سالِ مرگِ چهره‌ها
ایسنا
سال ۱۴۰۱ سال از دست‌دادن چهره‌های مطرحی در حوزه ادب و فرهنگ این سرزمین بود، سالی که چهره‌هایی همچون هوشنگ ابتهاج (ه.ا. سایه)، محمدعلی اسلامی ندوشن، یدالله رویایی، رضا براهنی، احمد مهدوی دامغانی، مفتون امینی، احمد گلشیری، عباس معروفی، ناصر تکمیل‌همایون، ابوالفضل خطیبی، جواد طباطبایی و عبدالله انوار از دنیا رفتند.
به گزارش ایسنا، در سال ۱۴۰۱ همانند سال‌های گذشته تعدادی از نویسندگان و شاعران و مترجمان در حوزه زبان فارسی را از دست دادیم و فرشته مرگ این‌بار بر تعداد قابل توجهی از بزرگان فرهنگ و ادبیات معاصر دست گذاشت. به رسم هر سال یادی می‌کنیم از آنان که در سال ۱۴۰۱ نقاب خاک را بر چهره کشیدند و از دنیا رفتند.
پنج روز از سال ۱۴۰۱ نگذشته بود که خبر آمد رضا براهنی، نویسنده، شاعر و منتقد ادبی، متولد ۲۱ آذر سال ۱۳۱۴ در تبریز در کانادا از دنیا رفته است.
«خطاب به پروانه‌ها و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم؟»، «اسماعیل»، «رازهای سرزمین من»، «آزاده خانم و نویسنده‌اش»، «روزگار دوزخی آقای ایاز»، «طلا در مس» و «کیمیا و خاک» از جمله آثار رضا براهنی در حوزه شعر، رمان و نقد ادبی هستند. او همچنین سال‌ها کارگاه نویسندگی داشت و به خاطر مواضع تند و تیز و انتقادی‌اش معروف و پرحاشیه بود.
علی رضاقلی، جامعه‌شناس و پژوهشگر، متولد سال ۱۳۲۶ در شمیران بود که هشتم فروردین‌ماه درگذشت.
از او کتاب‌های «جامعه‌شناسی خودکامگی» و «جامعه‌شناسی نخبه‌کشی» منتشر شده است. همچنین گردآوری و تنظیم درس‌گفتارهای کلاس روش‌شناسی علوم انسانیِ عبدالکریم سروش و چاپ کتاب «درس‌هایی در فلسفه علم الاجتماع» در کارنامه رضاقلی دیده می‌شود.
یارمحمد اسدپور، شاعر موج ناب سال ۱۳۳۰ در مسجدسلیمان متولد شد و ۱۳ فروردین‌ماه از دنیا رفت.
از آثار او می‌توان به مجموعه شعرهای «بر سینه سنگ‌ها و بر سنگ‌ها نام‌ها»، «مکاشفه در باغ سوکیاس» و «گلو تاریک از صدای دنیاست» اشاره کرد.
اصغر عسگری خانقاه، انسان‌شناس، سال ۱۳۱۷ در خلخال متولد شد و ۱۵ فروردین‌ماه امسال درگذشت.
کتاب‌های «ایرانیان ترکمن؛ پژوهشی در مردم‌شناسی و جمعیت‌شناسی»، «انسان‌شناسی عمومی» «شرق‌شناسی (شرقی که آفریده غرب است)»، «فرهنگ مردم‌شناسی (فرانسه، انگلیسی، فارسی)» و «مردم‌شناسی روستای قاسم‌آباد گیلان» از این استاد دانشگاه منتشر شده‌است.
محمدحسن مرتجا، متولد سال ۱۳۴۳ در سیرجان بود و ۱۸ فروردین‌ماه از دنیا رفت.
از او مجموعه‌های شعر «دفتر سروده‌ها»، «اجرای جهنمی از مثله مثله‌ها»، «و بیدار می‌بینم»، «اتاقی که لزوما مرکز جهان نیست» و «روبه‌رو در سه پرده» به جای مانده است.
عباس مسعود ریخته‌گر، شاعر و فرزند حبیب‌الله ریخته‌گر متولد ۱۳۴۱ بود و ۱۹ فروردین‌ماه درگذشت.
او مجموعه شعر «به ریاضت رگ» را منتشر کرده بود و دو اثر دیگر در حوزه شعر کلاسیک با عنوان‌های «راه رفتن روی جنوب» و «مرگ چیز تازه‌ایست» را در دست انتشار داشت.
محمدزمان گلدسته، شاعر متولد آخرین روز شهریورماه ١٣٥٤ در شهرستان گرگان بود که ۲۴ فروردین درگذشت.
آثار او دو مجموعه شعر با عنوان‌های «گل صد برگ»، «روح و ریحان» و مجموعه سی‌دی تصویری «چاووش» است.
