«پاپ محرومان، تبعیدی‌ها و آوارگان»؛ یک دهه حضور فرانسیس‌ در واتیکان به روایت تصویر

خورخه ماریو برگولیوی آرژانتینی اولین بار سیزدهم مارس سال ۲۰۱۳ سرش را از بالکن اتاق جدید بیرون کرد و به ساعت ۷ بعدازظهر به وقت واتیکان به زبان ایتالیایی گفت: « برادران، خواهران، عصر بخیر.» 

این آغاز سفر پاپ فرانسیس بود. پاپی که حالا ده سال کامل را در در عالی ترین مقام مذهبی کاتولیک های جهان سپری کرده است، پاپی که نشان داده برخلاف سلفش قصد دارد کاملا درگیر تحولات جهانی با شعار «برقراری عدالت و مبارزه با فقر و محرومیت» شود. 

 به مناسبت حضور ده ساله خورخه ماریو برگولیو در واتیکان، ده رویداد و سخنرانی برجسته را مرور می کنیم. 

برگزاری مراسم عشای ربانی در سکوت مرگبار در میدان خالی از جمعیت سن پی‌یر

یکی از مهم ترین رویدادهای ۱۰ سال اخیر حضور تنهای فرانسیس در میدان سن پی یر واتیکان در ۲۷ مارس ۲۰۲۰ میلادی بود.  

این میدان معمولا مملو از عاشقان و معتقدان کاتولیکی است که برای حضور در مراسمی که پاپ آنرا برگزار می کند به واتیکان می آیند.

 اما در اوج همه گیری کرونا نه کسی می توانست سفر کند و نه اینکه خود را به میدان اصلی واتیکان برساند.  تنهایی پاپ در این روز نشان از فاجعه باربودن همه گیری هم داشت. 

 خورخه ماریو برگولیو تنها در میدان حاضر شد و سخنرانی کرد.  فقط سخنان او را می شد از کانال های تلویزیونی دنبال کرد. او در جریان این مراسم از «خداوند خواست تا به جهان برکت ، به بدنها سلامتی و به قلب‌ها آرامش بدهد.»

پاپ حامی تبعیدی‌ها و پناهجویان

پاپ فرانسیس در سفری بی سابقه و تاریخی در هشتم ژوئیه ۲۰۱۳ به لامپدوزا، یکی از اولین جزایر ایتالیایی که میزبان پناهجویان زنده و مرده است، داشت. او که تحت تاثیر مرگ گروهی از مهاجران در نزدیکی سواحل لامپدوزا بود در یک سخنرانی تاریخی گفت: « آمدم به اینجا تا برای همه شما پناهجویان دعا کنم.» 

پیش از او هیچکدام از رهبران کاتولیک جهان به این اندازه از حقوق پناهجویان دفاع نکرده بودند. 

فرانسیس در استادیوم لامپدوزا گفت: « بی تفاوتی در ما جهانی شده و توانایی گریه و اشک را از ما سلب کرده است. من برای بی تفاوتی همه ما طلب بخشش می کنم.» 

حساسیت او در قبال مرگ و میر و زندگی سخت و دشوار پناهجویان باعث شد تا در سفر به یونان در سال ۲۰۱۶، سری هم به جزیره لسبوس یکی از اولین اقامتگاه های پناهجویان غیرقانونی بزند. فرانسیس در بازگشت از لسبوس دوازده پناهجو را با خود در حرکتی نمادین به واتیکان آورد. واتیکان مدتها میزبان چندین تن از خانواده‌های پناهجویان و تبعیدی‌ها بود.

پاپ فرانسیس و مساله زنان

هرچند برای جنبش‌های پیشرو و فمینیست مذهب یکی از عوامل پسرفت و بازتولید مردسالاری محسوب می شود اما پاپ فرانسیس هربار که درباره زنان صحبت کرده است موفق شده، دل برخی از رادیکال ترین فعالان فمینیست را نیز بدست بیاورد.

