نادرستی ادعای «وجود سلاح های کشتار جمعی در عراق» چه تاثیری بر اعتبار اطلاعاتی آمریکا گذاشت؟

«جیسون کرو»، نماینده کنگره ایالات متحده در دفتر کار خود چندین یادگار از جنگ در عراق نگه می‌دارد. روی قفسه‌ها، برچسب‌های شناسایی نظامی او، تکه‌های خمپاره‌های ترکیده شده و یک تکه ترکش هم دیده می‌شود.

دو دهه پیش، کرو یک فرمانده ۲۴ ساله جوخه در حمله ایالات متحده به عراق بود. اعضای جوخه باید ماسک‌های ضدگاز و وسایلی دیگر را با خود حمل می‌کردند تا از آنها در برابر سلاح‌های شیمیایی محافظت کند. سلاح‌های شیمیایی‌ای که ایالات متحده، به اشتباه، معتقد بود نیروهای عراقی ممکن است علیه آنها در این جنگ استفاده کنند.

امروز کرو در کمیته‌هایی قرار دارد که بر ارتش و سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده نظارت می‌کنند. اشتباهات عراق هنوز در ذهنش تازه است.

اشتباهات جنگ عراق عمیقا سازمان‌های جاسوسی آمریکایی، نسلی از افسران اطلاعاتی و قانونگذاران را تحت تاثیر قرار داد. این اشتباهات به سازماندهی مجدد «جامعه اطلاعاتی ایالات متحده» کمک کرد و سیا نقش نظارتی خود را بر دیگر آژانس‌های جاسوسی از دست داد. اصلاحاتی در این میان رخ داد که به تحلیلگران اجازه می‌دهد تا منابع اطلاعاتی را بهتر ارزیابی کنند و نتیجه‌گیری‌ها را با سوگیری احتمالی به چالش بکشند.

• شیراک؛ از مخالفت با جنگ عراق تا قبول مسئولیت فرانسه در قبال جنایات نازی‌ها
• جو بایدن: اگر پسرم پس از جنگ عراق زنده بود الان چه‌ها که نمی‌کردم

اما اظهاراتِ در نهایت نادرست در مورد برنامه‌های تسلیحاتی هسته‌ای، بیولوژیکی و شیمیایی عراق که به طور مداوم برای ایجاد حمایت از جنگ، در ایالات متحده و خارج از آن عنوان می‌شد، به اعتبار اطلاعاتی ایالات متحده آسیبی جدی وارد کرده است.

طبق برآورهای دانشگاه براون، حدود ۳۰۰ هزار غیرنظامی در دو دهه درگیری در عراق کشته شدند. ایالات متحده ۴۵۰۰ سرباز خود را از دست داد و حدود ۲ تریلیون دلار برای جنگ عراق و کارزار متعاقب آن در عراق و سوریه علیه گروه افراطی «دولت سلامی» هزینه کرد. این گروه پس از خروج ایالات متحده در ابتدای سال ۲۰۱۱ در هر دو کشور حاکم شد.

«آوریل هاینز»، مدیر فعلی «اطلاعات ملی ایالات متحده» در بیانیه‌ای خاطرنشان کرد که جامعه اطلاعاتی استانداردهای جدیدی را برای تجزیه و تحلیل و نظارت اتخاذ کرده است. او گفت: «ما به دنبال ارزیابی ناقص خود از برنامه سلاح کشتار جمعی در عراق در سال ۲۰۰۲، درس‌های مهی آموختیم.» هاینز ادامه داد: «ما استفاده از تکنیک‌های تحلیلی ساختاری، استانداردهای تحلیلی در سطح جامعه و نظارت بر سیستم‌های جاسوسی را گسترش داده‌ایم.»

طبق نظرسنجی جدید آسوشیتدپرس و مرکز تحقیقات افکار عمومی NORC، فقط ۱۸ درصد از بزرگسالان ایالات متحده می‌گویند که اعتماد زیادی به سازمان‌های اطلاعاتی دولت دارند. ۴۹ درصد گفته‌اند «مقداری» اعتماد دارند و ۳۱ درصد هم هیچ اعتمادی ندارند.

اندکی پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر در سال ۲۰۰۱، جورج دبلیو بوش، رییس جمهوری ایالات متحده دستور حمله به افغانستان را صادر کرد. افغانستان جایی بود که اسامه بن‌لادن، رهبر القاعده به آنجا پناه برده بود و افغانستان به این گروه اجازه داده بود در آنجا اردوگاه‌های آموزشی برگزار کند.

