چهره های درخشان و برجسته‌ حوزه و هیئت که در ۱۴۰۱ ابدی شدند

خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه- فاطمه علی آبادی: روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ است. اگرچه غم از دست دادن عزیزان سخت و طاقت‌فرسا است و خسرانی برای جامعه محسوب می‌شود، اما از دست دادن آنهایی که سرمایه فکری و فرهنگی یک جامعه محسوب می‌شوند، این خسران را دو چندان می‌کند. در طول سال ۱۴۰۱، در حوزه دین و اندیشه بزرگانی را از دست دادیم که شاید سال‌ها جای خالی آنها پر نشود. چرا که اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمة لایسدها شیء؛ وقتی عالمی فقیه، فوت کند در اسلام رخنه و حفره‌ای ایجاد می‌شود که هیچ چیزی نمی‌تواند جای آن را پر کند.در ادامه یادی خواهیم کرد از بزرگان این حوزه که در یک سال اخیر راهی سفر آخرت شدند:

آیت الله ری شهری

آیت الله محمد محمدی نیک (ری شهری) نماینده دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری، وزیر اسبق اطلاعات و نماینده ولی فقیه و تولیت آستان حضرت عبدالعظیم الحسنی علیه السلام ۲ فروردین ۱۴۰۱ در سن ۷۵ سالگی در بیمارستان خاتم الانبیا (ص) تهران در گذشت.

آیت الله ری شهری سال ۱۳۲۵ در تهران متولد شد و از سال ۱۳۴۰ برای تحصیل به قم رفت.وی سطوح عالی حوزه را نزد اساتید بزرگی همچون آیات عظام: حاج میرزا علی مشکینی، حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی و حاج سید محمدباقر طباطبایی سلطانی تلمّذ نمود. همچنین درس خارج اصول را از محضر آیات عظام: مرحوم حاج شیخ محمدعلی اراکی و حاج شیخ حسین وحید خراسانی استفاده کرد و درس خارج فقه را از محضر آیات عظام: حاج میرزا علی مشکینی، حاج شیخ جواد تبریزی، مرحوم حاج سید محمدرضا گلپایگانی و مرحوم حاج شیخ مرتضی حائری بهره برد.

وی پس از سال‌ها حضور در دروس خارجِ فقه و اصول، به درجه اجتهاد نائل آمد و اجتهاد وی از سوی برخی اساتید برجسته حوزه علمیه قم گواهی گردید که پس از نصب ایشان در دوران حیات امام راحل و مقام معظّم رهبری به مَناصبی که شرط احراز آنها «اجتهاد» است، بارها تأیید گردید. وی همچنین به دریافت اجازه روایت حدیث از برخی علما و محدّثان بزرگ جهان اسلام، از جمله آیت‌اللّه حاج آقا رضا بها الدینی، توفیق یافت. از دیگر موفقیت‌های ایشان، می‌توان به توفیق حفظ کلّ قرآن کریم اشاره کرد.

تأسیس دانشکده علوم حدیث در جوار بارگاه حرم سید الکریم علیه السلام و نیز تاسیسی مؤسسه دار الحدیث در قم که صدها دانش طلب در زمینه علوم حدیث تربیت نمود از جمله خدمات و فعالیت‌های مرحوم آیت الله ری شهری است.از آیت الله ری شهری دهها تألیف مختلف از جمله در علوم حدیث و روایت، مسائل خانوادگی سیاسی، فرهنگی، امام شناسی و.... به جای مانده است.

استاد فاطمی نیا

روح پرفتوح آیت الله استاد سید عبدالله فاطمی نیا ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ پس از تحمل دوره‌ای طولانی بیماری، در ۷۶ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.آن مرحوم که از خطبای شهیر و اساتید اخلاق شهر تهران محسوب می‌شدند، پیش از همه تحت تعالیم پدر بزرگوارش آیت الله سید اسماعیل اصفیائی از علما و عارفان عصر خویش بود.