 پاپ در پیشگفتار خود بر کتاب «رهبری بیشتر زنان برای جهانی بهتر» نوشت: «دنیای بهتر، عادلانه‌تر، فراگیرتر و کاملاً پایدار را نمی‌توان بدون مشارکت زنان دنبال کرد». 

بر اساس نظرسنجی انجام شده توسط واتیکان نیوز، ۱۱۶۵ زن در حال حاضر در واتیکان، «شهر پاپال» کار می کنند که بالاترین تعداد کارمندان زنی محسوب می شود که تاکنون در این کشور مطلقا مذهبی مشغول بکار بوده اند. 

این در حالی است که تا پیش از روی کارآمدن فرانسیس تعداد زنان استخدامی در ساختارهای اداری-مالی و مذهبی واتیکان ۸۴۶ نفر بود. برای اولین بار در بخش روابط عمومی واتیکان یک منشی زن استخدام شد.

نقش مهم پاپ در اتحاد و همبستگی مذاهب

پاپ در یکی از اولین سفرهای خود، در ۲۶ مه ۲۰۱۴، به بیت المقدس رفت و در آنجا سخنانی تاریخی ایراد کرد. فرانسیس در شهر مقدس گفت: « نگذارید کسی از نام مذهب برای خشونت ابزاری بهره ببرد. بیایید با هم دست در دست هم برای برقراری عدالت و صلح تلاش کنیم.»

 فرانسیس در این سفر ابتدا به دیدار مفتی اعظم «محمد احمد حسین»امام جماعت بیت المقدس رفت و آنجا در حالی که اشک از چشمان جاری بود به نماز ایستاد. پاپ آرژانتینی ساعاتی بعد به کوه هرتزل رفت تا به مقبره بنیانگذار صهیونیسم و بنای یادبود هولوکاست ادای احترام کند.

سفر به کنگو و سودان جنوبی

پاپ فرانسیس برای چهلمین سفر خود در این ده سال اولین روزهای ماه فوریه را در دو کشور فقیر جنگزده افریقایی «جمهوری دموکراتیک کنگو و سودان جنوبی» سپری کرد. او از تمام شهروندان در قاره سیاه خواست «تنفر و ضدیت و تنش های قومی و مذهبی را کنار بگذارند و بجای در مقابل هم قرارگرفتن با هم و درکنارهم بایستند.» 

پاپ که به گفته بسیاری تحلیلگران سیاسی شم بسیار بالایی در تحلیل تحولات جهانی دارد، در قاره آفریقا گفت: « بیایید به خونریزی، درگیری، خشونت و اتهام زدن به یکدیگر نه بگوییم. مردم آفریقا تشنه صلح هستند.» 

پاپ فرانسیس خطاب به کشورهای صنعتی و سرمایه دارانی که همچنان در حال غارت آفریقا هستند در کینشاسا، پایتخت کنگو، گفت: «دست از آفریقا بردارید! اجازه بدهید نفس بکشد. بیاید دستان خود را از غارت منابع و معادن آفریقا کوتاه کنید.»

چرخشی بی سابقه؛ حمایت از کودکان بومی قربانی کلیسا

در ماه مه ۲۰۲۱، بار دیگر بقایای ۲۱۵ کودک در یک گور دسته جمعی در استان بریتیش کلمبیای کانادا پیدا شد. این کودکان همگی از بومیان کانادا، توسط کشیش‌های کلیسای کاتولیک در قرن نوزدهم از خانواده هایشان جدا می شدند تا با استفاده از زور و قدرت از رسوم ‌و آئین های سنتی سرخپوستان فاصله گرفته و به کلیسا نزدیک شوند. 

کلیسا تمام کودکانی که مقاومت می کردند یا نمی خواستند محیط جهنمی تحمیلی را تاب بیاورند می کشت. این جنایت های سریالی نزدیک به چندین دهه است که آشکار شده و نقش کلیسا در آن کاملا مشهود است. پاپ فرانسیس با سفر به کانادا اما برخلاف تمام اسلاف خود، تصمیم گرفت شجاعانه در یک سخنرانی کم سابقه از شهروندان کانادایی، خصوصا اولین ساکنان این کشور عظیم، بخاطر شقاوت کلیسا در قرن نوزدهم غذرخواهی کند. 

