اشکذر ۵۰۰۰ ساله در محاصره ریگزارها

ایسنا/یزد شهرستان اشکذر یزد به دلیل حضور آثار باستانی متعدد و نزدیکی قابل توجه به مرکز استان، یکی از مقاصد اصلی گردشگران و مسافران نوروزی استان یزد محسوب می‌شود.

شهرستان زیبای اشکذر، یکی از شهرهای قدیمی استان یزد است که در فاصله‌ی حدود ۲۰ کیلومتری مرکز این استان کویری کشور قرار گرفته است.

این شهر یکی از شهرهای تاریخی یزد با قدمتی حدود ۵۰۰۰ سال است که آثار باستانی و دیدنی‌های تاریخی بسیاری را در خود جای داده است.

باستان‌شناسان پیشینه‌ی اشکذر را تا سال‌هایی نه چندان دور حدود ۲۰ قرن عنوان کرده بودند اما پس از کشف آثاری کهن و خشت‌هایی بسیار قدیمی، کارشناسان اظهارات جدیدی را در مورد قدمت واقعی اشکذر عنوان کرده و معتقدند که این شهرستان دارای پیشینه‌ای بین ۴ تا ۵ هزار سال است.

اکوتورسیم زیبای کویر و ریگزارهای منطقه رستاق، مناطق ییلاقی بخش خضرآباد و برخی روستاهای دارای بافت تاریخی دست نخورده از جاذبه‏‏‌های بکر این شهرستان است.

مجموعه حجت‌آباد وزیر  

مجموعه‌ی تاریخی و ارزشمند «حجت‌آباد» در روستایی به همین نام قرار دارد و متشکل از بخش‌هایی همچون باغ، ساختمان‌های متعدد، حمام، آب‌انبار، ساباط و کاروانسرا است.

این مجموعه‌ی عظیم به دستور و نیابت «میرزا محمد مستوفی» از حاکمان وقت یزد ایجاد شده است.

اثری برجای مانده از دوران حکومت قاجاریان و اواخر پادشاهی ناصرالدین شاه که در مسیر «قنات قدیمی حجت آباد» قرار دارد.

ساختمان باغ این مجموعه دارای مساحتی ۱۴۰۰ متر مربع و در سه طبقه ایجاد شده که از قسمت‌هایی همچون سرسرا، هشتی، چندین اتاق، راهروهایی چهارگانه، ایوان و گنبد، تشکیل شده است.

از ویژگی‌های جالب آن، تزئینات این باغ به وسیله‌ی آجر است که بسیار زیبا و هنرمندانه صورت گرفته و به عنوان میراث ملی کشور، به ثبت رسیده است.

مجموعه سلطان بندرآباد

مجموعه سلطان (محمود شاه) بندرآباد رستاق یکی از مجموعه‌های تاریخی شهرستان اشکذر است. در این مجموعه محرابی به چشم می‌خورد که طرفین آن دو اتاق کوچک با تزئینات کاشی فیروزه‌ای وجود دارد.

در این بقعه آثار و قبور متعددی دیده می‌شود که محل دفن عده‌ای از مشایخ سلسله دارائی است.

این بنا در واقع خانقاه شیخ تقی الدین دادامحمد (شیخداد) بوده است و از حیث نقشه ساختمانی و طرز بنا به مسجد شباهت کامل دارد.

مسجد ریگ رضوانشهر

مسجد ریگ رضوانشهر از آثار تاریخی قرن نهم هجری قمری است که به علت هجوم ریگ تا سال ۱۳۷۰ هـ. ش در زیر شن مدفون بوده ولی چند سالی است که از زیر شن بیرون آمده است. در اطراف آن نیز تپه های ماسه ای فراوانی دیده می‌شود.

بانی احتمالی مسجد ریگ رضوانشهر، حاجی کمال الدین است که قبر آن در وسط بقعه با خط نسخ خوش بر کاشی معرق خودنمایی می‌کند.

محراب مسجد مزیّن به کاشی کاری معرّق است، البته در زمان بازسازی مسجد، بقعه‌ای با ۲۳ قبر کاشی کاری شده نمایان شده که همگی بدون تاریخ هستند.

آب انبارهای هفت بادگیری حسین آباد و عصر آباد

این دو آب انبار که متعلق به عهد مظفرالدین شاه قاجار است، از نظر تعداد بادگیر در بین آب انبارهای کشور در رتبه اول قرار دارند.