آیت الله مصطفوی تبریزی علامه محمد حسین طباطبایی، آیت الله الهی؛ برادر علامه طباطبایی، آیت الله محمد تقی آملی، آیت الله سید رضا بهاءالدینی و آیت الله بهجت از اساتید حجت الاسلام و المسلمین فاطمی نیا بودند و می‌توان گفت که ایشان با یک واسطه، از شاگردان مکتب عرفانی آیت الله قاضی به شمار می‌رفت، چرا که تقریباً تمامی اساتیدشان از شاگردان سرّ حضرت آیت الله قاضی بودند.

آیت الله ناصری

آیت‌الله شیخ محمدعلی ناصری، مجتهد، مروج فرهنگ مهدویت و از علمای اخلاق حوزه علمیه اصفهان ۴ شهریورماه دار فانی را وداع گفت.

حضرت آیت‌الله شیخ محمدعلی ناصری، متولد سال ۱۳۰۹ در شهر دولت‌آباد شهرستان برخوار بود. این عالم ربانی تحصیلات خود را در دولت آباد آغاز کرد و سپس به حوزه علمیه اصفهان وارد شد. در ۱۴ سالگی همراه با پدرش حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدباقر ناصری که از عالمان زمان خود به‌شمار می‌رفت، به نجف اشرف رفت و به مدرسه صدر نجف وارد شد.

این عالم ربانی علوم ادبی شامل حاشیه ملأ عبدالله بر متن منطقی تفتازانی و قسمتی از شرح لمعه را نزد مرحوم آیت‌الله مدرس افغانی فرا گرفت و ادامه شرح لمعه را از محضر آیت الله مجتبی لنکرانی، مکاسب را محضر مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم کرونی اصفهانی و کفایه را از محضر آیت الله حاج شیخ محمد حسین دهاقانی و برای دومین مرتبه باز در محضر آیت الله شیخ صدرا بادکوبه‌ای فراگرفت، همچنین خارج مکاسب صلاه آیات را از محضر آیت الله سید عبدالهادی شیرازی و خارج بیع و خیارات را از محضر امام خمینی (ره) آموخت؛ ضمن اینکه در بحث خارج کتاب الحج آیت الله سید محمود شاهرودی نیز حضور داشت و یک دوره کامل اصول الفقه را از محضر آیت الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی فرا گرفت.

آیت‌الله ناصری همچنین از محضر علمایی همچون محمد کوفی، سیدمحمد کشمیری، شیخ عباس قوچانی، سیدهاشم حداد، سیدجمال‌الدین گلپایگانی، علامه طباطبایی و محمداسماعیل دولابی نیز بهره برده است.

از این استاد اخلاق که عاشق و شیفته امام زمان (عج) بود و در ترویج فرهنگ مهدویت اهتمام بسیار داشت آثار شاخصی به‌جا مانده است که ازجمله می‌توان به مجموعه سخنرانی‌های وی درباره حضرت مهدی عجّل الله تعالی فرجه اشاره کرد که با نام «آب حیات» جمع‌آوی شده است، همچنین «در امتداد نور» شامل مجموعه سخنرانی‌های آیت‌الله ناصری درباره آیات تأویل شده به حضرت ولی عصر (عج) و آخرالزمان است؛ ضمن اینکه «سخن دوست» نیز شامل گزیده‌ای از سخنرانی‌های ایشان درباره قطب عالم امکان حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه؛ کتاب «رسم بندگی» نیز سخنرانی‌های آیت‌الله ناصری درباره فرازهایی از خطبه بلند حضرت امیرالمومنین علیه السلام در مورد حالات و خصوصیات اخلاقی متقین است. همچنین حوزه علمیه حضرت ولی عصر (عج)، حوزه علمیه صاحب الزمان (عج)، حوزه علمیه نرجس خاتون و مؤسسه تحقیقات نجوم اسلامی و مؤسسه دارالهدی قم و بنیاد علمی-فرهنگی هاد تحت اشراف آیت الله ناصری اداره می‌شد.

آیت الله مصطفوی

آیت الله سیدحسن سعادت مصطفوی از علمای تهران، اساتید برجسته فلسفه اسلامی و استاد تمام دانشگاه امام صادق (علیه السلام)، ۶ شهریور ماه پس از تحمل یک دوره بیماری دارفانی را وداع گفت و به دیار باقی شتافت.

