تبعید ملاصدرا به کهک قم سندیت تاریخی ندارد

به گزارش خبرنگار مهر، کانال کلام شیعه به‌تازگی طی مطلبی به یک بحث تاریخی جذاب پرداخته که می‌گوید تبعید ملاصدرا به کهک، هیچ اصل و اساسی ندارد. نه خود او چنین ادعایی کرد نه احدی در عصر صفویه و قاجار به روایت چنین مطلبی پرداخته است.

نویسندگان این کانال بر این عقیده‌اند که این ادعا توسط امثال علی اکبر ثبوت ساخته و پرداخته شد و توسط نادر ابراهیمی با کتاب «مردی در تبعید ابدی» در منابع مکتوب به ماندگاری رسید. هیچ گزاره تاریخی وجود ندارد که بیان کند ملاصدرا تبعید شده است، بلکه طبق آنچه خود وی در مقدمه اسفار ادعا می‌کند به دلیل عدم توجه اهل علم و فلاسفه زمان وی به مکتب او، تصمیم به سکونت در کهک گرفته است.

همچنین خلاف سریال تلویزیونی «روشن‌تر از خاموشی» هیچ سندی وجود ندارد که بیان کند او مورد توجه اساتیدش، میرداماد و شیخ بهایی بوده باشد؛ در حالی‌که قرائن زیادی از توجه میرداماد به برخی از شاگردانش در دست هست.

نخستین توجه‌های مثبت به ملاصدرا در عصر قاجار توسط ملأ علی نوری استاد حاج ملاهادی سبزواری بوده است. پیش از آن، آنچه به عنوان توجه اندکِ فلاسفه به وی بوده، همه در قالب انتقاداتِ شدید و کوتاه بوده است. این کانال قول داده است که در آینده‌ای نزدیک به مرور، از متون خطیِ فلاسفه عصر صفویه برخوردها و انتقاداتِ شدید فلاسفه نسبت به ملاصدرا صفحاتی را منتشر کند.

از معدود افرادی که زیر بارِ ادعای تبعید ملاصدرا نرفته‌اند، آیت الله سید محمد خامنه‌ای رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدراست. وی در کتاب «سیر حکمت در ایران و جهان» ص ۲۷۴، عزیمت ملاصدرا به کهک را «به میل و اختیار خود» عنوان می‌کند. او همچنین با ارائه مستنداتی ثابت کرده که ملاصدرا بیش از اینکه مورد اذیت فقها باشد، توسط فلاسفه دیگر نقد و طرد شده است. برای دیدن صحت مدعای این مطلب مراجعه کنید: به منبع سید محمد خامنه‌ای، گفتگوی دین و فلسفه، (به کوشش محمد جواد صاحبی)، ص ۲۱۹