جلیل فخرایی، شاعر و روزنامه‌نگار متولد سال ۱۳۴۹ در مشهد بود که ۳۰ فروردین‌ماه از دنیا رفت.
او شعر گفتن را از حدود سال ۱۳۶۸ آغاز کرد و در مقاطع زمانی مختلف با مجله‌های «آشنا» و «امیدانقلاب» و همچنین روزنامه‌های «شهرآرا» و «قدس» همکاری داشت.
محمدعلی اسلامی ندوشن ششم اردیبهشت در ۹۷ سالگی بدرود حیات گفت. این نویسنده، شاعر، مترجم و چهره فرهنگی متولد سال ۱۳۰۴ در ندوشن یزد بود.
برخی از کتاب‌های محمدعلی اسلامی ندوشن عبارت‌اند از: «ماجرای پایان‌ناپذیر حافظ»، «چهار سخنگوی وجدان ایران»، «تأمّل در حافظ»، «زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه»، «داستان داستان‌ها»، «سرو سایه‌فکن»، «ایران و جهان از نگاه شاهنامه»، «نامه نامور»، «ایران را از یاد نبریم»، «به دنبال سایه همای»، «ذکر مناقب حقوق بشر در جهان سوم»، «سخن‌ها را بشنویم»، «ایران و تنهائیش»، «ایران چه حرفی برای گفتن دارد؟»، «مرزهای ناپیدا»، «شور زندگی» (وان گوگ)، «روزها» (سرگذشت - در چهار جلد)، «باغ سبز عشق»، «ابر زمانه و ابر زلف»، «افسانه افسون»، «دیدن دگر آموز»، «شنیدن دگر آموز»، «جام جهان‌بین» و «آواها و ایماها».
نرگس روان‌پور، استاد دانشگاه و پژوهشگر ادبیات فارسی هم در ششم اردیبهشت‌ماه در ۸۳ سالگی از دنیا رفت. او متولد سال ۱۳۱۸ بود.
از فعالیت‌های پژوهشی او می‌توان به همکاری در تدوین مجموعه «گزیده ادب فارسی» به سرپرستی حسن انوری و جعفر شعار اشاره کرد. از این مجموعه، کتاب «گزیده تاریخ بیهقی» توسط او تدوین شد.
محمّد آصف فکرت هروی، فهرست‌نگار و نسخه‌پژوه افغانستانی که در سال ۱۳۲۵ در شهر هرات زاده شد، هفتم اردیبهشت‌ماه در ۷۶ سالگی از دنیا رفت.
ازجمله کتاب‌های اوست: «کرسی‌نشینان کابل» (احوال دولتمردان افغانستان در روزگاران امیر امان‌الله خان)، ترجمه کتاب «افغانان» نوشته منت ستوارت، «لغات زبان گفتاری هرات»، «لندی» (ترانه‌های مردمی پشتو)، «فارسی هروی، زبان گفتاری هرات» و «عین الوقایع» (تاریخ افغانستان در سال‌های ۱۲۰۷ تا ۱۳۲۴.
غلامحسین رضانژاد متخلص به نوشین زاده ۱۳۱۳ در اراک در ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ از دنیا رفت.
از جمله آثار و مکتوبات او می‌توان به کتاب‌های «اصول علم بلاغت در زبان فارسی»، «حکمت‌نامه یا شرح کبیر بر متن و شرح و حواشی منظومه حکمت ملاهادی سبزواری»، «حکیم سبزواری (زندگی، آثار و فلسفه)»، «تمهید المبانی»، «تفسیر کبیر بر سوره سبع المثانی»، «هدایه الامم»، «شرح فصوص‌الحکم ابن عربی» و «مجموعه حواشی و تعلیقات حکیم متأله مرحوم سیدابوالحسن رفیعی قزوینی بر ۱۹ کتاب کلامی، فلسفی و حکمی حکمای متأخّر و قدیم» اشاره کرد.
مهدی مداینی، مصحح متون کهن، متولد سال ۱۳۲۵ در بم بود که ۱۳ خردادماه از دنیا رفت.
تصحیح داستان «رستم و سهراب» و «سیاوش» با همکاری مهدی قریب، تصحیح «هفت لشکر» همراه با مهران افشاری، تصحیح «ظفرنامه» حمدالله مستوفی که جلد اول آن را به تنهایی انجام داد و باقی مجلدات را با همکاری مهران افشاری دنبال کرد، تصحیح «دیوان عطار» و همچنین تصحیح «چهارده رساله در باب فتوت و اصناف» با همکاری مهران افشاری، از تلاش‌های مداینی برای تصحیح متون مهم ادبیات ایران است.
مسعود احمدی متولد دهم مرداد ۱۳۲۲ در کرمان، شاعر و ویراستار ۲۳ خردادماه در ۷۶ سالگی درگذشت.
