برگی غم انگیز از تاریخ ایران، منوچهر تقوی بیات - Gooya News

همانگونه که می دانیم، ماه دوازدهم سال اسفند(اسپند، سپند، سپنته، سپنتا) نام دارد و روز پنجم هر ماه نیز در گاه شماری ایرانی، اسفند نامیده می شود. روز پنجم اسفند که نام روز و نام ماه یکی است اسپندارمذگان نام دارد. این روز در فرهنگ ما ایرانیان روز بزرگ داشت زن و زمین؛ مادر همه ی ایرانیان است. تاریخ فرهنگ ایران سده های بسیاری پیش از هخامنشیان و پیش از زرتشتی گری در سراسر پهنه ی سرزمین های آریایی( ایران ویچ) برپا بوده است.

استاد جلیل دوستخواه در وب لاگ خود نوشته است که روز پنجم اسفند؛ اسفندارمذگان سال ها پیش بنا به پیشنهاد استاد پورداود، روز پرستار نامیده شده است. پرستاران در این روز شاخه های گل بید مشک به مردمان و یا به دوستان خود پیشکش می کرده اند. ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه نوشته است در ایران کهن، روز پنجم اسفند زنان شوی خود را آزادانه برمی گزیده اند و این روز؛ "روز مردگیران" نیز نامیده می شده است.

اسفند گرچه به معنای پاک و سپنتا است اما در ماه اسفند دو نگون بختی و دو رویداد ناخوشایند در کشور ما رخ داده است؛ یکی کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ رضا سوادکوهی که با کارگردانی انگلیس ها انجام شد و دیگری روز چهاردهم اسفند ۱۳۴۵ خورشیدی که بزرگترین مرد روزگار ما دکتر محمد مصدق درگذشت. او نفت را ملی کرد و کارمندان شرکت نفت انگلیسی را از ایران بیرون راند و کوشید تا دست انگلیس ها را از دخالت در سیاست ایران کوتاه کند و کشور ما را از زیر یوغ انگلیس ها بیرون بیاورد. او را که ارتشی نبود، در بیدادگاهی ارتشی به داوری فراخواندند. دکتر مصدق در آن بیداد گاه فرمایشی و غیرقانونی ارتش گفت: «...آری تنها گناه من و گناه بسیاربزرگ من این است که صنعت نفت ایران را ملی کرده ام و بساط استعمار و اعمال نفوذ سیاسی و اقتصادی عظیم ترین امپراتوری های جهان را از این مملکت برچیده ام و پنجه درپنجه مخوف ترین سازمان های استعماری و جاسوسی و بین المللی درافکنده ام ... ». از بزرگی او همین بس که در قاهره پایتخت کشور مصر خیابانی به نام دکتر مصدق هست و بسیاری از مردمان کشورهای استعمارزده او را رهبر جنبش های ضداستعماری روزگار ما می دانند.