آیا دموکرات‌ها به دنبال سقوط نتانیاهو هستند؟

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: طرح جنجالی اصلاح اختیارات دستگاه قضائی سبب ایجاد یکی از بزرگ‌ترین کارزارهای سیاسی، تظاهرات خیابانی و اعتصاب عمومی در سرزمین‌های اشغالی شده است. به گفته رسانه‌های عبری تنها در یک شب بیش از ۷۰۰ هزار نفر برای اعلام مخالفت خود با نتانیاهو به خیابان‌ها آمدند. کارشناسان موساد، نیروهای ذخیره ارتش و حتی برخی اعضای جریان راست از جمله افراد حاضر در این اعتراضات بودند. اتحادیه‌های کارگری رژیم نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند که اگر این طرح به تصویب کنست برسد، آنها اعلام اعتصاب عمومی خواهند کرد. تلاش نتانیاهو برای افزایش اختیارات کنست و قوه مجریه در تل‌آویو سبب شد تا اجماع بی‌سابقه‌ای علیه دولت وی شکل بگیرد.

معترضان معتقدند اگر اختیارات دستگاه قضایی به نفع کابینه کاهش پیدا کند جریانات راست مذهبی به راحتی می‌تواند فرایند مورد نظر خود را تصویب و وارد فرآیند اجرا کند. به عبارت دیگر تظاهرات اخیر علیه نتانیاهو نوعی کشمکش و اردوکشی خیابانی میان «سکولارها» و «مذهبی‌ها» در سرزمین‌های اشغالی است.

برخی کارشناسان معتقدند ارائه این لایحه تلاشی از سوی نتانیاهو برای فرار از پرونده‌های مفتوح در دستگاه قضائی است.

نگاه دیگری نیز وجود دارد که معتقد است طرح نتانیاهو آنگونه که گفته می‌شود سبب تضعیف قوه قضائیه و نهادهای به اصطلاح حافظ دموکراسی نخواهد شد؛ بلکه حمایت غیر مستقیم بایدن و دموکرات‌ها از اپوزیسیون دولت بوده که سبب ایجاد کارزار خیابانی در تل‌آویو شده است. برهمین اساس در ادامه این مقاله سعی خواهیم کرد به این سوال پاسخ دهیم که آیا دموکرات‌ها واقعاً به دنبال سقوط دولت نتانیاهو هستند؟

آمریکا؛ متهم شمار یک

به گزارش روزنامه یدیعوت آحارونوت یائیر نتانیاهو پسر بنیامین نتانیاهو با گرفتن انگشت اتهام به سمت وزارت خارجه آمریکا، دولت بایدن را مسئول اعتراضات در اسرائیل دانست. وی معتقد است دموکرات‌ها از طریق ایجاد کمپین رسانه‌ای و اعتراضات خیابانی به دنبال سقوط کابینه هستند. پسر نتانیاهو در ادامه مدعی شد که بایدن این اقدام را به نفع احیای توافق هسته‌ای با ایران انجام می‌دهد! او در ادامه با خطاب قرار دادن کنگره خواستار رسیدگی نمایندگان کنگره به این موضوع شد. حملات توئیتری یائیر تنها به سمت آمریکایی‌ها نبود بلکه وی با متهم کردن شاباک (سازمان امنیت داخلی اسرائیل) این نهاد امنیتی را شریک کودتا علیه پدرش دانست. به نظر می‌رسد انتشار چنین رشته توئیتی و سپس حذف آن ارسال نوعی سیگنال غیر رسمی به طرفداران و افکارعمومی جامعه اسرائیل بود تا «آمریکا» و «ایران» به عنوان مقصر و ذی‌نفع اصلی در اعتراضات اخیر معرفی شوند.

نوع روابط استراتژیک و پیوند عمیق میان آمریکا و اسرائیل بر هیچ کارشناس یا مخاطبی پوشیده نیست؛ با این حال هر دو طرف در برخی مسائل تاکتیکی دارای اختلافاتی هستند. به گزارش رسانه آمریکایی «آکسیوس» به نقل از یک مقام ایالات متحده گزارش داد که بایدن در تماس تلفنی با نتانیاهو نگرانی خود را نسبت به قانون اصلاح نظام قضایی که مخالفان از آن به کودتای نتانیاهو تعبیر می‌کنند، ابراز کرده است.