کتاب‌های منتشرشده او چنین است: «۲۴ ساعت» (منظومه برای کودکان)، «شبنم و گرگ و میش» (منظومه برای نوجوانان)، مجموعه شعرهای «زنی بر درگاه»، «روز بارانی»، «برگریزان و گذرگاه»، «دونده خسته»، «قرار ملاقات»، «صبح در ساک»، «بر شیب تند عصر»، «برای بنفشه باید صبر کنی»، «دو سه ساعت عطر یاس»، و همچنین «حرف زیادی» (مجموعه مصاحبه‌های مطبوعاتی)، «دو زن» (گفت‌وگو با آیدا سرکیسیان (شاملو) و اقبال اخوان (مشیری))، «دویدن در تنهایی» (گزیده‌ای دوزبانه) و «دیگر نبودم مرده بودم».
احمد مهدوی دامغانی، نویسنده و محقق متولد ۱۳ شهریور ۱۳۰۵ در مشهد هم ۲۷ خردادماه در آمریکا از دنیا رفت.
از آثار او به «از علی آموز اخلاص عمل»، «رساله درباره خضر»، «شاهدخت والاتبار شهربانو»، «در باغ روشنایی» «گزیده حدیقة الحقیقه»، «گزیده‌ای از شعر سعدی به زبان عربی»، «کشف الحقائق نَسَفی _ تحقیق و تحشیه»، «المَجدی فی أنساب الطّالبیّین» (تحقیق)، «نَسمةالسَّحر بذکر من تشیَّع و شعر» (تصحیح،تحقیق)، «دیوان خازن (عبداللّٰه بن احمد خازن)» (تصحیح و تحقیق) و «الوحشیات (ابوتمام)» (تصحیح) می‌توان اشاره کرد.
کامبیز تشیعی، متولد ۶ دی ۱۳۲۵ بود که اوایل تیرماه در ۷۶سالگی در ایتالیا درگذشت.
مجموعه شعرهای کامل او به زبان ایتالیایی با عنوان «Fin dietro al tempo» منتشر شده است. همچنین از آثار منتشرشده او در ایران می‌توان به مجموعه شعرهای «درس‌های عاشقانه» که ترجمه شعرهایش توسط خود او از ایتالیایی به فارسی است، اشاره کرد.
مجتبی حبیبی رزی، داستان‌نویس، منتقد و خبرنگار، متولد ۱۳۳۹ بود که ۱۲ تیرماه در ۶۲ سالگی درگذشت.
از آثار او می‌توان به رمان «گذر از فصل‌ها»، مجموعه داستانی به نام «پاییز آرزوها»، مجموعه داستان «کتاب کابوس‌های روز»، و کتاب‌های «سینما و صهیونیسم»، «صهیونیسم در ادبیات جهان» و «سینمای بعد از انقلاب (بودن یا نبودن)» اشاره کرد.
حسن ذوالفقاری،استاد زبان و ادبیات فارسی، نویسنده و پژوهشگر ادبی متولد ۱۳۴۵ در دامغان بود که ۱۷ تیرماه بر اثر ایست قلبی در ۵۶ سالگی از دنیا رفت.
از آثار او می‌توان به «منظومه‌های عاشقانه ادب فارسی»، «فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی»، «داستان‌های امثال»، «سر دلبران»، «باورهای عامیانه مردم ایران»، «ادبیات داستانی عامه»، «فرهنگنامهٔ داستان‌های متون فارسی» و... اشاره کرد.
رمضانعلی شاکری، رئیس اسبق کتابخانه آستان قدس رضوی، ۲۳ تیرماه در ۹۸ سالگی از دنیا رفت.
«سیاحت شرق یا زندگی‌نامه آقا نجفی قوچانی» (تصحیح)، «سیاحت غرب یا سرنوشت ارواح بعد از مرگ» (تصحیح)، «فهرست کتب خطی کتابخانه عمومی فرهنگ و هنر مشهد»، «گنج هزارساله کتابخانه مرکز آستان قدس رضوی، قبل و بعد از انقلاب»، «مطالعه‌ای در احوال و آثار عارف ربانی حیدر آقا طباح تهرانی متخلص به معجزه»، «مزاری در آغوش تاریخ»، «اترک‌نامه؛ تاریخ جامع قوچان»، «انقلاب اسلامی مردم مشهد از آغاز تا استقرار جمهوری اسلامی»، «تاریخچه کتابخانه عمومی فرهنگ و هنر مشهد در پنجاه سال»، «اصول مقدمات کتاب‌داری یا کتاب‌داری آسان»، «حیات الاسلام فی احوال آیت الملک العلام» و «ایران همیشه بهار» از کتاب‌های اوست.
مصطفی فرزانه، نویسنده و فیلم‌ساز، سال ۱۳۰۸ در تهران متولد شد و ۲۷ تیرماه در ۹۳ سالگی در شهر کن فرانسه از دنیا رفت. او بیشتر با کتاب «آشنایی با صادق هدایت» شناخته می‌شد.
