یان گواوی به ما یاد می‌دهد که چگونه رد گرگ‌ها را پیدا کنیم.

پژوهشگری از پژوهشکده جنگل‌ها و مناطق طبیعی فلاندر که با ما در یکی از مسیر‌های جنگلی در استان لیمبورگ واقع در غرب بلژیک همراه شد.

طولی نمی‌کشد که او رد‌پای گرگ‌ها را می‌یابد که اگر او نشان‌مان نمی‌داد هرگز متوجه نمی‌شدیم. رد پنجه‌های جلویی که به نرمی روی گل‌و‌لای فشرده شده است و شاید فقط چند روز از آن گذشته باشد.

برای اولین بار پس از حدود ۱۰۰ سال گروه کوچکی از این جانوران شکارچی در این منطقه دیده شده‌اند.

زمانی به طور بی‌رحمانه گرگ‌ها در اروپا شکار می‌شدند. مردم محلی می‌گویند پیش از ظهور دوباره آنها آخرین گرگ در بلژیک را پادشاه لئوپولد دوم در حدود سال ۱۸۹۰ شکار کرد.

برآورد‌ها از تعداد گرگ‌های موجود فعلی بین ۱۵ تا ۲۰ عدد است، یک گله در فلاندر و دیگری در والونیای جنوبی است و هم‌چنین جفتی که به تازگی رها‌سازی شده‌اند.

تعداد آنها باید بیش از این باشد برای مثال گمان بر این است که در کشور‌های همسایه مانند فرانسه و آلمان هم صد‌ها عدد از این جانور شکارچی زندگی می‌کند. در این میان دولت بریتانیا امکان حضور دوباره گرگ‌ها در طبیعت این کشور را رد کرده است.

افزایش تعداد گرگ‌ها در سراسر اروپا در برخی کشور‌ها زنگ خطر را به صدا در آورده است در حالی‌که اتفاق خوبی از دید طرفداران محیط‌زیست تلقی می‌شود.

اما دلیل تجدید حیات و احیای گرگ‌ها تنها به یک عامل محدود نمی‌شود اما بی‌تردید فقط به‌دست طبیعت نبوده است.

یان می‌گوید:"دلیل بازگشت گرگ‌ها به‌طور عمده حمایت و حفاظت‌های قانونی است".

حفاظت از گرگ‌ها در کنوانسیون برن و پس از آن در دستور‌العمل اتحادیه اروپا برای زیستگاه‌های جانوری در سال ۱۹۹۲ قید شده است. در این توافق‌نامه‌ها به‌دام‌اندازی یا شکار گرگ مگر در برخی موارد استثنایی ممنوع شده است.

یان می‌گوید:"از اوایل دهه ۱۹۹۰ اتفاقات فراوانی در اروپا افتاده است و گرگ‌ها شروع به پخش در سراسر این قاره کردند".

یک برآورد سپتامبر ۲۰۲۲ اروپا اعلام کرده است:"پس از کاهش شدید تعداد گرگ‌ها در نیمه اول قرن بیستم بنابر دقیق‌ترین آماری که در دست است تعداد کل گرگ‌ها در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا حدود ۱۹٬۰۰۰ قلاده است".

یان در جستجوی بقایای مدفوع گرگ‌هاست که به‌ویژه اکنون پس از باران به‌طور عمده بخش‌هایی از موهای شکار آنها را هم در خود دارد.

تجزیه و تحلیل رژیم غذایی گرگ‌ها نشان می‌دهد که آنها بیشتر از آهو و شوکا و گراز تغذیه می‌کنند.

اما حدود ٪۱۵ از رژیم غذایی گرگ‌ها از دام‌های روستائیان است. این موضوعی است که یوهان اشوتدن، یکی از گوسفند‌داران منطقه به‌خوبی از آن آگاه است.

در‌حالی که در زیر باران ریز ملایمی در کنار مزرعه‌ای که با حصار الکتریکی محافظت می‌شود و گوسفندانش در حال چرا هستند ایستاده‌ایم او می‌گوید:"ما همیشه باید گرگ‌ها را در‌نظر داشته باشیم".