یکی دیگر از پرونده‌های اختلافی میان واشنگتن- تل‌آویو اختلاف شدید راست‌گرایان اسرائیلی و دموکرات‌های آمریکایی در نوع برخورد با پرونده هسته‌ای ایران است. این در حالی است نتانیاهو به دنبال ایجاد اجماع جهانی برای بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه تهران و ایجاد امکان حمله به تاسیسات نظامی- امنیتی ایران است. در سوی مقابل اما دموکرات‌ها بیشتر بر روی گزینه «دیپلماسی» تمرکز دارند. (در واقع شکست‌های آمریکا در حملات به کشورهای منطقه در کنار قدرت فزاینده ایران باعث شده است تا گزینه نظامی علیه ایران تنها یک حربه نخ نما و تبلیغاتی از سوی آمریکا باشد.) بزرگ‌ترین نماد اختلاف آمریکا و اسرائیل بر سر نوع برخورد با پرونده اتمی ایران مذاکرات فشرده دولت اوباما برای رسیدن به نقطه برجام بود. در سوی مقابل تل‌آویو با تحریک نئوکان‌ها در کاخ سفید زمینه خروج ترامپ از توافق سال ۲۰۱۵ را فراهم کرد.

کاهش محبوبیت کابینه «نتانیاهو»

پس از گذشت چند هفته از اعتراضات خیابانی علیه دولت، در نهایت نتانیاهو با وجود مخالفت شدید برخی اعضای کابیته همچون ایتامار بن گویر، مجبور به عقب نشینی و به تعویق انداختن روند بررسی اصلاحات قضایی تا ماه جولای شد. البته این عقب‌نشینی برای نخست وزیر رژیم کم هزینه نبود. نتانیاهو برای جلب نظر بن گویر جهت عدم سقوط کابینه مجوز تشکیل نیروهای «گارد ملی» را به وی واگذار کرد. قرار گرفتن دولت در موضع ضعف سبب شد است تا در آخرین نظرسنجی‌های صورت گرفته دولت نتانیاهو با فاصله معنادارای از رقبای خود در جناح چپ- میانه عقب بی‌افند.

براساس نظرسنجی صورت گرفته توسط شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل در صورت برگزاری انتخابات تعداد کرسی‌های جناح چپ- میانه به رهبری یائیر لاپید به ۶۱ کرسی و در سوی مقابل تعداد کرسی‌های جناح راست با کاهشی معنادار به رقم ۵۴ کرسی رسیده است. در نظرسنجی شبکه کان نیز اپوزیسیون اسرائیلی بدون مشارکت فهرست مشترک عربی قادر به کسب ۶۲ کرسی کنست است. این در حالی است که سهم کابینه حاکم تنها ۵۳ کرسی خواهد بود. واکاوی اعداد و ارقام منتشر شده در در نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که مقبولیت کابینه نتانیاهو به پایین‌ترین حد خود از زمان آغاز کار کابینه وی رسیده است و در صورت برگزاری انتخابات زودهنگام راست‌گرایان شانس زیادی برای تکرار پیروزی و کسب اکثریت کرسی‌های کنست را نخواهند داشت.

در چنین شرایطی پسر نتانیاهو ادعا می‌کند که دموکرات‌ها در همکاری نزدیک با اپوزیسیون داخل اسرائیل به دنبال سقوط کابینه و روی کارآمدن دولتی نزدیک به خود هستند. شاید توالی دخالت‌های آمریکا در کشورهای مختلف جهان سبب شد است تا شرکای صهیونیست آنها نیز نسب به مداخله آمریکا در امور داخلی فلسطین اشغالی مشکوک شده و با دید تردید نگاه کنند.

بهره سخن

صف آرایی خیابانی اخیر در اسرائیل نمایش تقابل صهیونیسم مذهبی به رهبری نتانیاهو و غرب‌گرایی به رهبری جریان چپ- میانه نیز محسوب می‌شود. در این کارزار دولت بایدن به مانند سایر دولت‌های دموکرات ترویج ارزش‌های غربی را برای واشنگتن یک پیش‌فرض در نظر می‌گیرد و در جبهه سکولارها قرار خواهد گرفت. البته این مسئله به معنای عدم هماهنگی در مسائل راهبردی حوزه امنیت ملی یا سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا نیست.