برگ هایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار* (بخش هفتم - الف): دکتر سنجابی در پاریس، علی شاکری زند - Gooya News

بختیار یک شخص نیست؛ یک راه است؛ راه امروز و آینده‌ی ایران

دکتر سنجابی در پاریس
اعلامیه‌ی سه ماده‌ای دکتر سنجابی
معنای حقوقی و نتایج سیاسی آن برای کشور و جبهه ملی ایران

در تاریخ سوم آبانماه ۱۳۵۷ دکتر کریم سنجابی به قصد وَنکوور، و با پیش بینی یک توقف کوتاه در پاریس از تهران حرکت‌کرد. در این سفر قرار بود او از طرف جبهه ملی ایران در کنگره‌ی انترناسیونال سوسیالیست که در آن شهر کانادا برگذار‌می‌شد شر‌‌کت‌کند. وی ابتدا به پاریس رفت تا پس از توقفی در آنجا به سوی مقصد اصلی عزیمت‌کند. در این سفر ناتمام دکتر سنجابی در پاریس وقایعی رخ‌داد که بر سیاست جبهه ملی ایران در ماه‌های بعد تأثیری بزرگ نهاد و برای آینده‌ی کشور اثرات جبران‌ناپذیری به‌بارآورد. در این بخش جوانب گوناگون این واقعه، که در ایران پیش از آن و پس از آن رخ‌داده، و نتایج مستقیم آن، بررسی‌شده‌است.

پرواز دکتر سنجابی به سوی پاریس
به قصد شرکت در
کنگره‌ی بین الملل سوسیالیست
چند ماه پیش از سفر دکتر سنجابی به پاریس، یکی از دستیاران وی در پاریس توانسته‌بود از طریق رابطه با حزب سوسیالیست فرانسه دعوت نامه‌ای برای جبهه ملی، یا به نام دکتر سنجابی۱، برای شرکت در کنگره‌ی انترناسیونال سوسیالیست، که قرار بود در ماه نوامبر آن سال در وَنکوور برگذار‌شود، بگیرد. چنین دعوتنامه‌ای در پاییز ۱۳۵۷ فرصتی فراهم‌می‌آورد تا یکی از سران جبهه ملی ایران و اپوزیسیون دمکرات کشور بتواند وضع ملت ایران را برای مردم جهان تشریح‌کند، با بیان محرومیت آزادیخواهان ایرانی از حقوق ابتدایی خود صدای آنان را به گوش ملل جهان برساند و خواست‌های مشروع این نیروی ملی را، که امکان بیان آن در کشور نبود، به اطلاع مردم ایران نیز برساند.
در روزهایی که جهان بدون هیچ خاطره‌ای از تاریخ معاصر ایران برای سخنان آمرانه‌ی خمینی سراسر گوش شده بود حضور در این مجلس بزرگ بین‌المللی همچنین موقعیتی استثنائی بود برای معرفی مجدد جبهه ملی به مردم جهان و یادآوری خدمات آن به کشور ما و نقشی که می‌توانست در آن دوران حساس ایفاکند.
بدین منظور در تهران متن یک سخنرانی به زبان فرانسه نیز از پیش تهیه‌شده‌بود۲.
تاریخ عزیمت دکتر سنجابی به پاریس روز سوم آبانماه ۱۳۵۷ بوده‌است، و رسیدن او به پاریس صبح روز چهارم آبان، یا ۲۴ اکتبر ۱۹۷۸ ۳.
در جبهه ملی قرار بر این شده‌بود که دکتر سنجابی در سرِ راه خود، در پاریس، ملاقاتی با خمینی داشته باشد تا از نیات وی درباره‌ی آینده‌ی کشور آگاه شود. اما در پاریس قضایا صورت دیگری می‌یابد.
بنا به نوشته‌ی لوموند روز ۸ آبانماه، و به نوشته‌ی ابراهیم یزدی چند روزی زودتر، نخستین دیدار دکتر سنجابی با خمینی انجام می‌شود. یک روز پیش از آن مهندس مهدی بازرگان با وی ملاقات کرده‌بوده‌است. درست نمی‌دانیم در این ملاقات اول چه گذشته، اما گویا زنده‌یاد سنجابی سعی می‌کند قدری از آتش انقلابی خمینی بکاهد، اما موفق نمی‌شود، و بر عکس، خمینی بوده که موفق شده مقاصد و روش خود را به سنجابی بفهماند.
ابراهیم یزدی درباره‌ی ملاقات وی با خمینی چنین نوشته است:

منبع خبر: گویا

اخبار مرتبط: برگ هایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار* (بخش هفتم - الف): دکتر سنجابی در پاریس، علی شاکری زند - Gooya News