صفر تا صد بحران ورشکستگی بانک‌ها در آمریکا/ وقتی بانک مرکزی آمریکا ریشه نظام بانکی را می‌زند

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بانک سلیکیون، ولی حدود ۴۰ سال پیش در منطقه سیلکیون، ولی یا دره سیلیکون آمریکا در ایالت کالیفرنیا تاسیس شد. این منطقه در ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی سانفرانسیسکو واقع شده و از این جهت شهرت دارد که بزرگ‌ترین شرکت‌های فعال در حوزه فناوری جهان در این منطقه حضور دارند. اصلی‌ترین شهر این منطقه هم سن‌خوزه نام دارد.

بانک سلیکیون، ولی درواقع با هدف حمایت و ارائه خدمات به شرکت‌های فناور در این منطقه تشکیل شد و اصلی‌ترین مشتریان آن هم، همین شرکت‌ها بودند. این بانک تا آنجا پیش رفت که تا همین چند روز پیش شانزدهمین بانک بزرگ آمریکا بود و نیاز شرکت‌های فعال در حوزه تکنولوژی در سراسر جهان را تأمین می‌کرد.

 سقوط ۴۸ ساعته از عرش به فرش

نکته حائز اهمیت آن‌که شانزدهمین بانک بزرگ آمریکا به فاصله ۴۸ ساعت پس از اعلام افزایش سرمایه ۱.۷۵ میلیارد دلاری سقوط کرد،، اما ماجرا به چند ماه قبل از سقوط این بانک بازمی‌گردد.

به گزارش گاردین، در سال ۲۰۲۰ و در پسِ شیوع ویروس کرونا در جهان تقاضا برای ارائه خدمات فناورانه در جهان به شدت افزایش یافت و درواقع دوران طلایی استارتاپ‌های فعال در این حوزه شکل گرفت؛ چراکه بسیاری از مردم به سمت استفاده از ابزار‌های دیجیتال و خدمات الکترونیک روی آوردند.

بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه برای سپرده‌گذاری پول نقد خود و تراکنش‌های مالی از بانک سیلیکون، ولی استفاده می‌کردند و این بانک هم بالطبع بخشی از سپرده‌های دریافتی از شرکت‌ها را نظیر بانک‌های دیگر سرمایه‌گذاری می‌کرد.

اشتباه اصلی این بود که این بانک ورشکسته بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری‌های خود را معطوف به خرید اوراق قرضه بلندمدت دولت آمریکا به خصوص در حوزه مسکن کرد. دلیل آن هم این بود که خرید این اوراق از نظر سرمایه‌گذاری مانند خرید ملک ایمن بود، اما نکته اصلی این است که ارزش این اوراق با افزایش نرخ بهره در آمریکا رابطه معکوس دارد. به عبارت دیگر زمانی که نرخ بهره بالا می‌رود، ارزش این اوراق پایین می‌آید؛ بنابراین وقتی که بانک مرکزی فدرال آمریکا روند افزایش نرخ بهره را با سرعت زیاد و با هدف پایین آوردن تورم در دستورکار قرار داد، ارزش اوراق قرضه دولتی آمریکا به سرعت رو به کاهش گذاشت و بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری بانک‌های آمریکایی از جمله همین بانک سیلیکون، ولی به باد رفت.

اگر این بانک می‌توانست اوراق قرضه خود را تا زمانی که آن‌ها سررسید می‌شوند، نگه دارد به احتمال زیاد می‌توانست سرمایه‌گذاری‌های خود را دوباره زنده کند، اما از آنجا که طی سال گذشته و ماه‌های اخیر اوضاع اقتصادی شرکت‌های آمریکایی به خصوص آن‌هایی که در حوزه فناوری فعالیت می‌کنند و از قضا مشتری سیلیکون، ولی هم بودند بدتر شده، بسیاری از آن‌ها به سمت خارج کردن سپرده‌های خود از این بانک روی آوردند. به خاطر آن‌که سیلیکون، ولی سپرده‌ها را روی اوراق قرضه بلندمدت سرمایه‌گذاری کرده بود و پول کافی نداشت، تصمیم گرفت بخشی از این دارایی‌ها را با ضرر سنگین بفروشد و پول آن را به سهامداران و مشتریان بدهد. از سوی دیگر این بانک روز ۸ مارس، اعلام کرد که می‌خواهد ۱.۷۵ میلیارد دلار افزایش سرمایه بدهد و به فاصله ۴۸ ساعت پس از این اقدام سقوط کرد.

 چه اتفاقی در ۴۸ ساعت افتاد که شانزدهمین بانک آمریکایی را ورشکست کرد؟

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که به‌طور معمول بانک‌ها بخش کمی از دارایی‌های خود را به صورت نقد نگه می‌دارند، بنابراین در برابر هجوم مشتریان برای خارج کردن سپرده‌ها، به شدت آسیب‌پذیر هستند. زمانی که بانک سیلیکون، ولی اعلام کرد که می‌خواهد افزایش سرمایه داده و جای ضرر خرید اوراق قرضه را در پرتفوی خود پر کند، همه مشتریان آن نگران شدند.

