشمند

Smart Contract دارای پنج رکن اصلی امضاکنندگان، موضوع قرارداد، شرایط قرارداد، اوراکل و پلتفرم اختصاصی است.

• امضاکنندگان قرارداد

ظرفیت قراردادهای هوشمند باید از طریق امضای دیجیتال تائید خود را برای قرارداد اعلام کنند.

• موضوع قرارداد

قراردادهای هوشمند به موضوع آن دسترسی سریعی دارند، یعنی اگر قرار است در یک قرارداد مبلغی از طرفین دریافت شود، باید قرارداد به فایل آن دسترسی داشته باشد.

• شرایط قرارداد هوشمند

ضوابط و شرایطی که برای Smart Contract در نظر گرفته می‌شوند، باید به زبان سالیدیتی نوشته شوند که متناسب با فضای قرارداد است. شرایط باید شامل تمام مواردی باشند که طرفین باید آن‌ها را رعایت کنند مانند تخفیف‌ها، خسارات و غیره.

• اوراکل‌ها

سیستمی که قرار است اطلاعاتی را از خارج بلاکچین وارد قرارداد کند اوراکل نام دارد، مثلاً اگر قرارداد درمورد آهن است، سایتی برای بررسی قیمت روزانهٔ آن ارائه می‌شود.

• پلتفرم‌های اختصاصی

قراردادهای هوشمندی که تنظیم می‌شوند، ابتدا در یک سیستم اختصاصی منتشر می‌شوند و بین کاربران آن نیز مورد توزیع قرار می‌گیرند، سپس برای اجرا نیاز به پلتفرمی مانند بلاکچین، بیت‌کوین یا اتریوم دارند تا اجرا شوند.

مزایای قرارداد هوشمند چیست؟

• مهم‌ترین هدف و دستاورد این قراردادها همان‌طور که گفته شد، حذف واسطه‌هاست. یعنی این قرارداد کاملاً هوشمند و خودمختار است و تنظیم یا اجرای آن نیاز به کسی ندارد.
• سیستم رمزنگاری این قراردادها در یک بستر غیرمتمرکز و توزیع‌شده انجام می‌گیرد که احتمال گم‌شدن، فسخ یک‌طرفه یا تقلب را ازبین می‌برد.
• امنیت سیسم رمزنگاری اسمارت کانترکت‌ها به‌طوری است احتمال هک‌شدن توسط هکرها را ندارد و سرقت داده‌های افراد را ازبین برده‌است.
• قرارداد هوشمند هزینه‌ها را کاهش می‌هد، زیرا برای انعقاد قرارداد، دیگر نیازی به پرداخت کارمزد و هزینه به دفاتر اسناد رسمی، واسطه‌ها و یا بنگاه‌های معاملات ملکی نیست.
• این قراردادهای هوشمند انواع متفاوتی دارند که با توجه به نوع معاملات می‌توان هرکدام از آن‌ها را برای انعقاد قرارداد انتخاب کرد.
• اسمارت کانترکت روی کاغذ نوشته نمی‌شود این یعنی ارسال، انتقال و جابه‌جایی آن‌ها آسان‌تر صورت می‌گیرد و نیاز به حضور افراد در یک مکان نیست. این ویژگی در زمان صرفه‌جویی بسیاری می‌کند و کارآمدی آن را نشان می‌دهد.

معایب قرارداد هوشمند چیست؟

• وجود خطای انسانی یکی از معایب قراردادهای هوشمند است که توسط کدنویسان رخ می‌دهد و این اتفاق به‌دلیل انجام کدنویسی توسط انسان رخ می‌دهد. همان‌طور که می‌دانید، انسان خطا دارد و با توجه به عدم امکان تغییر این قراردادها، امکان اصلاح اشتباهات وجود ندارند.
• هیچ دولت یا نهاد رسمی فعلاً این نوع قراردادها را به رسمیت نمی‌شناسند و برای مبادلات تجاری خود از آن‌ها استفاده نمی‌کنند. موضع این نهادها هنوز نسبت‌به قراردادهای هوشمند مشخص نیست و اگر آن‌ها به قوانین جدید اضافه شوند ممکن است برای همه خوشایند نباشند.
• تنظیم این قراردادها هزینهٔ بالایی دارند و هرکسی نمی‌تواند کدنویسی آن را انجام دهد، بنابراین برای انعقاد این نوع قراردادها، باید به‌سراغ افراد خبره در کدنویسی و مسلط به قوانین بلاکچین بروید.
• اوراکل‌ها یکی از مشکلات بزرگ برای امکان هک قراردادهای هوشمند هستند، زیرا منابعی که هر اوراکل به آن استناد می‌کند به‌صورت متمرکز در نظر گرفته شده‌است. این یعنی در قراردادهای بزرگ ممکن است یکی از طرفین سیستم را هک کند. در این صورت هکر می‌تواند اطلاعات را به نفع خودش در مفاد قرارداد تغییر دهد.
• مشکل دیگر نیز این است که اطلاعات در بلاکچین بین تمام کاربران توزیع می‌شود و حریم خصوصی طرفین را عملاً تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

سخن پایانی

در این مقاله به‌طور دقیق تفاوت بین قرارداد هوشمند و قرارداد سنتی را بررسی کردیم و مزایا و معایب آن را برای شما آوردیم. اگر این قراردادها به قانون کشورها ورود پیدا کند، جلوی بسیاری از رانت‌ها و تقلب‌ها گرفته خواهد شد. شما می‌توانید برای خرید ارزهای دیجیتال، به سایت والکس مراجعه کرده و قیمت آن‌ها را بررسی کنید.