از کتاب‌های دیگر فرزانه می‌توان به «چار درد»، «ماه گرفته»، «دندانها»، «خانه تبعید»، «بن بست: نامه‌های مرتضی کیوان»، «راست و دروغ»، «عنکبوت گویا»، «صادق هدایت در تار عنکبوت»، «زبان سرخ»، «قرنطینه» و... اشاره کرد. همچنین «مینیاتورهای ایرانی»، «کورش کبیر»، «جزیره خارک»، «خاطرات پارسی» و... برخی فیلم‌های او هستند.
امیرحسین میرزائیان، مترجم ادبیات داستانی، متولد خرداد سال ۱۳۶۴ بود که اول مردادماه درگذشت.
از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «کتاب فرهنگ‌نامه خواب و رویا به روش یونگ»، «زندگی مدفون»، «اودیسه»، «دیو و دلبر»، «گربه کلاه‌به‌سر»، «قصه‌های پریان»، «ملکه برفی»، «آن‌چه مردان درباره بارداری نمی‌دانند»، «ایزد بانوان»، «رئالیست‌ها در غرقاب عشق»، «کتاب کوچک شادمانی» و «اولین‌بار برای پدرها» اشاره کرد.
مرتضی رُهبانی، پژوهشگر، نویسنده و مترجم سال ۱۳۱۲ در تهران متولد شد و ششم مردادماه درگذشت.
از آثار او می‌توان به «سیاست عملی»، «فرهنگ شرق و غرب: تحلیل تاریخ از دیدگاه روان‌شناسی»، «فرهنگ شرق و چالش‌های فرهنگ شرق»، «فرهنگ غرب و چالش‌های آن»، «روحیه ایرانی؛ روحیه شرقی: نقد و بررسی کتاب سازگاری ایرانی مهندس بازرگان» و از ترجمه‌هایش به یوهانس گوتنبرگ/ ماتیاس گِسکِه و فرهنگ اسلام در اروپا/ زیگرید هونکه اشاره کرد.
احمد گلشیری، مترجم و برادر هوشنگ گلشیری متولد دهم اسفند سال ۱۳۱۵ نیز ۱۰ مردادماه در ۸۶ سالگی از دنیا رفت.
«ساعت شوم» نوشته گابریل گارسیا مارکز، «پدرو پارامو» نوشته خوان رولفو، «نفرین ابدی بر خواننده این برگ‌ها» نوشته مانوئل پوئیگ، «ناپدیدشدگان» نوشته آریل دورفمن، «از عشق و دیگر اهریمنان» نوشته گابریل گارسیا مارکز، «گرسنه» نوشته کنوت هامسون، «شکار انسان» نوشته خوزه ایبالدو ریبیرو، «دوئل» از آنتون چخوف، «سال‌های سگی» نوشته ماریو بارگاس یوسا، و «چه کسی پالومینو مالرو را کشت» نوشته ماریو بارگاس یوسا از جمله آثار اوست.
امیرهوشنگ ابتهاج (هـ. ا. سایه)، چهره مطرح شعر معاصر متولد سال ۱۳۰۶ شمسی در رشت بود که ۱۹ مردادماه در آلمان درگذشت.
ابتهاج از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ شمسی سرپرست برنامه «گل‌ها» در رادیو ایران و پایه‌گذار برنامه موسیقایی گلچین هفته بود.
تعدادی از غزل‌ها، تصنیف‌ها و شعرهای نیمایی او توسط خوانندگانی نظیر محمدرضا شجریان، علیرضا افتخاری، شهرام ناظری، حسین قوامی، محمد اصفهانی و علیرضا قربانی اجرا شده‌است.
تصنیف خاطره‌انگیز تو ای پری کجایی و تصنیف سپیده (ایران ای سرای امید) از شعرهای هوشنگ ابتهاج (سایه) است.
«نخستین نغمه‌ها»، «سراب»، «سیاه مشق»، «شبگیر»،«زمین»، «چند برگ از یلدا»، «تا صبح شب یلدا»، «یادگار خون سرو»، «حافظ به سعی سایه» (دیوان حافظ با تصحیح ابتهاج) و «تاسیان» (اشعار ابتهاج در قالب نو) از کتاب‌های این شاعر هستند.
کیومرث عباسی قصری، شاعر، در سال ١٣٢٠ در قصر شیرین به دنیا آمد و ۲۸ مردادماه درگذشت.
آثار او «حسن ختام»، «باغ ابریشم غزل‌های کرمانشاهی در قلمرو شعر امروز»، «آیه‌های زمینی آواز منتخبی از سروده‌های ١٣٥٧ - ١٣٧٢»، «گزیده ادبیات معاصر» و «زمزمه نای و نی» هستند.
حسین محمدزاده صدیق، شاعر، نویسنده و مترجم (تخلّص دۆزگۆن)، زاده ۱۳۲۴ در تبریز بود که دوم شهریورماه در ۷۷ سالگی درگذشت.