او در ژوئیه ۲۰۲۲ در بازدید از کودکان بومی کانادایی گفت: « من عمیقا متاسفم، احساس خشم و شرمندگی می کنم. برای راه هایی که متاسفانه بسیاری از مسیحیان با ذهنیت استعمارگر برای انتقال اعتقاد خود استفاده کرده اند، طلب بخشش می کنم.»

میلیون ها نفر از اولین ساکنان آمریکای شمالی و جنوبی پس از کشف این دو قاره در طی پنج قرن قربانی سرکوب و نسل کشی سفیدپوستان مسیحی اروپایی شدند. دو تن از مورخان دانشگاه هاروارد با استفاده از واژه «نسل کشی» می گویند مسیحیان سفیدپوست بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون بومی را در آمریکایی شمالی و جنوبی کشته اند.

شستن پاهای نوجوانان زندانی

پاپ فرانسیس در حالی که تنها سه هفته بود به واتیکان رفته بود، در ۲۸ مارس ۲۰۱۳ در اولین سفر نمادین خود به زندان نوجوانان «کاسال دل مارمو» رم رفت و در آنجا مطابق با آیین مسحیت، پاهای ۵۰ نوجوان دختر و پسر زندانی را شست و خشک کرد و بوسید. 

 پاپ آرژانتینی از اولین روزهای رسیدن به قدرت، در سخنرانی ها، سفرها و دیدارهایش نشان داده که قلبش برای عدالت اجتماعی و مبارزه با فقر در سراسر جهان می تپد.

واکنش سوال برانگیز یک رهبر مذهبی درباره «همجنسگرایی»

پاپ فرانسیس در همان اولین سالی که وارد واتیکان شد در ماه ژوئیه به برزیل سفرکرد. در پرواز بازگشت، او در هواپیما سخنرانی کرد و گفت: « کلیسا با لابی گران مخالف است. چه لابی سیاستمداران چه لابی فراماسون ها و یا لابی همجنس گرایان. همه لابی ها خوب نیستند. در حالی که اگر کسی همجنسگرا و بدنبال خداوند باشد من کی هستم که بخواهم او را اصلا قضاوت کنم. ما دیگر نمی توانیم و نباید همجنس گرایان را به حاشیه ببریم.»

 سخنان پاپ هرچند با مخالفت برخی از حامیان حقوق همجنس گرایان مواجه شد اما در کلیسا و در نزد معتقدان کاتولیک انقلابی عظیم برپا کرد.

 مسیحیان همچون مسلمانان و بسیاری دیگر از ادیان ابراهیمی همجنس گرایی را تقبیح می کنند. پاپ فرانسیس در سال ۲۰۲۲ هم در مصاحبه ای با خبرگزاری آسوشیتدپرس با «انتقاد از برخی ایالت های آمریکا که همجنس گرایی را جرم انگاری می کنند»‌ تاکید کرد که این کار «خلاف قانون و ناعادلانه است.» 

او دست کم در دو سخنرانی مهم در سال ۲۰۲۲ از اسقف های اعظم کلیسای کاتولیک خواست از همجنس گرایی جرم زدایی کنند.

پاپ فرانسیس در مقام یک کشیش که خطبه ازدواج می خواند

در پروازی بر فراز آسمان شیلی، در ژانویه ۲۰۱۸، فرانسیس به طور شگفت انگیزی متوجه شد که دو مهماندار هواپیما، یک زن و یک مرد، بدلیل ویرانی کلیسای محل زندگی شان در جریان زلزله سال۲۰۱۰ موفق به ازدواج سنتی نشده‌اند.

 فرانسیس در آسمان برای آنها خطبه عقد را جاری کرد و به ازدواج این دومهماندار رسمیت بخشید.