تحولات میراثی موضوع سال ۲۰۲۳ ایکوموس جهانی شد

ایکوموس ایران در صفحه اینستاگرام خود نوشت: روز جهانی بنا‌ها و محوطه‌های تاریخی ۲۰۲۱ ایکوموس ــ گذشته‌های پیچیده: آینده‌های متنوع بحث‌های بنیادی مهمی دربارۀ روایت‌هایی پیچیده برانگیخت که چشم‌اندازی برای گفتمانی وسیع‌تر در دورۀ سه‌سالۀ ۲۰۲۱-۲۰۲۳ پدید آورد. در تداوم روحیۀ گفت‌وگوی باز، خلاق، سازنده، و بینانسلی، و تمرکز راهبردی ایکوموس بر برنامۀ علمی سه‌سالۀ ۲۰۲۱-۲۰۲۴، روز جهانی بنا‌ها و محوطه‌های تاریخی ۲۰۲۳ با موضوع "تحولات میراثی" انتخاب شده است.

ایکوموس با توجه به ظرفیت میراث برای ایجاد توانایی اقدامات فراگیر، متحول‌کننده، و صحیح مربوط اقلیم، از راه پاسداشت همۀ انواع میراث از پیامد‌های مضر تغییرات اقلیمی، اجرای واکنش‌های مبتنی بر آگاهی‌بخشی از مخاطرات در برابر بحران، و اجرای توسعۀ پایدار با تاب‌آوری اقلیمی ــ همه از منظر مساوات و عدالت؛ بیانیۀ اضطرار اقلیمی در ۲۰۲۰ را منتشر کرد. این بیانیۀ مجمع عمومی، خواستار اقدام عملی در همبستگی با مردمان بومی، جوامع آسیب‌پذیر و خط مقدم؛ و منبعث از مدیریت عالی مشارکتی اقلیم؛ حقوق بشرِ حساس به تفاوت‌های جنسیتی است؛ و از رویکرد‌های مبتنی بر حقوق که به تغییرات متحول‌کننده کمک می‌کنند بهره می‌جوید. این خواست بر پایۀ گزارش «آیندۀ گذشتۀ ما» نهاده شده، که ایکوموس در سال ۲۰۱۸ منتشر کرد و خواستار همبستگی میان متخصصان میراث و جوامعی شد که به بیشترین میزان تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار می‌گرفتند و یا کم‌ترین توان را برای پذیرش هزینه‌های آن داشتند.

روز جهانی بنا‌ها و محوطه‌های تاریخی ۱۸ آوریل ۲۰۲۳ فرصتی مناسب برای ارائۀ راهبرد‌هایی است که ظرفیت کامل پژوهش و اقدام در زمینۀ میراث را برای راه‌های اقلیم‌ـ‌تاب‌آور نشان می‌دهند، و می‌توانند نماینده‌ای باشند برای تحولی فراگیر به سوی آینده‌هایی کم‌کربن. این بخشی از برنامۀ علمی سه‌سالۀ ۲۰۲۱ـ۲۰۲۴ ایکوموس و در هماهنگی با بیانیۀ ایکوموس دربارۀ رویکرد‌های مردم‌مبنا به میراث فرهنگی در سال ۲۰۲۰ است.

پیام‌های اصلی‌ای که ممکن است از این منظر برای برپاکنندگان رویداد‌ها مفید باشد، شامل موارد زیر است:

نسبت‌های میان اقلیم و فرهنگ لازم است نشان دهند که همۀ بیان‌ها و نظام‌های دانش از جهت نقش، عملکرد، تمایز، و فایده‌ای که برای تغییرات اقلیمی و مشکلات در حال بروز دارند، به طور مساوی ارزشمندند.

نیازمند دانش بیشتری دربارۀ رویکرد‌های فرهنگی و روش‌شناسی‌های میراثی هستم تا بتوانیم از دانش محلی برای انطباق‌بخشی برنامه‌ریزی‌ها بهره بگیریم، و جوامع محلی را در تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری سهیم کنیم.

دانش و روش‌هایی زنده برای مدیریت پایدار زیست‌بوم در درون نظام‌های دانش و رفتار‌های مردمان بومی و جوامع محلی وجود دارد.

دگرگونی‌های شهری مستلزم روش‌هایی‌اند که ریشه در شرایط محلی داشته باشد و نیازمند در نظر گرفتن الزامات انرژی، پایداری، و انطباق اقلیمی‌اند.

میراث هدایت‌گر تغییر کل‌نگر و تحول‌بخشی است که به چشم‌انداز ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد کمک می‌کند.