از کارهای او می‌توان به نشر ترجمه «دیوان لغات الترک» اثر محمود کاشغری، «خلاصه عباسی»(خلاصه شده‌ای از سنگلاخ اثر میرزا مهدی استرآبادی)، مجموعه آثار ملا محمد فضولی، مجموعه دیوان‌های شاعران کلاسیک آذربایجان و قارا مجموعه (که محمدزاده صدیق آن را منتسب به شیخ صفی‌الدین اردبیلی می‌داند) اشاره کرد.
عباس معروفی، داستان‌نویس، نمایشنامهنویس و شاعر ۲۷ اردیبهشت ۱۳۳۶ متولد شد و دهم شهریورماه بعد از یک دوره بیماری در سن ۶۵ سالگی در آلمان از دنیا رفت.
او در دهه ۶۰ با چاپ رمان «سمفونی مردگان» به شهرت رسید. از دیگر آثار معروفی می‌توان به «سال بلوا»، «پیکر فرهاد»، «فریدون سه پسر داشت»، «ذوب‌شده»، «تماما مخصوص»، «نام تمام مردگان یحیاست»، «روبروی آفتاب»، «آخرین نسل برتر»، «عطر یاس»، «دریاروندگان جزیره آبی‌تر»، «تا کجا با منی»، «ورگ»، «نامه‌های عاشقانه و منظومه‌ی عین‌القضات و عشق» و... اشاره کرد. او همچنین صاحب مجله گردون و ناشر بود.
محسن میهن‌دوست، شاعر، نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه، زاده ۸ بهمن سال ۱۳۲۳ در مشهد، ۱۳ شهریورماه درگذشت.
از آثار او می‌توان به «اوسنه‌های عاشقی»، «باکره‌های پری‌زاد»، «سنت‌شکن»، «نه کلید»، «اگر من بی دم، تو هم بی دم»، «گفتاری از سیاووش شاهنامه»، «پژوهش عمومی فرهنگ عامه»، «اوسنه‌های پهلوانی - تغزلی و درنگی تحلیلی و نظری در آن‌ها»، «اوسنه‌های بخت و درنگی تحلیلی نظری در آن‌ها»، «اوسنه‌های خواب و درنگی تحلیلی و نظری در آن‌ها»، «سمندر چل‌گیس: سی و سه اوسانه»، «اوسنه‌های چندموضوعی و درنگی در اصطلاح "مکر زن!"»، «افسانه‌های دشت توس، پریان آب، انار بهشتی»، «کله فریاد: ترانه‌هایی از خراسان»، «داستان کیخسرو از زبان راوی دشت توس»، «اسطوره آب، چیستی پری» و «عاشقانه‌های گریز» اشاره کرد.
یدالله رویایی، مشهور به «رویا» و بنیان‌گذار شعر حجم، زاده ۱۷ اردیبهشت ۱۳۱۱ در دامغان بود که ۲۳ شهریورماه از دنیا رفت.
از آثار او می‌توان به «بر جاده‌های تهی»، «شعرهای دریایی»، «دلتنگی‌ها»، «از دوستت دارم»، «لب‌ریخته‌ها»، «هفتاد سنگ قبر»، «منِ گذشته»، «درجستجوی آن لغتِ تنها»، «هلاکت عقل به وقت اندیشیدن»، «از سکوی سرخ»، «مسائل شعر»، «عبارت از چیست؟» و «چهره پنهان حرف» اشاره کرد.
سید رضا موید، شاعر آیینی، زاده سال ۱۳۲۱ در مشهد، ۱۵ مهرماه از دنیا رفت.
«گل‌های اشک»، «جلوه‌های رسالت»، «نغمه‌های ولایت»، «سفینه‌های نور» و «چکامه عشق» کتاب‌های اوست.
غلامرضا سلیمانی، شاعر و ترانه‌سرا، ۱۶ آبان‌ماه در پی ابتلا به بیماری کبدی از دنیا رفت.
مجموعه‌های «به من نامه بنویس» و «پرستاری که شکل تو بود» کتاب‌های اوست.
ابوالقاسم حسینجانی شاعر، نویسنده و مترجم متولد ۱۲ شهریورماه سال ۱۳۲۸ در بندرانزلی بود که ۱۹ آبان‌ماه در ۷۳ سالگی در رشت از دنیا رفت.
«محراب، چشمه آرامش»، «جغرافیای رازها»، «حسین احیاگر آدم»، «آزادسازی انسان و جهان در اندیشه‌های راهبردی پیامبر(ص)»، «دور بهار را سیم خاردار نمی‌شود کشید»، «بوی بهبود ز اوضاع جهان می‌شنوم» و «اگر شهادت نبود» از کتاب‌های اوست.
