داستان یک شهر تاریخی در دل کویر

ایسنا/خراسان جنوبی تالاب کجی نمکزار و آثار تاریخی شهرستان نهبندان دلیلی بر جذابیت این شهر در خراسان جنوبی است.

شهرستان نهبندان یکی از شهرستان‌های استان خراسان‌جنوبی واقع در شرق ایران است.این شهرستان به اقتضای موقعیت طبیعی آن و مجاورت با کویر، دشتی نسبتاً وسیع واقع شده‌ است.

به گزارش ایسنا، این شهرستان، از نظر ناهمواری، در شمال شامل ارتفاعاتی است که ارتفاع قله‌های آن به 2500 متر می‌رسد. کوه سرخ، کوه بیدمشک و کوه بوبک از جمله این ارتفاعات هستند. شهرستان نهبندان از شمال به کوه‌های کم‌ ارتفاع بهاران و شهرستان بیرجند، از شرق به کوه‌های گرم و کشور افغانستان و شهرستان زابل، از غرب به بلندی‌های کوه‌های چشمه، شاهکوه، کوه هاری و کرمان و از جنوب به دامنه کوه‌های استند و استان‌های سیستان و بلوچستان محدود می‌شود. آب‌ و هوای نهبندان به‌ دلیل مجاورت با کویر در گروه آب و هوای گرم و خشک قرار دارد.

شهرستان نهبندان دارای دو بخش«مرکزی» و «شوسف»، دو شهر «نهبندان» و «شوسف» و پنج دهستان است. منطقه نهبندان به‌ دلیل وجود راه‌های اصلی و درجه یک، ارتباط نزدیک با استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان، نزدیکی به کشورهای پاکستان و افغانستان و بنادر جنوبی کشور به ویژه چابهار و قرار گرفتن بر سر راه‌های مهم بازرگانی استان خراسان یکی از مناطق مهم ارتباطی و تجاری این منطقه است.

هم‌ چنین وجود سنگ‌های ارزشمند در معادن این منطقه در کنار کشاورزی دلیل دیگری مبنی بر اهمیت نهبندان است. از نظر قومیت مردم این منطقه از تیره پارت‌ها و اقوام آریایی هستند که از زمان‌های قبل از اسلام در این منطقه می‌زیستند. علاوه بر قوم فارس دیگر اقوام ساکن در منطقه بلوچ و عرب هستند. مردم نهبندان با گویش محلی و نزدیک به خراسانی سخن می‌گویند. گویش آن‌ها به گویش سیستانی نزدیک است و بعضی از آن‌ ها نیز به سیستانی سخن می گویند.

ریگ یلان

ریگ یلان یکی از حیرت‌ انگیزترین بیابان‌های جهان و مقصدهای کویرگردی ایران است و هرچند هنوز اثبات نشده گرم‌ترین هوای زمین را دارد، اما ناسا اثبات کرده که گرم‌ترین دمای سطح زمین را دارا است. همچنین، بلندترین تپه‌ های ماسه‌ ای دنیا با بیش از ۴۷۵ متر ارتفاع نسبی در ریگ یلان وجود دارد.

قلعه شاهدژ

قلعه شاهدژ نهبندان مربوط به دوره سلجوقیان اسماعیلیه است و در ۶ کیلومتری شرق نهبندان، بر فراز کوه شاهدژ واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ دی ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۲۶۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تالاب کجی نمکزار

تالاب کجی نمکزار در شمال‌غربی روستای چاه دراز و در ۷۵ کیلومتری شهرستان نهبندان قرار دارد. این تالاب با ۲۲۷۶۵ هکتار وسعت، از پدیده‌های منحصربه‌فرد در شرق کشور به‌شمار می‌رود. با توجه به آبگیری خوب تالاب، در سال حدود ۵ هزار گونه از پرندگان آبزی و کنار آبزی از قبیل مرغابی سرسبز و فلامینگو به این تالاب مهاجرت می‌کنند.

آسیاب‌های بادی نهبندان

آسیاب‌های بادی نهبندان در دو طبقه ساخته شده‌اند. طبقه فوقانی به بزرگ‌ترین قطعات آسیاب اختصاص داشته و طبق هم‌کف نیز شامل انبارهای نگهداری آرد و گندم بوده است. در طراحی بنای این آسیاب‌ها از نقشه آسبادهای سیستان استفاده کرده‌اند و به‌دلیل نوع کاربری خود، فاقد تزئینات و کاملا ساده هستند.

موزه مردم شناسی نهبندان

موزه مردم‌شناسی نهبندان با وسعتی حدود ۱۸۰۰ مترمربع، در خانه سالاری، از خانه‌های تاریخی نهبندان و در بافت قدیمی شهر برپا شده است. خانه سالاری از نوع خانه‌های دو ایوانی محسوب می‌شود. با توجه به سبک معماری، این بنا در اواخر دوره‌ قاجار ساخته شده است و در دوره‌های بعد قسمت‌هایی را به آن افزوده‌اند. برخی از بخش‌های موزه شامل نمایشگاه عکس‌های بناهای تاریخی، لباس‌های محلی، مراحل کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی، قالیبافی و نخ‌ریسی می‌شود.

مدرسه هدایت نهبندان

این بنا در سال ۱۳۰۷ ه.ش به عنوان نخستین مدرسه شهر نهبندان ساخته شد. این بنا تک ساختمانی است در داخل یک محوطه، کف بنا نسبت به زمین در حدود۶۰ سانتی متر مرتفعتر است.

مسجد چهار فرسخ

مسجد چهار فرسخ دارای پلانی چهارضلعی با مساحت ۱۷۵ متر مربع بوده که کشیدگی این بنا در جهت شمالی – جنوبی است. این مسجد دارای فضاهای ورودی، صحن حیاط، ایوان‌های نیمه مسقف وضوخانه و شبستان است.

آبشار کنده گاو

آبشار گنده گاو در شهرستان نهبندان، بخش شوسف، منطقه چاهدراز قرار گرفته و دارای طبیعتی بسیار زیبا و دیدنی است که پیشنهاد می‌شود حداقل یک بار آن را ببینید.

سد شوسف

سد شوسف در فاصله ۳۸ کیلومتری شمال شهرستان نهبندان واقع شده است. آبشار هنگر در بالادست سد شوسف واقع شده است.

روستای دهسلـم

روستای دهسلـم واقـع در شهرستـان نهبنـدان و در ۸۵ کیلومتر ی جنوب غربی این شهرستان واقع شده است. دهسلـم روستایی سر سبـز در دل کویـر است کـه به داشتن نخلستان‌های سرسبز، معروف است. دهسلم مردمانی خونگرم و مقاوم دارد که در زیر گرمای شدید کویر بهشتی این چنین برای خود ساخته‌اند. حصیربافی از جمله صنایع دستی رایج این روستاست.

روستای خوانشرف

روستای «خوانشرف» در پنج کیلومتری شرقی شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبی قرار گرفته و از بزرگترین روستاهای شهرستان نهبندان و مرکز دهستان «نه» است. فاصله روستا تا مرکز شهرستان نهبندان ۵ کیلومتر و تا مرکز استان (بیرجند) ۱۹۵ کیلومتر است. آثار تاریخی بسیاری در دل این روستای کویری نهفته است. زبان مردم روستای خوانشرف فارسی نزدیک به دری است.

انتهای پیام