سیزده بدر در فرهنگ مردم آذربایجان غربی/از کیفلان تا پخت نان کلاله

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: با فرا رسیدن روز دوازدهم که دید و بازدیدهای نوروزی هم به پایان می‌رسد خانواده‌ها خود را برای مراسم روز سیزده بدر و آشنایی با خلقت خداوند و پی بردن به عظمت او و طبیعت گردی آماده می‌کنند.

سیزده بدر یا جشن بدرقه نوروز از مهمترین رسوم مشترک در میان اقوام ایرانی است. در این میان مردم آذربایجان غربی آئین‌های به خصوصی دارند که امسال در تقارن جشن طبیعت با ماه مبارک رمضان مردم استان از عصر روز ۱۳ فروردین خود را آماده حضور در دامن طبیعت می‌کنند.

طی سال‌های اخیر ۱۳ فروردین روز آشتی با طبیعت نام گرفته است و مردم بعد از دوازده روز تعطیلات و سفر و دید و بازدید برای تکمیل شادی‌های خود و دور کردن غم و غصه با حضور در طبیعت زیبا مراسم سیزده بدر را با نشاط و شادمانی اجرا می‌کنند.

مردم آذربایجان غربی به ویژه مردم ارومیه بنا بر سنتی فرهنگی، از خانه‌ها بیرون آمدند و به دشت و صحرا و باغ رفتند تا آخرین روز عید را در طبیعت و در کنار سبزه و گیاه و آب روان چشمه‌ها و جویبارها بگذرانند.

بازی‌های رایج مردم آذربایجان غربی در روز ۱۳ بدر

مردم استان آذربایجان غربی بنابر یک سنت قدیمی در روز طبیعت به دشت و صحرا و باغ رفتند تا آخرین روز عید را در طبیعت و در کنار سبزه و گیاه و آب روان چشمه‌ها و جویبارها به شادی سپری کنند.

نواختن ساز و قاوال و انجام بازی‌های سنتی مانند: پله دسته، چیلینگ آغاج، کیفلان (تاب بازی)، آرادا قالدی (وسطی)، ازللی دیمه سین و بازی‌هایی هم مانند قل فه ره نه، رقص‌های محلی مانند هل پرکی و … که مختص مناطق کرد نشین است از آدابی است که امروز مردم این دیار انجام دادند و شادی‌های خود را تکمیل کردند.

از دیگر آداب امروز گره زدن تعدادی از ساقه‌های سبزه‌ها یا قیچی کردن سر آنها توسط دختران دم بخت است، تا ببیند بختشان در سال نو باز می‌شود یا نه.

آب پاشی و آب بازی و خیس کردن یکدیگر از دیگر آئین‌های سیزده بدر در روستاهای ارومیه است که تا حدودی به چشم می‌خورد، به اعتقاد مردم ارومیه، آب پاشیدن به روی یکدیگر در سیزده بدر، خوش یمن است و مایه خیر و برکت و بارش باران و پرآبی می‌شود و در آخرین ساعات سیزده به در و غروب این روز سبزه‌ها را روانه آب جاری زدند.

در آخر پس از غروب آفتاب مردم آرام آرام به منازل خود مراجعه کردند تا با سال و ایامی تازه زندگی را با طراوتی دیگر آغاز کنند.

اشتیاق رفتن به صحرا در این روز چنان است که کوچه‌ها، خیابان‌ها و منازل در شهرها و روستاها از ساکنین خالی می‌شوند و در مقابل، ازدحام جمعیت در اطراف کوه و دشت و دامن و کنار نهرها و رودخانه‌ها چهره دیگری می‌نماید، چهره‌ای که حاکی از شادی و سرو است.

پخت نان کلاله در مناطق کردنشین آذربایجان غربی همزمان با ۱۳ بدر

در این میان رفتن روستاییان به صحرا در چند دهه اخیر معمول شده و گویا قبلاً با بردن سماور ذغالی و خوراکی‌ها به بالای پشت بام منازل خود جشن سیزده به در را در روستای خود برگزار می‌کردند اما امروزه به تبعیت از مردم شهرها به باغات و مزارع اطراف روستای خود یا به شهرها رفته و بساط سیزده را همانجا می‌گستردند.

زن آذربایجان غربی در این روز پختن غذاهای سنتی را در اولویت کاری خود قرار داده به طوری که آن را از قبل پخته و آماده می‌کند و یا مواد آماده شده آن را با خود به صحرا برده و اگر اوضاع جوی خوب باشد با عشق و علاقه همانجا روی آتش هیزم طبخ می‌کند همچنین با این اندیشه که چیزی نباید از ایام عید در منزل بماند هرگونه شیرینی و میوه‌هایی را که از عید باقی مانده را در این روز می‌خورند و تمام می‌کنند.

در مناطق کردنشین استان نیز با تأثیر پذیری از فرهنگ نقاط همجوار چند صباحی است که در روز سیزده به کنار رودخانه‌ها و نقاط سرسبز می‌روند و معمولاً علاوه بر تهیه و کباب کردن گوشت قرمز و یا پخت نان موسوم به کلانه و خوردن آن به همراه خانواده خود در دل طبیعت این روز را سپری می‌کنند. یکی از دل مشغولی‌های زنان آذربایجان غربی در این روز گشت و گذار در دامن صحرا و چیدن گیاهان تازه رسته خوراکی است.