ناصر تکمیل‌همایون، جامعه‌شناس و تاریخ‌نگار متولد سال ۱۳۱۵ در قزوین بود که ۲۵ آبان‌ماه در ۸۶ سالگی درگذشت.
از جمله آثار او می‌توان به «تاریخ ایران در یک نگاه»، «آموزش و پرورش در ایران»، «آبسکون، یا، جزیره آشوراده»، «سلطانیه»، «دانشگاه گندی‌شاپور»، «تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران: از آغاز تا دارالخلافه ناصری» «مشروطه‌خواهی ایرانیان (مجموعه مقالات)» و «جاده ابریشم» اشاره کرد.
اسدالله حبیب، نویسنده، شاعر و استاد ادبیات فارسی دانشگاه کابل و بیدل‌شناس متولد ۱۳۲۰ در کابل بود که پنجم آذرماه در هامبورگ درگذشت.
«وداع با تاریکی»، «آتش در نارنج‌زار»، «سه مزدور»، «آخرین آرزو» «کشف بزرگ»، «پایان غم بزرگ»، «سپیداندام»، «داس‌ها و دست‌ها»، «نظر گل»، «سواحل گنگا»، «شب‌ها ارواح می‌آیند»، «انفجار»، «بیدل شاعر زمانه‌ها»، «راه گورکی»، «ادبیات دری در نیمه نخستین سده بیستم»، «ویژگی‌های داستانی شاهنامه»، «بیدل و چهار عنصر»، «دوره امانی»، «پژوهشی در وضع فرهنگی اجتماعی زمان امیر امان‌الله»، «واژه‌نامه بیدل»، «سایه صدا؛ جلوه‌های هنری شعر بیدل» و «انسان در نگارستان شعر بیدل» از جمله آثار اوست.
یدالله مفتون امینی، شاعر متولد ۲۱ خرداد سال ۱۳۰۵ در شهرستان شاهین‌دژ بود که دهم آذرماه از دنیا رفت.
مجموعه‌های شعر «دریاچه»، «کولاک»، «انارستان»، «عاشیقلی کروان»، «فصل پنهان»، «یک تاکستان احتمال»، «سپیدخوانی روز»، «عصرانه در باغ رصدخانه»، «شب ۱۰۰۲»، «من و خزان و تو»، «اکنون‌های دور»، «نهنگ یا موج»، «از پرسه خیال در اطراف وقت سبز»، «جشن واژه‌ها و حس‌ها و حال‌ها»، «طلایی/ خاکستری/ رگبار»، «گزینه اشعار»، «آجی چای» و «مستقیم تا نرسیده به صبح» از جمله آثار منتشرشده مفتون هستند.
مرتضی هادوی فرد، متخلص به «نامی»، در سال ۱۳۱۲ متولد شد و نهم آذرماه از دنیا رفت.
«بزم ادب»، «قند پارسی»، «پند و لبخند»، «گنجینه بدیهه»، «بخشنده‌تر از حاتم طائی»، «فاتح سومنات»، «قصه‌ها و نکته‌ها»، «کتاب و آوای دیگر» و «دیوان منصور» کتاب‌هایی است که توسط او منتشر شده است.
محمود زند مقدم، نویسنده و پژوهشگر متولد سال ۱۳۱۷ بود و ۱۴ آذرماه از دنیا رفت.
از آثار او مجموعه هفت‌جلدی «حکایت بلوچ»، «از سرزمین بی‌پرنده تا قلعه»، «کره خر و نوردبون»، «آدم‌های سه قران و صناری» و «قلعه» است.
جلال خسروی، شاعر متولد ۱۳۳۵ بود که پانزدهم آذرماه درگذشت.
«با باوری به حجم گلوله»، «کی وقت داری به هم برویم؟» و «بمیری بیچاره می‌شوم، عزرائیل جان!» از آثار او هستند.
محمدعلی حافظ الکتب معروف به محمدعلی شیرازی، شاعر و ترانه‌سرا، متولد ۲۷ اسفند ۱۳۱۹ در شیراز بود که ۲۵ آذرماه از دنیا رفت.
او ترانه‌های زیادی خلق کرده است که از جمله آن‌ها به ترانه قطعه‌های «روزی تو خواهی آمد» با صدای محمد اصفهانی، «زیر آسمان شهر» با صدای امیر تاجیک و «وقف پرنده‌ها» با صدای قاسم افشار می‌توان اشاره کرد. شیرازی ترانه‌سرای بسیاری از آثار خوانندگان قبل از انقلاب ازجمله قطعه مشهور فیلم سلطان قلب‌ها هم بود.
خسرو سمیعی، مترجم، متولد ۱۳۱۷ بود که ۲۸ آذرماه از دنیا رفت.
«قتل راجر آکروید»، «ده بچه زنگی»، «پرونده پلیکان»، «شب بی‌پایان»، «در میان مردگان»، «آوای مرگ» و «ده روز شگفت‌انگیز» از آثار اوست.