"ما می‌توانیم حصار و سیم بیشتری استفاده کنیم. اما حصار ضد‌گرگ وجود ندارد. گرگ‌ها باهوش هستند و می‌توانند از هر حصاری عبور کنند".

او می‌گوید از سال ۲۰۱۸ که دوباره گرگ‌ها در منطقه پیدا شدند چند تا گوسفند‌های من کشته شده‌اند.

چنین وضعیتی باعث اعتراضاتی در سال‌های اخیر شده است. در سال ۲۰۲۱ حدود ۳۰۰۰ نفر در تظاهرات شرکت کردند.

یوهان تصاویری از دام‌های کشته‌شده دارد اما بسیاری از آنها دلخراش‌تر از آن است که بتوان منتشر کرد.

مبالغی برای تاوان گوسفند‌های کشته‌شده و حصار‌کشی به او پرداخت شده است اما او می‌گوید این مقدار خسارت واقعی را پوشش نمی‌دهد.

یوهان می‌گوید:"من می‌خواهم با گرگ‌ها هم‌زیستی داشته باشیم اما به‌شرطی که هزینه کار اضافی و انرژی بیشتری که برای محافظت گوسفندان صرف کنیم را به ما بدهند".

از طرفی برخی دیگر طرفدار اقدامات متقابل شدید‌تر هستند تا حدی که برخی از نمایندگان اتحادیه اروپا به‌تازگی به کاهش میزان حفاظت از گرگ‌ها رای دادند.

این مصوبات تعهدات قانونی برای دولت‌ها ایجاد نمی‌کرد اما کسانی که مدافع آنها هستند معتقدند بدون کنترل‌های شدید‌تر نباید اجازه داد که جمعیت گرگ‌ها افزایش پیدا کند.

در سوئد ۵۷ گرگ در فاصله بین ژانویه و فوریه با مجوز قانونی شکار شده‌اند. مخالفان اعتبار این مجوز‌های قانونی را زیر سوال برده‌اند.

این موضوع یک بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفت وقتی دالی، اسب پونی اورسلا فون‌در‌لاین، رئیس کمیسیون اروپا شکار گرگ‌ها شد.

این گرگ که اکنون دارای نام رسمی GW950m است به دلیل چندین حمله متوالی در انتظار مجازات مرگ است.

به بلژیک باز‌می‌گردم و مسیری که همراه با یان گواوی طی می‌کردیم، او می‌گوید پس از یک قرن زندگی بدون حضور گرگ‌ها تعجبی ندارد که پدیدار شدن آنها باعث ایجاد ترس و وحشت بشود.

"مردم باید خودشان را با حضور گرگ‌ها سازگار کنند. باید حصار‌ها و حفاظ‌های محکم بکشند. اگر این کار را انجام دهند به خوبی ممکن است با گرگ‌ها هم‌زیستی کرد".

از یان می‌پرسم نکته مثبت پدیدار شدن دوباره گرگ‌ها در اروپا چیست؟

او می‌گوید این شکارچیان باعث می‌شوند میزان بیماری کاهش پیدا کند چون آنها شکار خود را از میان جانوران ضعیف و بیمار انتخاب می‌کنند. و با پرسشی حرفش را ادامه می‌دهد "باید از خودمان بپرسیم آیا همه‌چیز باید اثر مثبتی آنطور که ما انسان‌ها می‌خواهیم داشته باشد؟"

"شاید بعضی جانوران فقط برای خودشان حق زندگی داشته باشند نه فقط چون ما آنها را مفید می‌دانیم".

در مسیری که در لیمبورگ طی کردیم هیچ گرگی ندیدیم هر چند به کمک چشمان دقیق کارشناس همراه‌مان آثار و نشانه‌های آنها را دیدیم.

آن رد پنجه‌ها نشان از بازگشت این جانور شکارچی دارد و شروع درگیری دوباره انسان با طبیعت.

