پروین یگانه‌ای در آسمان ادبیات ایران

کاظم کامران شرفشاهی در گفت‌وگو با میزان در مورد روز بزرگداشت پروین اعتصامی گفت: بی تردید پروین اعتصامی از بزرگ‌ترین و نامدارترین بانوان شاعر ایران زمین محسوب می‌شود. اگرچه دریغ جامعه فرهنگ و ادبیات ایران کوتاه بودن عمر ۳۵ ساله وی است، اما همین مدت کوتاه بسیار پربرکت برای اهالی فرهنگ و ادبیات ایران محسوب می‌شود.

وی به جنس شعر پروین اعتصامی اشاره و بیان کرد: شعر پروین اعتصامی آمیزه‌ای از سبک خراسانی و عراقی که با زبانی ساده و رویکردی تازه بوده که موجب شده تا مخاطبان خاص خود را پیدا کند. پروین به لحاظ ادبی تلفیقی از جریانات بعد مشروطیت در کنار نیمایی را در پیش گرفته بود سبک اشعار پروین به نوعی ادامه سبک بازگشت را ادامه می‌دهد.

شرفشاهی ویژگی‌های شعر پروین اعتصامی را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: باید تاکید کرد که شعر پروین اعتصامی نگاهی به جریان‌های اجتماعی و ادبی روزگار خود داشته است. پروین اعتصامی بیشتر در حوزه‌های مثنوی و قطعه شعر سروده و بسیاری از منتقدان همانند ملک الشعرای بهار قدرت شعر پروین اعتصامی را در قطعه‌های سروده شده توسط او بیان می‌کنند. قطعه‌هایی که توسط پروین سروده شده به شیوه مناظره گونه با پرسش و پاسخ به هنرنمایی پرداخته و توانسته شخصیت‌پردازی خوبی را ترتیب دهد از سوی دیگر این مناظره‌ها بین انسان و جانوران و حتی سایر موجودات دیگر سروده شده است. برجسته‌ترین آن‌ها مناظره، نخ و سوزن است که بیانگر هوشمندی این شاعر در جانه مفاهیم اجتماعی و اخلاقی بوده در پایان همه این مناظره‌ها شاهد پیامی اخلاقی برای مخاطبین است به همین دلیل اعتبار پروین به اخلاق گرایی و پیام‌های او و دغدغه پیش شماره در حوزه اجتماعی است. همراهی وی با مردم در ناملایمات و نابرابری‌ها زمان و انعکاس مشکلات جامعه در اشعارش نگاه و تفکر این شاعر ارزشمند را بیان می‌کند این مشکلات عموما همه جامعه و حتی در بعد گسترده‌تر جامعه بشری را در بر گرفته بود از این رو است که شعرش برای همگان جذاب و دلنشین به نظر می‌رسد.

وی تفکر پروین اعتصامی در اشعارش را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: شعر پروین اعتصامی ستم ستیزی است؛ در قطعه اشک یتیم این نکته به خوبی بیان شده از سوی دیگر موضع گیری سیاسی و اجتماعی پروین اعتصامی مطرح است که او در برابر رخداد‌های زمان خود هرگز منفعل عمل نمی‌کند. جهت گیری‌های فرهنگی و اجتماعی او کاملا مشخص است. سمت و سوگیری‌های اخلاقگرایانه وی پیام خاصی را برای مخاطبان به همراه دارد و دغدغه‌های او در زندگی اش را به خوبی بیان می‌کند شعر‌های سمت و سوگرایی‌های فرهنگ و اجتماعی پروین و دفاعش از بانوان نسبت به بسیاری از نا برابری‌های زمان قاجار و محدودیت‌های آنان برای زنان را مطرح می‌کند. شعر پروین اعتصامی به دنبال ایجاد فضا و فرصت بیشتر برای بیان خواسته‌های بانوان در روزگار خود است و از جمله پیشگامان این مهم در عرصه محسوب می‌شود با این حال پروین در یک کلام یک فعال اجتماعی و شاید این نکته سنج و معترض به بی عدالتی در زمان خودش محسوب می‌شود.

دبیر هجدهمین دوره از جشنواره قلم زرین در مورد زبان شعر پروین اعتصامی تصریح کرد: شعر پروین اعتصامی نگاه و تفکر خاص خود را دارد و همگرایی او با جامعه را بیان می‌کند به همین لحاظ طراوت و تازگی شعر پروین محدود و منحصر زمان و تاریخی خاص نیست مسیر حرکت اندیشه‌های او همانند شعرای عصر مشروطیت است و گستره وسیعی از مضامین را در اشعار خود به کار برده که حرف و درد همیشگی انسان‌ها است.

شرفشاهی انتقادی به رویکرد‌های فرهنگی داشته و خاطر نشان کرد: مدیریت فرهنگی و حرکت به سوی پویایی و دغدغه‌مندی مسائل فرهنگی نکته‌ای مهم و تا حدود زیادی فراموش شده به نظر می‌رسد. برای رفع این مشکل باید رویکردی اثر گذار را در پیش بگیریم و در این زمینه از آموزش و پرورش باید آغاز کرد و فضای فراهم کند که نسل آینده، با روح ادبیات آشنایی بیشتری پیدا کند.

وی افزود: بسیاری از مشکلات و چالش‌های جامعه ما و ناهنجاری ها، ریشه فرهنگی دارد که نیاز به برنامه ریزی و فعالیت بلند مدت برای رفع آن است از سوی دیگر ارایه ادبیات پویا و اخلاق مدار خصوصا در مدارس و موسسات آموزشی و فرهنگی می‌تواند ارزشمند و راهبردی باشد. نکته قابل توجه دیگر ظرفیت رسانه‌ها برای توسعه فرهنگ و ادبیات است مسیری که رسانه‌های امروزی آن را دنبال می‌کنند درعدم توسعه یافتگی بی تاثیر نیست. خبرزدگی و کاهش میزان صفحات نشریات به ادبیات زمینه را برای فاصله گرفتن جامعه از فرهنگ را افزایش داده است. متاسفانه حتی فضای مجازی نیز با درج اطلاعات نادرست و جعلی زمینه را برای کاهش حضور ادبیات در عرصه اجتماعی افزایش داده است. باید برای این بحران علاجی موثردر نظر گرفته شود.

انتهای پیام/