احمد وکیلیان، نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه متولد سال ۱۳۲۶ در شیراز بود که ۲۸ آذر ۱۴۰۱ براثر بیماری در سن ۷۵ سالگی از دنیا رفت.
«چیستان‌های خواندنی»، «مثل‌ها و افسانه‌های ایرانی»، «افسانه‌های ایران»، «به روایت دیروز و امروز»، «تمثیل و مثل»، «رمضان در فرهنگ مردم» و .... از آثار به جای مانده از وکیلیان به شمار می‌رود. «قصه‌های مشدی گلین خانم: ۱۱۰ قصه عامیانه ایرانی» گردآوری لارنس پائول الول ساتن و «سرزمین افسانه‌ها» هانس کریستین اندرسن هم از ترجمه‌های اوست.
سیامک سلیمانی روشن، شاعر و طنزپرداز متولد ۱۳۵۶ در روستای روشن آبسر از توابع رودسر بود که دوم دی‌ماه از دنیا رفت.
از آثار او به ترجمه منظوم گیلکی «حیدر بابایه سلام »، «این سیب‌ها بی‌گناهند»، «کال گب»، «پلیس کوچولو»، «راز جنگل آدمخواران»، «عاشقانه‌های آبکی»، «فارسی عمومی»، «می دیله ویجین بزن» و «کبک آدم خروس می‌خواند» می‌توان اشاره کرد.
ابوالفضل خطیبی، شاهنامه‌شناس، زاده ۲۵ اردیبهشت ۱۳۳۹ در گرمسار بود که ۲۱ دی‌ماه از دنیا رفت.
«شاهنامه، ابوالقاسم فردوسی: طبع انتقادی» به کوشش جلال خالقی مطلق و ابوالفضل خطیبی، «برگزیده مقاله‌های نشر دانش درباره شاهنامه»، «تقدیرباوری در منظومه‌های حماسی فارسی (شاهنامه و ویس‌ورامین)»، «یادداشت‌های شاهنامه، بخش سوم» با همکاری جلال خالقی مطلق و محمود امیدسالار، «به فرهنگ باشد روان تندرست: مقاله‌ها و نقدهای نامهٔ فرهنگستان درباره شاهنامه» به کوشش احمد سمیعی گیلانی و ابوالفضل خطیبی، «جشن‌نامه دکتر فتح‌الله مجتبائی» به کوشش علی‌اشرف صادقی و ابوالفضل خطیبی، «فرامرزنامه بزرگ، از سراینده‌ای ناشناس در اواخر قرن پنجم هجری» به کوشش ماریولین فان زوتفِن و ابوالفضل خطیبی، «شبرنگ‌نامه: داستان شبرنگ پسر دیو سپید با رستم» از سراینده‌ای ناشناس احتمالاً در قرن ششم هجری، به کوشش ابوالفضل خطیبی و گابریله فَن دِن بِرخ و «آیا فردوسی محمود غزنوی را هجو گفت؟ هجونامه منسوب به فردوسی: بررسی تحلیلی، تصحیح انتقادی و شرح بیت‌ها» از جمله آثار اوست.
شهره نورصالحی، مترجم ادبیات کودک و نوجوان، متولد سال ۱۳۲۹ بود که اول بهمن‌ماه درگذشت.
از آثار او به «فرار به موزه نیویورک»، مجموعه «رقص تاریکی»، «دانشمندان و آزمایش‌های حیرت‌انگیز»، «توتان خامون و گور گنجینه‌هایش»، «ناشناس: هویت مخفی»، «من موش بودم»، «جنگل جهنمی»، «دریای دلهره»، «آخرین گربه سیاه»، «هانس و گرتل برادران گریم»، «شاگرد ته کلاس»، «خانه افعی»، «جانور»، مجموعه «تررس و لرز»، مجموعه «شردرمن»، «وحشت در اعماق»، «دایناسور من و باورهایش»، «راز دختر رام‌کننده شیر»، «چشم‌های آدم آهنی قاتل» و مجموعه «چه باید بکنم» می‌توان اشاره کرد.
فریده رازی، نویسنده، پژوهشگر و مترجم متولد ۱۳۱۷ بود که ۱۳ بهمن‌ماه در ۸۴ سالگی از دنیا رفت.
«فرهنگ عربی ـ فارسی»، «فرهنگ واژه‌های فارسی سره: برای واژه‌های عربی در فارسی معاصر»، «کتاب‌شناسی مانی و مانویت»، «کتاب‌شناسی ادبیات داستانی معاصر ایران»، «عذاب روز سایه»، «عطر مه شامگاه»، «من و ویس»، «زنی با چتر زیر باران»، «یکی از اصحاب کهف»، «زیر پلک بسته» و «نقالی و روحوضی» از آثار به‌جای مانده از اوست.