یان گواوی به ما یاد می‌دهد که چگونه رد گرگ‌ها را پیدا کنیم.

پژوهشگری از پژوهشکده جنگل‌ها و مناطق طبیعی فلاندر که با ما در یکی از مسیر‌های جنگلی در استان لیمبورگ واقع در غرب بلژیک همراه شد.

طولی نمی‌کشد که او رد‌پای گرگ‌ها را می‌یابد که اگر او نشان‌مان نمی‌داد هرگز متوجه نمی‌شدیم. رد پنجه‌های جلویی که به نرمی روی گل‌و‌لای فشرده شده است و شاید فقط چند روز از آن گذشته باشد.

برای اولین بار پس از حدود ۱۰۰ سال گروه کوچکی از این جانوران شکارچی در این منطقه دیده شده‌اند.

زمانی به طور بی‌رحمانه گرگ‌ها در اروپا شکار می‌شدند. مردم محلی می‌گویند پیش از ظهور دوباره آنها آخرین گرگ در بلژیک را پادشاه لئوپولد دوم در حدود سال ۱۸۹۰ شکار کرد.

برآورد‌ها از تعداد گرگ‌های موجود فعلی بین ۱۵ تا ۲۰ عدد است، یک گله در فلاندر و دیگری در والونیای جنوبی است و هم‌چنین جفتی که به تازگی رها‌سازی شده‌اند.

تعداد آنها باید بیش از این باشد برای مثال گمان بر این است که در کشور‌های همسایه مانند فرانسه و آلمان هم صد‌ها عدد از این جانور شکارچی زندگی می‌کند. در این میان دولت بریتانیا امکان حضور دوباره گرگ‌ها در طبیعت این کشور را رد کرده است.

افزایش تعداد گرگ‌ها در سراسر اروپا در برخی کشور‌ها زنگ خطر را به صدا در آورده است در حالی‌که اتفاق خوبی از دید طرفداران محیط‌زیست تلقی می‌شود.

اما دلیل تجدید حیات و احیای گرگ‌ها تنها به یک عامل محدود نمی‌شود اما بی‌تردید فقط به‌دست طبیعت نبوده است.

یان می‌گوید:"دلیل بازگشت گرگ‌ها به‌طور عمده حمایت و حفاظت‌های قانونی است".

حفاظت از گرگ‌ها در کنوانسیون برن و پس از آن در دستور‌العمل اتحادیه اروپا برای زیستگاه‌های جانوری در سال ۱۹۹۲ قید شده است. در این توافق‌نامه‌ها به‌دام‌اندازی یا شکار گرگ مگر در برخی موارد استثنایی ممنوع شده است.

یان می‌گوید:"از اوایل دهه ۱۹۹۰ اتفاقات فراوانی در اروپا افتاده است و گرگ‌ها شروع به پخش در سراسر این قاره کردند".

یک برآورد سپتامبر ۲۰۲۲ اروپا اعلام کرده است:"پس از کاهش شدید تعداد گرگ‌ها در نیمه اول قرن بیستم بنابر دقیق‌ترین آماری که در دست است تعداد کل گرگ‌ها در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا حدود ۱۹٬۰۰۰ قلاده است".

یان در جستجوی بقایای مدفوع گرگ‌هاست که به‌ویژه اکنون پس از باران به‌طور عمده بخش‌هایی از موهای شکار آنها را هم در خود دارد.

تجزیه و تحلیل رژیم غذایی گرگ‌ها نشان می‌دهد که آنها بیشتر از آهو و شوکا و گراز تغذیه می‌کنند.

اما حدود ٪۱۵ از رژیم غذایی گرگ‌ها از دام‌های روستائیان است. این موضوعی است که یوهان اشوتدن، یکی از گوسفند‌داران منطقه به‌خوبی از آن آگاه است.

در‌حالی که در زیر باران ریز ملایمی در کنار مزرعه‌ای که با حصار الکتریکی محافظت می‌شود و گوسفندانش در حال چرا هستند ایستاده‌ایم او می‌گوید:"ما همیشه باید گرگ‌ها را در‌نظر داشته باشیم".