یافتن راه‌هایی که دانش و رفتار سنتی، مخصوصاً در زمینۀ مدیریت زمین و آب، عرضه می‌کند، می‌تواند برای انطباق اقلیمی در بخش کشاورزی مفید باشد، و بدین‌سان نقشی مثبت برای امنیت غذایی ایجاد کند.

کلیۀ واکنش‌ها به تغییرات اقلیمی باید عدالت و مساوات اقلیمی را به رسمیت بشناسد و به آن احترام بگذارد. این امر هنگامی که با ذی‌مدخلان و ذی‌حقان متنوع روبه‌رو باشیم به طور ویژه‌ای اهمیت می‌یابد. از برگزارکنندگان رویداد‌ها درخواست می‌کنیم که جعبه ابزار عدالت و مساوات اقلیمی ایکوموس را که حاوی راه‌های افزایش شمولیّت و مشارکت، و ترویج تولید اشتراکی معنادار، و پایدارتر شدن است، به دقت مطالعه کنند.

دانش سنتی چگونه می‌تواند به اقدام‌های اقلیمی خلاق و تحول‌بخش آگاهی برساند؟

به انسجام‌بخشی میان بنا‌های سنتی، حفاظت از بنا‌های تاریخی، استفادۀ مجدد منطبق، و یا کارآمدی انرژی بنا‌ها و مناظر میراثی توجه کنید.

توسعۀ زیرساخت‌های خلاق برای نمایش دادن راه‌هایی که دانش و رفتار‌های سنتی و میراث فرهنگی می‌تواند بخشی از راه‌حل مسائل باشد را برجسته کنید.

حکمت و منطق سنتی در مواجهه با محیط (چه زمین و چه آب) و اقلیم را چنانکه در میراث مصنوع بومی و مناظر میراث فرهنگی متبلور شده، اخذ کنید.

اگرچه دانش سنتی، در مقیاس محلی، به مثابه منبع غنی اخذ الهام و دانش برای مکان‌هایی که با پیامد‌های تغییرات اقلیمی مواجه بوده‌اند، مهم شمرده شده است، چشم‌انداز‌های پایین‌ـ‌به ـ‌بالا غالباً از دسترس کمیته‌ها دور مانده است. چگونه می‌توانیم با نهایت احترام بیش از پیش با گفتمان روش‌های سنتی دانایی و نظام‌های دانش روبه‌رو شویم؟

ایکوموس از همۀ گروه‌ها دعوت به همکاری از راه مشارکت، اقدامات همه‌شمول، و در مشارکت با بخش‌های دولتی، صنایع، بخش خصوصی، بخش دانشگاهی، نهاد‌های اجتماعی، جامعۀ مدنی، دانشمندان، مردم بومی، جوامع آسیب‌پذیر محلی می‌کند. تبادل دانش باید مبتنی بر مناظر چندگانۀ محترمانه و معنادار باشد که تکثر نظام‌های دانش را به رسمیت بشناسد.

از کمیته‌ها و اعضای ایکوموس، و همۀ آن‌ها که قصد دارند روز جهانی بنا‌ها و محوطه‌های تاریخی را جشن بگیرند به گرمی دعوت می‌کنیم که روش‌های بی‌شماری که دانش سنتی می‌تواند به نحوی متحول‌کننده برای پاسخ به تغییرات اقلیمی به کار رود یا به کار رفته را نمایش دهند.

رویداد‌ها می‌تواند مرتبط با گفتمان‌هایی دربارۀ: مخاطرۀ بلایا (منبعث از اقلیم، منبعث از انسان)، انرژی و پایداری، میراث فرهنگی بومی، تحولات صحیح، مدیریت زمین، و آینده‌های متنوع میراث باشد.

نمونه‌های توانمندسازی جوامعی که بر اثر تغییرات اقلیمی نقل مکان یافته‌اند، مداخلات کم‌هزینه برای مدیریت مخاطرۀ ناشی از بلایا در بستر‌های میراثی، میراث و آموزش اقلیمی و تحولات صحیح، اشاعۀ روایت‌های آگاه از جنسیت برای انطباق اقلیمی، و تحولات زیست‌بومی بسیار سودمند خواهند بود.

موضوع «تحولات میراثی» فرصتی فراهم می‌کند برای واکنش به پرسش‌هایی دربارۀ آموختن از راه‌های سنتی دانایی و نظام‌های سنتی دانش در نسبت با اقدام اقلیمی، و چگونگی استفاده از توجه میراث فرهنگی‌ای برای حمایت از جوامع آسیب‌پذیر از راه اقدامات اقلیمی در عین هماهنگی با دهۀ اقدام سازمان ملل متحد.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری میراث و گردشگری