سید حسن سعادت مصطفوی (۱۳۱۵-۱۴۰۱ ش)، عضو هیئت علمی قطعی تمام‌وقت دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق (ع) و مدیر گروه فلسفه و کلام اسلامی این دانشکده و از شاگردان آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی آملی و حاج شیخ محمدحسین تهرانی نجفی و صاحب «شرح نمط سوم اشارات و تنبیهات ابن سینا» محسوب می‌شد.

شاعر آئینی استاد موید

سید رضا مؤید شاعر پیشکسوت آئینی مشهدی ۱۵ مهرماه دار فانی را وداع گفت و مقام معظم رهبری در پیام تسلیت این شاعر آئینی چنین نوشت: شعر روان و دلنشین این هنرمند مؤمن که غالباً در خدمت معارف و ارزش‌های دینی است یادگار ارزنده او در اینجا و ذخیره گران‌بهای او برای نشأه اخروی است ان‌شاءالله. خداوند او را با شهیدان محشور فرماید که همواره محافل یاد آنان را با سروده‌های خود رونق می‌بخشید.

شهادت جمعی از زائران حرم حضرت شاهچراغ علیه السلام

عصر چهارشنبه ۴ آبان ۱۴۰۱ یک فرد مسلح در حرم شاه‌چراغ به مردم حمله کرده که منجر به شهادت ۱۵ نفر تاکنون شده است. در این اقدام تروریستی فرد مهاجم با ورود به حرم شاه‌چراغ (ع) اقدام به شلیک به زائران و خادمان کرده بود. در این حمله سیزده تن شهید و سی تن زخمی شدند.

شهید آرمان علی وردی

آرمان علی‌وردی طلبه ۲۱ ساله حوزه علمیه آیت‌الله مجتهدی و بسیجی یگان امنیتی امام رضا (ع)، ساکن محله شهران تهران بود که در مأموریت‌های بسیج برای مقابله با ناآرامی‌ها و اغتشاشات حضور داشت.

شهید علی‌وردی در اغتشاشات روز چهارشنبه ۴ آبان ۱۴۰۱ در شهرک اکباتان، از سوی عده‌ای ربوده شد و بعد از بستن وی و ضرب‌وشتم شدید با ضربات متعدد چاقو، وی را کنار خیابان رها کردند و بعد از چند ساعت توسط بسیجیان پیدا شد؛ وی سپس به بیمارستان بقیةالله (عج) منتقل می‌شود اما به‌دلیل شدت خون‌ریزی، روز جمعه ۶ آبان جان خود را از دست داده به شهادت می‌رسد.

آیت الله اختری

آیت الله عباسعلی اختری نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری ۹ آبان به علت بیماری سرطان دار فانی را وداع گفت.آیت‌الله عباسعلی اختری زاده ۱۳۱۸ در شهر سرخه سمنان، نماینده تهران در مجلس خبرگان رهبری و نماینده ادوار اول و هفتم مجلس شورای اسلامی است.

او در سال ۱۳۶۰، طی حکمی از سوی امام خمینی (ره)، به نمایندگی ولی فقیه و امامت جمعه شهرستان سمنان منصوب شد و در سال ۱۳۸۰ از امامت جمعهٔ سمنان استعفا داد و آیت‌الله شاهچراغی جایگزین او شد.

مرحوم اختری در انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان رهبری که در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۹۸ برگزار شد، با کسب آرای لازم توانست به جمع نمایندگان خبرگان رهبری اضافه شود.

شهید شهرکی

حجت الاسلام سجاد شهرکی امام جماعت مسجد مولای متقیان زاهدان، ۱۲ آبان توسط افراد مسلح ناشناس مجروح و به شهادت رسید.

ترانه سرای آئینی

غلامرضا سلیمانی شاعر و ترانه سرای آئینی کشورمان، پس از تحمل یک دوره ۲ ساله بیماری ۱۶ آبان درگذشت. غلامرضا سلیمانی، صاحب آثاری، چون مجموعه شعر «به من نامه بنویس» و «پرستاری که شکل تو بود» است و تاکنون ترانه‌هایی از او توسط برخی خوانندگان نام آشنا از جمله سالار عقیلی اجرا شده است.