"ما می‌توانیم حصار و سیم بیشتری استفاده کنیم. اما حصار ضد‌گرگ وجود ندارد. گرگ‌ها باهوش هستند و می‌توانند از هر حصاری عبور کنند".

او می‌گوید از سال ۲۰۱۸ که دوباره گرگ‌ها در منطقه پیدا شدند چند تا گوسفند‌های من کشته شده‌اند.

چنین وضعیتی باعث اعتراضاتی در سال‌های اخیر شده است. در سال ۲۰۲۱ حدود ۳۰۰۰ نفر در تظاهرات شرکت کردند.

یوهان تصاویری از دام‌های کشته‌شده دارد اما بسیاری از آنها دلخراش‌تر از آن است که بتوان منتشر کرد.

مبالغی برای تاوان گوسفند‌های کشته‌شده و حصار‌کشی به او پرداخت شده است اما او می‌گوید این مقدار خسارت واقعی را پوشش نمی‌دهد.

یوهان می‌گوید:"من می‌خواهم با گرگ‌ها هم‌زیستی داشته باشیم اما به‌شرطی که هزینه کار اضافی و انرژی بیشتری که برای محافظت گوسفندان صرف کنیم را به ما بدهند".

از طرفی برخی دیگر طرفدار اقدامات متقابل شدید‌تر هستند تا حدی که برخی از نمایندگان اتحادیه اروپا به‌تازگی به کاهش میزان حفاظت از گرگ‌ها رای دادند.

این مصوبات تعهدات قانونی برای دولت‌ها ایجاد نمی‌کرد اما کسانی که مدافع آنها هستند معتقدند بدون کنترل‌های شدید‌تر نباید اجازه داد که جمعیت گرگ‌ها افزایش پیدا کند.

در سوئد ۵۷ گرگ در فاصله بین ژانویه و فوریه با مجوز قانونی شکار شده‌اند. مخالفان اعتبار این مجوز‌های قانونی را زیر سوال برده‌اند.

این موضوع یک بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفت وقتی دالی، اسب پونی اورسلا فون‌در‌لاین، رئیس کمیسیون اروپا شکار گرگ‌ها شد.

این گرگ که اکنون دارای نام رسمی GW950m است به دلیل چندین حمله متوالی در انتظار مجازات مرگ است.

به بلژیک باز‌می‌گردم و مسیری که همراه با یان گواوی طی می‌کردیم، او می‌گوید پس از یک قرن زندگی بدون حضور گرگ‌ها تعجبی ندارد که پدیدار شدن آنها باعث ایجاد ترس و وحشت بشود.

"مردم باید خودشان را با حضور گرگ‌ها سازگار کنند. باید حصار‌ها و حفاظ‌های محکم بکشند. اگر این کار را انجام دهند به خوبی ممکن است با گرگ‌ها هم‌زیستی کرد".

از یان می‌پرسم نکته مثبت پدیدار شدن دوباره گرگ‌ها در اروپا چیست؟

او می‌گوید این شکارچیان باعث می‌شوند میزان بیماری کاهش پیدا کند چون آنها شکار خود را از میان جانوران ضعیف و بیمار انتخاب می‌کنند. و با پرسشی حرفش را ادامه می‌دهد "باید از خودمان بپرسیم آیا همه‌چیز باید اثر مثبتی آنطور که ما انسان‌ها می‌خواهیم داشته باشد؟"

"شاید بعضی جانوران فقط برای خودشان حق زندگی داشته باشند نه فقط چون ما آنها را مفید می‌دانیم".

در مسیری که در لیمبورگ طی کردیم هیچ گرگی ندیدیم هر چند به کمک چشمان دقیق کارشناس همراه‌مان آثار و نشانه‌های آنها را دیدیم.

آن رد پنجه‌ها نشان از بازگشت این جانور شکارچی دارد و شروع درگیری دوباره انسان با طبیعت.