کمال اجتماعی جندقی، شاعر و طنزپرداز، متولد سال ۱۳۰۸ در شیراز بود که پنجم اسفندماه از دنیا رفت.
«گلبانگ»، «اسم گل» و «لطایف گلبانگ» از آثار اوست.
فرامرز بهزاد، مترجم و فرهنگ‌نویس، متولد سال ۱۳۱۴ بود که هفتم اسفندماه در آلمان درگذشت.
«فرهنگ آلمانی_ فارسی»، «درباره تئاتر»، «تک‌پرده‌ای‌ها» و «تفنگهای خانم کارار و رویاهای سیمون ماشار» نوشته برتولت برشت، «گفتگو با کافکا» نوشته گوستاو یانوش، «پزشک دهکده»، «نامه به پدر» و «شویک در جنگ جهانی دوم» از فرانس کافکا و «آندره سگوویا از نگاه من» نوشته جان دووارت از آثار به جا مانده اوست.
سیدجواد طباطبایی، چهره حوزه فلسفه و نویسنده، زاده ۲۳ آذر ۱۳۲۴ در تبریز بود که دهم اسفندماه درگذشت.
از آثار او به «ابن خلدون و علوم اجتماعی»، «تاریخ اندیشه سیاسی در ایران»، «زوال اندیشه سیاسی در ایران»، «خواجه نظام‌الملک طوسی»، «تاریخ فلسفه اسلامی»، «فلسفه ایرانی و فلسفه تطبیقی»، «تاملی درباره ایران» و «ملاحظات درباره دانشگاه» می‌توان اشاره کرد.
یارعلی پورمقدم، متولد سال ۱۳۳۰ در مسجدسلیمان، نمایشنامهنویس و داستان‌نویس بود. او همچنین صاحب کافه شوکا به عنوان پاتوغی (پاتوقی) برای اهل قلم بود.
«آینه، مینا، آینه»، «ای داغم سی رویین‌تن»، «گنه گنه‌های زرد»، «حوالی کافه شوکا»، «یادداشت‌های یک قهوه‌چی»، «یادداشت‌های یک اسب»، «رساله هگل، «تیغ و زنگار»، «مجهول الهویه»، «پاگرد سوم»، «ده سوخته» و «یادداشت‌های یک لاابالی» از جمله آثار به جا مانده اوست.
غلامحسین میرزاصالح، پژوهشگر و مترجم، متولد سال ۱۳۲۴ در تهران بود که ۱۴ اسفندماه از دنیا رفت.
برخی از آثاری که دکتر میرزاصالح تألیف، تصحیح و ترجمه کرده عبارت‌اند از: «مذاکرات مجلس اول»، «بحران و دموکراسی در مجلس اول»، «سفرنامه میرزا صالح شیرازی»، «جنبش میرزا کوچک‌خان»، «خاطرات شیخ ابراهیم زنجانی»، «خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ»، «خاطرات سیاسی احمد آرامش»، «خاطرات سیدمحمدعلی شوشتری»، «خاطرات سیاسی قوام‌السلطنه»، تصحیح «ژیل بلاس»، «روشنفکران و عالیجنابان خاکستری»، «برخورد تمدن‌ها»، «سرزمین گوجه‌های سبز»، «آنا آخماتووا»، «نامه‌هایی از تهران»، «قتل در تهران»، «باخ»، «نانکینگ» و «فروپاشی قاجار و برآمدن پهلوی»، «کلاوزوتس»، «بچه‌های ژیواگو» و «فقط برایم نامه بنویس».
عبدالله انوار متولد سال ۱۳۰۳ در تهران، ریاضی‌دان، منطق‌دان، موسیقی‌دان، تاریخ‌دان، فلسفه‌پژوه، تهران‌شناس، حقوق‌دان، نسخه‌شناس، ادیب، فهرست‌نویس، متخصص متون کهن و در یک‌کلام جامع معقول و منقول بود که ۱۸ اسفندماه بر اثر کهولت سن از دنیا رفت.
نگارش ۱۰ جلد فهرست از نسخه‌های خطّی به زبان فارسی و عربی، تدوین حرف «خ» و «کاف» از مجلدات لغت‌نامه دهخدا، شرح و ترجمه شفای بوعلی سینا، شرح و ترجمه شرح اشارات خواجه نصیر، شرح و تفسیر «حکمة الإشراق» قطب‌الدین شیرازی و مقالات متعدد در موضوع نسخه‌شناسی، و فهرست‌نگاری از جمله آثار اوست. عبدالله انوار دارای تصحیح‌های بسیاری است که از مهم‌ترین و مشهورترین آن‌ها به «جهانگشای نادری» می‌توان اشاره کرد. او همچنین بیش از دو دهه مدیریت نسخ خطّی کتابخانه ملّی را به عهده داشت.
انتهای پیام
منبع خبر: ایسنا 
اخبار مرتبط: سالِ مرگِ چهره‌ها
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