شاعر کتاب «به من نامه بنویس»، از فعالان فرهنگی و بنیانگذاران انجمن ادبی ایران خودرو و فعالان انجمن‌های ادبی منطقه ۱۸ تهران است و این ترانه سرا از اولین اعضای انجمن نسل مروارید و شاگردان استاد خلیل عمرانی است.او در دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ حضور پررنگی در جشنواره‌های مختلف ادبی داشته و همچنین با عضویت در شورای شعر بسیج به داوری در جشنواره‌های این حوزه نیز اشتغال داشته‌است.این شاعر آئینی سرانجام پس از تحمل یک دوره ۲ ساله بیماری سرطان در بیمارستان حضرت رسول اکرم دارفانی را وداع گفت.

استاد اخلاق

حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج سید جعفر طباطبایی استاد اخلاق و از علما و وعاظ برجسته شهر مشهد و یکی از امامان جماعت حرم مطهر رضوی ۱۸ آبان دارفانی را وداع گفت.استاد حاج سید جعفر طباطبایی شیرازی در سال ۱۳۱۷ شمسی در خانواده‌ای روحانی در رفسنجان دیده به جهان گشود. پدرش سید محمدحسین طباطبایی از روحانیون و مبلغین برجسته و از نوادگان دختری میرزای شیرازی بود که در سال‌ها در نجف اشرف، رفسنجان، کرمان و مشهد به فعالیت‌های علمی و تبلیغی اشتغال داشت.

ایشان در کودکی در ۳ سالگی به همراه پدرش به مشهد آمد و تحصیلات مقدماتی را در مکتب خانه حاج شیخ غلامرضا در مشهد آموخت و در نوجوانی با توجه به علاقه شخصی و زمینه خانوادگی‌ای که داشت وارد حوزه علمیه مشهد شد و در مدارس علمیه دودرب و نواب به علم آموزی پرداخت و در ۱۲ سالگی به لباس مقدس روحانیت ملبس شد.

سید جعفر، دروس حوزوی را نزد اساتید برجسته‌ای همچون حضرات آیات ادیب نیشابوری، حجت‌هاشمی خراسانی، میرزا احمد مدرس یزدی، حاج شیخ کاظم دامغانی، حاج شیخ‌هاشم قزوینی، حاج شیخ مجتبی قزوینی، حاج میرزا جواد آقا تهرانی، حاج میرزا حسنعلی مروارید و حاج سید محمدهادی میلانی سپری نمود و مدتی نیز به حوزه علمیه قم رفت و از محضر آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله حجت تلمذ نمود. ایشان سپس حدود ۳ سال رهسپار نجف اشرف شد و از محضر آیات عظام امام خمینی، حکیم، شاهرودی و شهید مدنی بهره‌مند گردید و بار دیگر به مشهد بازگشت.

با ورود به شهر امام رضا (ع) به تدریس و تبلیغ و مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت و بیش از ۶۰ سال در کنار تدریس اخلاق و سطوح فقه و اصول در حوزه، به تبلیغ، خطابه و وعظ و ارشاد عموم مردم و به خصوص جوانان پرداخت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به اقامه نماز جماعت در حرم مطهر رضوی و مسجد مدرسه میرزا جعفر و همکاری با بعثه مقام معظم رهبری در عرصه روحانی کاروان حج و همچنین سفرهای تبلیغی اهتمام ورزید.

حمایت از نهضت امام خمینی فصل مهمی از زندگی پربرکت این عالم ربانی به شمار می‌رود. ایشان به همراه اخوان روحانی خود سال‌ها به ترویج نهضت مرحوم امام اهتمام داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در عرصه‌های مختلف همواره از نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری حمایت می‌نمود.

