«شوشتر» شهر بدون موزه اختصاصی

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها، حدیث شیخی نیا: موزه‌های تاریخی از دیرباز نقش مهمی را در زمینه استحکام ریشه‌های ملی و تاریخی عموم مردم داشته و دارند چرا که آثار تاریخی به نوعی هویت فرهنگی یک شهر، استان و یا کشور را نشان می‌دهند و به دلیل شهرها به ویژه شهرهای باستانی باید دارای موزه باشند.

موزه‌ها علاوه بر اینکه آثار تاریخی را حفظ و نگهداری می‌کنند، سبب می‌شوند تا گردشگران بسیاری به خصوص دوستداران آثار تاریخی در آن منطقه تردد کنند و همین امر در حوزه گردشگری تأثیرهای مهمی بر جای می‌گذارد.

شوشتر یکی از شهرستان‌های مهم ایران و به خصوص استان خوزستان در زمینه آثار تاریخی است که آثار متعدد و بی‌شماری در این شهرستان قرار دارند از جمله می‌توان به ۱۳ اثر تاریخی سازه‌های آبی و خانه‌های تاریخی اشاره کرد.

این در حالی است که در گذشته آثار باستانی که در شوشتر کشف می‌شد یا در اداره میراث فرهنگی این شهرستان حفظ و نگهداری یا به موزه‌های شهرهای هم جوار برای نگه داری ارسال می‌شدند و به همین خاطر نبود موزه اختصاصی در شوشتر به‌شدت احساس می‌شد.

البته متولیان امر در این زمینه اقدام‌هایی را انجام داده‌اند؛ مثلاً معاون میراث فرهنگی خوزستان پنجم خردادماه ۱۳۹۸ از تبدیل شدن ساختمان قدیم شهرداری شوشتر (نوع معماری به کار رفته در این ساختمان که بین سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۵ ساخته شده بود یکی از دلایلی است که این ساختمان را از سایر بناها متمایز می‌کند و این می‌تواند از عواملی باشد تا این ساختمان به موزه اختصاصی در شوشتر تبدیل شود) به موزه خبر داد.

همچنین «عباس اسکندری» شهردار وقت شوشتر مورخ ۱۶ اسفندماه ۱۳۹۹ از آغاز به کار مرمت و احیای ساختمان قدیم شهرداری شوشتر توسط پیمانکار مربوطه خبر داد ولی با گذشت ۲ سال از اعلام این خبر اما این ساختمان به بهره برداری نرسیده و به حال خود رها شده است.

ضرورت توجه به فرهنگ تاریخی

«علی گنج» از فعالان میراث‌فرهنگی شهرستان شوشتر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره تأسیس موزه در شوشتر اظهار می‌کند: ساختمان قدیم شهرداری شوشتر در گذشته با هدف اینکه ایستگاه راه آهن باشد و در زمان پهلوی اول ساخته شده است برای موزه اختصاص داده شد.

وی اضافه می‌کند: این ساختمان از معدود ساختمان‌های اداری در شهرستان شوشتر است که معماری آن از شوشتر الهام گرفته شده است که وجود ویژگی‌های بارزی مثل داشتن بادگیر، شاودان و زیرزمین در این ساختمان به طور کامل نوع معماری شوشتر را نشان می‌دهد.

این فعال میراث فرهنگی بیان می‌کند: برای مرمت و استحکام بخشی این ساختمان زمان کافی اختصاص داده نشد و این نکته به نزدیک بودن انتخابات شورای شهر هم بی تأثیر نبود؛ البته تغییر کاربری ساختمان قدیم شهرداری به موزه به صورت مکتوب تصویب شده و در دستور کار شورای شهر و شهرداری شوشتر است.

وی با بیان اینکه زمان زیاد برای ایجاد و اجرای طرح مطالعاتی، تغییرات برای تأسیس موزه و… از جمله دلایلی است که سبب شده تا ساختمان قدیم شهرداری شوشتر به موزه تبدیل شود، عنوان می‌کند: البته مخالفت‌هایی برای تحویل دادن این ساختمان برای احداث موزه توسط برخی از افراد وجود داشت که خواسته یا ناخواسته تأثیراتی بر روند کار می‌گذاشت.

گنج در ادامه احداث موزه را یکی از وظایف شهرداری شوشتر می‌داند و تاکید می‌کند: برخی از افراد دیدگاهشان این است که ساخت موزه توسط شهرداری از وظایفش نیست که این امر کاملاً اشتباه است؛ توجه به فرهنگ یک شهر به خصوص اگر شهری که سابقه تاریخی دارد از وظایف اصلی شهرداری است.