آنها دارای دو مخزن هستند و ارتفاع بادگیرها حدود شش متر و دارای چهار منفذ در هر ضلع هستند.

بادگیرها به شکل زیبایی تزیین شده‌اند و در نمایی دوردست هر هفت بادگیر آنها در یک ردیف به صف ایستاده‌اند که از شاهکارهای معماری ایران زمین به حساب می‌آیند.

قلعه تاریخی اشکذر

یکی از مشهورترین آثار تاریخی در شهر اشکذر، بنایی است کهن و البته فرسوده که قدمت آن به ۷۰۰ سال می‌رسد. این میراث ایران کهن «قلعه تاریخی اشکذر» نام گرفته و دارای مساحتی بالغ بر ۴ هزار متر مربع است.

در مورد این قلعه‌ی قدیمی، روایات و افسانه‌های بسیاری وجود دارد که همگی به امنیت بالا و نقش موثر آن در حفظ مال و جال مردم آن زمان، اشاره دارد.

آسیاب آبی اشکذر

این آسیاب یکی از بزرگ ترین آسیابهای ایران است که متعلق به دوره صفویه و قرن هشتم هجری بوده و در عمق هفت متری زمین قرار دارد.

این آسیاب که نمونه دیگری از شاهکارای هنر معماری سنتی و مهندسی ایرانی است، با رشته قناتی به نام همت آباد ایجاد شده ولی متاسفانه با خشک شدن این قنات ، آسیاب آن هم از کار افتاده است.

آسیاب به صورت هشت ضلعی ساخته شده و سقف آن به شکل گنبد بنا شده است.

 مسجد حاج رجبعلی

مسجدی باشکوه مربوط به دوره قاجار، دارای ایوانی تابستانی و گرمخانه و چهار دری ورودی با ستون هایی معتبر و صحن و گنبد است.

بانی مسجد حاج ملا رجبعلی فرزند میرزا عبدالله فراهانی الاصل مشهور به اشتری و در سال ۱۲۱۵ تا ۱۲۲۰ قمری ساخته شده است.

در ایوان تابستانی در داخل محراب سنگ مرمری نصب است که میان آن نقش قندیل آویخته‌ای تراشیده شده و در حاشیه آن آیاتی از قرآن مجید نوشته شده است.

این مسجد دارای زیلوهایی است به تاریخ ۱۲۲۰، ۱۲۴۷، ۱۲۵۸ و ۱۲۸۳ قمری که نام واقف و موقوفات بر آن نقش بسته است.  مسجد دارای وقف نامه معتبر، بلند بالا و طومار شکلی که تاریخ آن به سال ۱۲۲۷ قمری است.

قلعه ابراهیم آباد

این قلعه در قرن هفتم و هشتم هجری قمری ساخته شده و بنای خشتی و گلی آن دارای سر در و رواق‌های آجری است.

بخش‌های باقی مانده حکایت از آن دارد که قلعه دارای دو حصار بوده و کاربری مسکونی داشته است و که تا چند دهه پیش تمامی اهل روستای ابراهیم آباد در آن زندگی می ‌کردند و اکنون نیز جمعی از خانوار در آن زندگی می‌ کنند و گسترش اساسی آن در یک دوره زمانی حکایت دارد.

تزئینات به کار رفته قلعه در کاربندی آجری سردر ورودی، رواق‌های پیرامون، هشتی، کنگره ‌های خشتی لبه‌های حصار و برج است.

موزه مردم‌شناسی

این موزه در حمام قدیمی واقع در محله باغستان اشکذر قرار دارد و مانند اکثر حمام های قدیمی به صورت زیر زمینی طراحی و اجرا شده که با مساحتی حدود ۴۵۰ مترمربع و سقف های گنبدی شکل و دارای دو حمام کوچک و بزرگ است.

آنچه در مورد این موزه حائزاهمیت و فراموش نشدنی است، این که بیشتر اشیاء این موزه به همت مردم فرهنگ دوست شهر اشکذر جمع آوری شده است.

در مجموع بیش از ۱۵۵ شیء تاریخی ابزار و ادوات کشاورزی، خورجین بافی، نخ ریسی، گیوه چینی، حلاجی و چندین مولاژ مربوط به مشاغل سنتی مانند چرخ ریسی، حجامت و دلاکی در این موزه قرار دارد.

انتهای پیام