فریبرز مشیریان، استاد دانشگاه نیوساوث ولز سیدنی استرالیا، می‌گوید: این اقدام به یکباره شبیه یک هشدار همه را نسبت به کمبود سرمایه در این بانک هوشیار کرد و پس از اعلام افزایش سرمایه همه مشتریان فهمیدند که بانک سیلیکون، ولی در تأمین پول دچار مشکل شده و به سرعت شروع به خارج کردن سپرده‌های خود کردند.

نکته اصلی اینکه برخلاف بانک‌های تجاری که مردم معمولی مشتریان آن‌ها هستند و پول کمی را در حساب‌های خود نگه می‌دارند، بانک سیلیکون، ولی میزبان پول شرکت‌های بزرگ بود و به همین خاطر خارج کردن پول هنگفت آنها، این بانک را به سرعت درگیر بحران کرد و باعث شد تا این بانک ۲۰۰ میلیارد دلاری به فاصله ۴۸ ساعت پس از اعلام افزایش سرمایه ورشکست شود و دومین سقوط بزرگ بانکی در تاریخ آمریکا رقم بخورد.

از سوی دیگر به گزارش سی ان بی سی، خبر رسیده که بانک سیگنچر نیویورک نیز به دلایل مشابه از جمله داشتن ریسک ساختاری از سوی نهاد‌های دولتی در آمریکا شامل وزارت خزانه‌داری و بانک مرکزی فدرال آمریکا تعطیل شده است.

سقوط این بانک که اتفاقا یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های فعال در حوزه تأمین سرمایه در حوزه ارز‌های مجازی به شمار می‌رفت، پس از سیلیکون، ولی باعث شد تا دومین سقوط بانکی در آمریکا هم به فاصله دو روز اتفاق بیفتد.

بانک مرکزی فدرال آمریکا، وزارت خزانه‌داری و شرکت بیمه سپرده‌گذاری فدرال آمریکا طی بیانیه‌ای مشترک اعلام کرده‌اند که این بانک هم از نظر سیستمی دارای ریسک بوده و به همین خاطر تعطیل شده است. سیگنچر حدود ۱۱۰ میلیارد دلار دارایی داشت و ۸۸.۶ میلیارد دلار آن سپرده بود.

سقوط این دو بانک بزرگ باعث گسترش سریع نگرانی‌ها نسبت به شروع یک بحران بانکی در آمریکا شد. دیگر کشور‌های جهان نظیر انگلیس و استرالیا هم حالا درگیر این ماجرا شده و نگران اثرگذاری بحران در آمریکا روی اقتصاد خود هستند. در حالی سقوط سیلیکون، ولی به بحرانی برای شرکت‌های فعال در حوزه فناوری به خصوص در آمریکا منجر شده که این شرکت‌ها طی چند ماه گذشته، با بدتر شدن شرایط اقتصادی خود دست به تعدیل نیرو هم زده بودند. حالا که یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های تأمین‌کننده منابع مالی آن‌ها هم دچار مشکل شده و احتمالا تا مدتی این شرکت‌ها به سپرده‌های خودشان هم دسترسی ندارند، پیش‌بینی می‌شود اوضاع آن‌ها نسبت به قبل بدتر شود.

تنها چیزی که ممکن است بتواند بانک سیلیکون، ولی را نجات دهد، این است که یک خریدار برای آن پیدا شود. اگرچه ایلان ماسک به‌عنوان ثروتمندترین فرد جهان به‌طور ضمنی در پاسخ به توییت یکی از دنبال‌کنندگانش در توییتر گفته که در حال فکر کردن روی این موضوع است، اما هنوز مشتری پروپاقرصی برای سیلیکون، ولی پیدا نشده است.

به گزارش سی ان بی سی، از طرف دیگر بانک گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده که بانک مرکزی آمریکا برخلاف انتظارات قبلی، روند افزایش نرخ بهره را متوقف خواهد کرد.

لازم به ذکر است که بانک مرکزی آمریکا با هدف کنترل نرخ فزاینده تورم در این کشور دست به بالا بردن نرخ بهره زده بود که متعاقبا به ضرر چند صد میلیارد دلاری بانک‌های آمریکایی که اوراق قرضه خریده بودند منجر شد؛ بنابراین احتمالا بانک مرکزی آمریکا برای کنترل تورم در این کشور باید به جای بالا بردن نرخ بهره، دست به اقدامات دیگری بزند و از آنجا که این بانک گزینه‌های زیادی برای پایین آوردن تورم ندارد، در نتیجه احتمالا مردم آمریکا برای مدت زمان بیشتری درگیر تورم باقی خواهند ماند.