گنج با اشاره به اینکه ۵۰ درصد از کشفیات باستانی و آثار تاریخی ملی خوزستان در شوشتر وجود دارد؛ ادامه می‌دهد: حفظ آثار تاریخی شوشتر بر همه ما واجب است چرا که با حفظ و نگهداری از آنها بهتر و بیشتر می‌توان این آثار را به نسل‌های آینده نشان داد یا معرفی کرد.

نگهداری آثار تاریخی در ۲ مکان مجزا

«نجار آسیابانی» رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شوشتر نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: مردم شوشتر برای احداث موزه مطالباتی داشتند و در همین راستا موافقت‌هایی از این اداره، شورای شهر و شهرداری شوشتر برای احداث موزه در ساختمان قدیم شهرداری شوشتر اخذ شده است.

وی اضافه می‌کند: همچنین مقرر شده تا میراث فرهنگی شوشتر در بخش «رولوه» نسبت به ترسیم نقشه‌های معماری ساختمان شهرداری اقدام کند و ثبت ساختمان مذکور را در دستور کار قرار دهد؛ شهرداری شوشتر نیز وظیفه انجام عملیات‌های لازم حفاظتی، مرمتی و استحکام بخشی ساختمان قدیم را برای بهره برداری موزه بر عهده داشت.

آسیابانی با اشاره به اینکه ویترین تاریخی و نمایش پیشینه هر شهر موزه آن شهر است، ادامه می‌دهد: هر دستگاه اجرایی می‌تواند موزه تخصصی جداگانه داشته باشد؛ حتی اشخاص حقیقی هم می‌توانند به عنوان مجموعه داران شخصی برای احداث موزه از میراث فرهنگی مجوزهای لازم را کسب کنند.

وی در پاسخ به این سوال که «مرمت ساختمان قدیم شهرداری برای موزه در چه مراحلی قرار دارد؟» بیان می‌کند: اقدامات اجرایی انجام شده در این خصوص جز اطلاعات تکمیلی در اختیار شهرداری است که میراث فرهنگی اطلاعات کافی از آن در اختیار ندارد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شوشتر در پاسخ به این سوال «چرا برخی از آثار تاریخی شوشتر در ۲ مکان متفاوت «اداره میراث فرهنگی و در موزه شهرهای هم جوار شوشتر» نگه داری می‌شوند؟» پاسخ می‌دهد: شوشتر در گذشته مخزنی امن برای نگه داری آثار تاریخی نداشته و شرایط به‌طوری بود که برخی از آثار در مخازن شهرستان شوش نگه داری می‌شدند.

وی اضافه می‌کند: برخی از اشیا هم مستلزم این هستند در مکانی با شرایط محیطی مناسب با نوع و جنس اثر نگهداری شوند و طبیعتاً نگهداری آنها در محل مناسب ارجحیت بیشتری نسبت به محل اکتشافی دارد چرا که شاید مکان کشف شده شرایط نگهداری مناسب را نداشته باشد.

آسیابانی می‌گوید: اشیای تاریخی شوشتر زیر نظر امین اموال فرهنگی و با پروتکل‌های خاص از جمله حفاظت‌های فیزیکی، محیطی و الکترونیکی در مخازن امن در شوشتر نگه داری می‌شوند.

وی با بیان اینکه در سال گذشته بالغ بر چهار هزار و ۵۰۰ شیء تاریخی در شوشتر شناسنامه دار شدند، تصریح می‌کند: سامانه‌ای تحت عنوان سامانه «جام» وجود دارد که اشیای تاریخی در کشور در این سامانه ثبت و قابل رصد هستند.

بهره برداری از موزه شوشتر در سال ۱۴۰۲

از سوی دیگر «اکبر شکوه نیا» عضو شورای شهر شوشتر در خصوص روند کار موزه شهرداری در گفتگو با خبرنگار مهر بیان می‌کند: در سال ۱۳۹۹ کار موزه شهرداری شوشتر آغاز و تا پایان سال ۱۴۰۰ به دلیل به پایان رسیدن مدت قرارداد پیمانکار ادامه پیدا کرد که در این مدت ۷۰ درصد کار انجام شد.

وی با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۱ با توجه به کمبود اعتبار کار موزه صورت نگرفت، ادامه می‌دهد: امسال از درآمدهای جاری شهرداری شوشتر ردیف بودجه‌ای برای این موزه اختصاص پیدا کرد و امید می‌رود تا پایان سال ۱۴۰۲ این پروژه به بهره برداری برسد.

عضو شورای شهر شوشتر با بیان اینکه شورا و شهرداری این شهرستان از همه طرح‌های گردشگری حمایت می‌کنند؛ یادآور می‌شود: طرح ساحل سازی محور گرگر که از بند میزان تا انتهای پارک همت پور به مساحت ۱۵ هکتار است، توسط مشاور ذیصلاح شهرداری در حال طراحی است.