شهید حسن مختارزاده

طلبه بسیجی مدافع امنیت حسن مختارزاده که در مهر ماه به دلیل مصدومیت توسط اغتشاشگران در بیمارستان بستری بود، جمعه ۱۸ آبان ۱۴۰۱ بعد از ۲۲ روز به فیض شهادت نائل آمد و به دوستان شهیدش پیوست.طلبه بسیجی مدافع امنیت حسن مختارزاده طلبه پایه ۶ مدرسه علمیه عترت قم و عضو گردان بسیجیان امام علی (ع) سعادت آباد تهران بود.حسن مختار زاده طلبه پایه ۶ مدرسه علمیه عترت قم از ابتدای اغتشاشات و نا آرامی‌های قم و تهران در میدان دفاع از امنیت مردم حضور داشت.

آیت الله حسینی

آیت الله سید علی اصغر حسینی، امام جمعه سابق یاسوج، مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد که به علت بیماری قلبی و کلیوی در بخش ای سی یو بیمارستان ام آر آی شیراز بستری شده بود، ۲۱ آبان ماه دار فانی را وداع گفت.گفتنی است آیت الله سید علی اصغر حسینی، امام جمعه سابق یاسوج که دارای ۸۳ سال سن بود، روز جمعه ۶ دی ماه سال ۱۳۹۸ بعد از ۲۶ سال امامت جمعه شهر یاسوج، مرکز کهگیلویه و بویراحمد با توجه به مشکلات جسمی از کسوت امامت جمعه خداحافظی کرد.

آیت الله وحیدی

آیت‌الله محمدتقی وحیدی گلپایگانی از اساتید اخلاق و علمای شهر تهران به دلیل ابتلاء به بیماری و کهولت سن در ۸۸ سالگی ۱۳ آذرماه درگذشت.آیت‌الله صافی گلپایگانی (ره) در زمان حیات خویش در پیامی وی را انسانی خدوم و خلیق و متواضع دانسته که عمر خود را به ارشاد و هدایت مردم و امربه معروف و نهی از منکر و کمک به نیازمندان و تأسیس مراکز دینی، فرهنگی و درمانی گذرانده و با اخلاق حسنه خود مردم را به معارف نورانی اهل بیت (ع) دعوت می‌کند.

مولوی عبدالواحد ریگی

مولوی عبدالواحد ریگی امام جمعه اهل سنت مسجد امام حسین (ع) شهرستان خاش از مولوی‌های شاخص منطقه و استان سیستان و بلوچستان ۱۷ آذر ربوده و ترور شد.این عالم سرشناس و شاخص اهل سنت که از ائمه جمعه مردمی و با نفوذ منطقه‌ی خاش بود، همواره در مسیر اتحاد امت اسلامی مجاهدت نمود و علیرغم تهدیدهای مکرر از سوی عوامل استکبار از فعالیت‌های خیرخواهانه اسلامی باز نایستاد.

آیت الله معصومی لاری

آیت الله معصومی لاری از علمای برجسته کرمانشاه ۲۰ آذرماه دعوت حق را لبیک گفت و به لقا الله پیوست.آیت الله معصومی لاری سال‌های سال عمر بابرکت خویش را در راه تبلیغ دین صرف کرد و ایشان سال‌ها امام جماعت مسجد المهدی کرمانشاه بوده و جوانان مؤمن بسیاری را تربیت کردند.

این عالم برجسته کرمانشاهی ذوب در توحید و ولایت بودند و بخشی از عمر روزانه خود را وقف پاسخگویی به سوالات مردم کردند، جلسات موعظه ایشان بسیار صمیمی و بی تکلف بود.

آیت الله روحانی

آیت الله سید محمد صادق روحانی غروب روز جمعه ۲۵ آذرماه ۱۴۰۱ دار فانی را وداع گفت.آیت‌الله روحانی در سال ۱۳۰۵ در قم متولد شد. او دروس پایه ادبیات عرب را نزد پدرش سیدمحمود روحانی از استادان حوزهٔ علمیه قم فراگرفت. در ۱۰ سالگی به همراه برادر بزرگترش برای ادامه تحصیل در حوزهٔ علمیه نجف به عراق رفت.او از شاگردان آیت‌الله ابوالقاسم خویی محسوب می‌شد و پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۲۹ تا زمان درگذشتش در قم اقامت کرد.‌