دولت بوش به سرعت در مورد عراق هم هشدار داد که مدت‌هاست به عنوان تهدیدکننده منافع آمریکایی در خاورمیانه عمل می‌کند.

گفته می‌شد که عراق در دهه ۱۹۸۰ به دنبال سلاح هسته‌ای بوده و تا پایان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ برنامه سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیکی را هم در نظر داشته است. سپس عراق متهم به پنهان کردن جزییات مربوط به این برنامه‌ها از بازرسان بین‌المللی قبل از خروج آنها در سال ۱۹۹۸ شد.

دولت بوش معتقد بود که دولت صدام حسین همچنان در سال ۲۰۰۲ برنامه‌های تسلیحاتی‌اش را از بازرسان بین‌المللی پنهان کرده اگرچه که هیچ نشانه‌ای از تولید دوباره پیدا نشد.

• هیئت بررسی: تصمیم گیری درباره جنگ عراق، بر مبنای اطلاعاتِ ناقص بود
• انتشار گزارش 'نقش بریتانیا' در جنگ عراق بار دیگر به تعویق افتاد

برآوردهای اطلاعاتی ایالات متحدده که در اکتبر ۲۰۰۲ منتشر شد، ادعا می‌کرد عراق در نظر دارد از نیجر، اورانیوم و لوله‌های آلومینیومی برای ساخت سانتریفیوژ خریداری کند. این اطلاعات می‌گفت که عراق در حال ساخت آزمایشگاه تسلیحاتی سیار است و در نظر دارد از هواپیماهای بدون سرنشین برای انتشار سموم کشنده استفاده کند. علاوه بر این عراق تا ۵۰۰ تن هم سلاح شیمیایی در اختیار دارد. سپس برخی از مقامات ایالات متحده اعلام کردند که مقامات عراقی با رهبران القاعده ارتباط دارند.

این ادعاها طی ماه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. اما هیچ ذخیره‌ای از سلاح‌های شیمیایی پیدا نشد. بررسی‌های بعدی هم این ادعاها را به دلیل «اطلاعات منسوخ شده، فرضیات اشتباه و ترکیبی از منابع ناآگاه و جعل آشکار» مقصر دانست.

بوش یافته‌های اطلاعاتی اشتباه ایالات متحده را قبل از جنگ تکرار کرد. هنوز هم این بحث داغ است که آیا دولت بوش می‌توانست بدون اطلاعات درباره سلاح‌های کشتار جمعی دستور حمله بدهد؟

سخنگوی کاخ سفید در سال ۲۰۰۶ به واشنگتن پست گفت که بوش «تصمیم خود را برای جنگ در عراق براساس اطلاعاتی که جامعه اطلاعاتی به او داده بود، گرفت.» اما برخی از مقامات سابق اطلاعاتی استدلال می‌کنند که دولت بوش اطلاعات موجود به ویژه درباره اتهامات مربوط به روابط بین عراق و القاعده را برای مطرح کردن جنگ، بیشتر جلوه داده است.

کنگره ایالات متحده پیش از این هم به دنبال تغییر کلی جامعه اطلاعاتی ایالات متحده پس از حملات ۱۱ سپتامبر بود. این حادثه به نظر می‌آمد یک شکست اطلاعاتی، آن هم به دلیل عدم اشتراک گذاری اطلاعات بین سیا و اف‌بی‌آی رخ داده است.

قانونگذاران در سال ۲۰۱۴، «دفتر مدیریت اطلاعات ملی ایالات متحده» (ODNI) را برای نظارت بر سایر آژانس‌ها ایجاد کردند که وظیفه رهبری را از سیا دور کرد. این دفتر بعد هم کنترل جلسه اطلاعات روزانه به رییس جمهوری و شورای ملی اطلاعات متشکل از تحلیلگران برتر جامعه جاسوسی را به دست گرفت.

**به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
**

حامیان دفتر مدیریت اطلاعات ملی ایالات متحده می‌گویند که آن می‌تواند میان آژانس‌های دیگر که اغلب مهارت‌ها و فرهنگ‌های متفاوتی دارند، داوری کند. البته که گروه دیگر از آن به عنوان لایه بروکراتیک غیرضروری انتقاد می‌کنند.