راز شکل‌گیری جهان در دل گوی‌های آتشین!

راز شکل‌گیری جهان در دل گوی‌های آتشین!
ایسنا

شهاب‌سنگ‌ها، سنگ‌های فضایی هستند که داستان شکل‌گیری منظومه شمسی را تعریف می‌کنند و به ما در تعیین سن جهان کمک کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، شهاب‌سنگ‌ها، سنگ‌های فضایی هستند که روی سطح زمین می‌افتند. شهاب‌سنگ‌ها آخرین مرحله از زندگی این نوع سنگ‌های فضایی به شمار می‌روند. آنها توده‌هایی از سنگ یا فلز هستند که به دور خورشید می‌چرخند. هنگامی که شهاب‌سنگ‌ها به جو زمین برخورد می‌کنند، گازهای اطراف آنها برای مدت کوتاهی مانند ستاره‌های در حال پرتاب شدن می‌درخشند. اگرچه بیشتر شهاب‌سنگ‌ها در جو زمین می‌سوزند و متلاشی می‌شوند اما بسیاری از این سنگ‌های فضایی نیز به سطح زمین می‌رسند.

ذرات گرد و غبار موسوم به «ریزشهاب‌سنگ‌ها»(Micrometeorites)، ۹۹ درصد از زباله‌های فضایی را تشکیل می‌دهند که هر روز روی سطح زمین می‌افتند. با وجود این، برخی از شهاب‌سنگ‌ها به اندازه تخته‌سنگ هستند. یکی از شهاب‌سنگ‌های بزرگی که تاکنون روی زمین یافت شده، شهاب‌سنگ «هوبا»(Hoba) است که در سال ۱۹۲۰ در نامیبیا کشف شد. شهاب‌سنگ هوبا تقریبا ۵۴ هزار کیلوگرم وزن داشت و آن قدر بزرگ و سنگین بود که جابه‌جا نشد.

شهاب سنگ هوبا

بیشتر شهاب‌سنگ‌ها بسیار شبیه به سنگ‌هایی هستند که روی زمین یافت می‌شوند؛ با این تفاوت که شهاب‌سنگ‌ها معمولا نمای بیرونی تیره و سوخته دارند. این نمای بیرونی زمانی شکل می‌گیرد که اصطکاک جو باعث ذوب شدن شهاب‌سنگ در برخورد با زمین می‌شود. این فرآیند که به عنوان «فرسایش حرارتی»(Thermal Ablation) شناخته می‌شود، می‌تواند یک سطح زبر یا صاف به شهاب‌سنگ‌ها بدهد.

 ریزشهاب‌سنگ‌ها، ۹۹ درصد از زباله‌های فضایی را تشکیل می‌دهند که هر روز روی سطح زمین می‌افتند.فرسایش حرارتی، این بافت‌های متفاوت را با توجه به مواد شیمیایی متفاوت موجود در شهاب‌سنگ ایجاد می‌کند. شهاب‌سنگ‌ها در جو تمام سیارات و قمرهای منظومه شمسی ما سقوط می‌کنند. برخی از سیارات و قمرها، جو مورد نیاز را برای درهم‌شکستن شهاب‌سنگ‌ها ندارند و در نتیجه، شهاب‌سنگ‌های بزرگی به وجود می‌آیند. شهاب‌سنگ‌های بزرگ‌تر، دهانه‌های برخوردی عمیق‌تر و گردتری را ایجاد می‌کنند که می‌توان آنها را در سراسر ماه، عطارد و مریخ یافت.

نخستین شهاب‌سنگ در یک سیاره دیگر در سال ۲۰۰۵ توسط مریخ‌نورد «فرصت»(Opportunity) ناسا در سیاره مریخ یافت شد. مریخ‌نورد «کنجکاوی»(Curiosity) در سال ۲۰۱۴، شهاب‌سنگی را کشف کرد که دو متر عرض داشت و به بزرگترین شهاب‌سنگی تبدیل شد که تا آن زمان در مریخ کشف شده بود.

شهاب‌سنگ‌ها داستان شکل‌گیری منظومه شمسی را تعریف می‌کنند

درباره شکل‌گیری منظومه شمسی، سرنخ‌هایی وجود دارند که نشان می‌دهند چقدر زمان برده تا سحابی سیاره‌ای، به شکل یک قرص منقبض شود و گاز از آن خارج شود. این سرنخ‌ها از بررسی کردن سحابی‌های پیش‌سیاره‌ای در اطراف پیش‌ستاره‌ها و با فرض اینکه سحابی پیش‌سیاره‌ای ما تقریبا به همین شکل عمل کرده است، به دست می‌آیند.

وقتی صحبت از تشکیل شدن سیارات به میان می‌آید، شهاب‌سنگ‌ها نشانگر مهمی از زمان هستند. شهاب‌سنگ‌ها از منابع گوناگونی مانند ماه، مریخ و سیارک‌ها می‌آیند. این واقعیت که ما می‌توانیم سن شهاب‌سنگ‌ها را از قدمت عنصر رادیوایزوتوپ تعیین کنیم، به این معناست که می‌توانیم ویژگی‌های شهاب‌سنگ‌ها را مورد بررسی قرار دهیم تا بفهمیم هنگام شکل‌گیری آنها چه اتفاقی افتاده است. بدین ترتیب، شهاب‌سنگ‌ها به ما کمک می‌کنند تا با محدود کردن فرآیندهای مختلف، جدول زمانی شکل‌گیری سیارات را فراهم کنیم.

قدیمی‌ترین شهاب‌سنگ‌های منظومه شمسی

شاید بهتر باشد که صحبت را با برخی از قدیمی‌ترین شهاب‌سنگ‌های منظومه شمسی آغاز کنیم. این شهاب‌سنگ‌های قدیمی، «کندریت‌ها»(Chondrites) هستند. کندریت‌ها بسیار بکر هستند و از زمان شکل‌گیری، زیاد ذوب نشده‌اند یا تغییر زیادی نکرده‌اند. بیشتر ماتریس کندریت‌ها از میعانات اولیه در قرص پیش‌سیاره‌ای ساخته شده است.

کندریت‌

منبع خبر: ایسنا

اخبار مرتبط: کشف شگفت‌انگیز ذخایر عظیم آب در ماه