قاچاقچی‌های خصولتی و دولتی گازوئیل چه کسانی هستند؟

آفتاب‌‌نیوز :

هیرش سعیدیان- گزارشگر صداوسیما با حرارت بسیاری در مورد قاچاق سوخت توسط سوختبران صحبت می‌کند، چند جوان لاغراندام بلوچ که دستگیر شده‌اند همراه پیت‌های پلاستیکی گازوئیل در پس زمینه معلوم است و خبرنگار گاهاً در میانه توضیحات با دست به آن‌ها اشاره می‌کند.

این تصویری است که سال‌ها توسط این رسانه و سایر تریبون‌های رسمی به عنوان مقصران اصلی قاچاق گازوئیل و سوخت در کشور به مردم معرفی شده است. گفتمانی که متهم ردیف اول آن کولبرو سوختبرانی هستند که در مرز‌های شرقی و غربی تردد می‌کنند.

مالک شریعتی نماینده مجلس و عضو جوان کمیسیون انرژی، اما  اخیراً در یک فایل ویدئوی روایتی کاملاً متفاوت از داستان قاچاق سوخت در کشور ارائه کرد. وی گفت: «شاید رویمان نمی‌شود بگویم ۱ و نیم میلیارد لیتر آمار رسمی قاچاق سوخت مایع نیروگاه‌های ما در سال است. این آماری است که نهاد‌های نظارتی در اختیار ما قرار داده اند، تانکر در نیروگاه تخلیه نمی‌کند و حساب‌سازی می‌شود. اگر هم (نهاد نظارتی) متوجه شد مگر چقدر جریمه‌ می‌کنند، (سوخت مایع) نه در حسابهایشان می‌آید... عمده قاچاق گازوئیل ما مال نیروگاه‌ها است. این بنده‌های خدا که اتوبوس‌هایشان را یک باک اضافه می‌زنند می‌برند مرز می‌فروشند، چیزی نیست که اصلاً! اقتصاد کلان انرژی هم از این موضوع لطمه می‌بیند»

واگذاری نیروگاه‌ها

در سال‌های اخیر بسیاری از نیروگاه‌های مهم کشور واگذر شده‌اند. میرعلی اشرف عبدالله‌پوری حسینی، رئیس سابق سازمان خصوصی‌سازی، با توجه به فرسوده بودن این زیرساخت‌های نیروگاهی ابراز امیدواری کرد، بخش خصوصی از طریق اورهال نیروگاه خریداری شده، در راستای نوسازی این واحد‌های تولید انرژی گام بردارند. نوسازی که به زعم کارشناسان هیچ‌گاه اتفاق نیافتاد و مالکان جدید علاقه‌ای به تزریق سرمایه جهت اورهال اساسی نداشتند. محسن طرزطلب مدیرعامل شرکت برق حرارتی در سال ۱۴۰۰ گفت: هم اکنون ۷۰ هزار مگاوات نیروگاه حرارتی در کشور نصب شده که ۳ تا ۴ هزار مگاوات از این ظرفیت، به دلیل فرسودگی نیروگاه ها، از بین می‌رود.

مالکان جدید نیروگاه‌های کشور که تلویحاً از سوی این نماینده مجلس به قاچاق سوخت متهم شده‌اند، نه آنچنان که ادعا شد برآمده از بخش خصوصی، بلکه اغلب جزء  بنیادها، نهاد‌های انقلابی و مجموعه‌های دولتی محسوب می‌شوند.

بسیاری از نیروگاه‌ها با قیمت‌های ارزان و در قالب رد دیون به این نهاد‌ها واگذار شد. حسین امیری خامکانی سخنگوی وقت کمیسیون انرژی مجلس با توجه به جزئیات پرابهام این معاملات، واگذاری نیروگاه‌ها در قالب رد دیون را «خیانت» توصیف کرد. وی معتقد بود که: «سطح تولید برخی نیروگاه‌ها بعد از واگذاری کم هم شده است.»

مالکان جدید چه کسانی هستند

نیروگاه بزرگ آبادان با ظرفیت ۸۱۴ مگاوات به قیمت ۱ هزار و ۱۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان به ستاد اجرایی فرمان امام واگذار شد. در همان زمان برخی فعالین خوزستانی مدعی شدند که تنها قیمت زمین‌های این واحد ۳ برابر رقم مذکور است.

نیروگاه زاگرس با ۶۵۶ مگاوات با نرخی کمتر از ۸۰۰ میلیارد تومان به بنیاد شهید واگذار شد. جالب آنکه قرارگاه خاتم الانبیا نیروگاه سبلان را با ظرفیت برق بیشتر (۹۶۰ مگاوات) با نصف این قیمت (۴۵۶ میلیارد تومان) تصاحب کرد.

شرکت سرمایه‌گذاری غدیر متعلق به صندوق بازنشستگی و شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی نیرو‌های مسلح نیز توانست نیروگاه برق گیلان را تنها با قیمت ۱۳۹۴ میلیارد تومان به تملک خود درآورد.

شرکت پرشین فولاد (فتحی‌ها) نیروگاه برق اصفهان، شرکت توسعه افق انرژی خلیج فارس (بانک سپه) نیروگاه‌های مشهد و سبزوار، نیروگاه خوی گسترس انرژی پاسارگاد (بانک پاسارگاد) و نیروگاه قم، برق تهران متعلق به هلدینگ صبا (بنیاد مستضعفان) می‌باشد.

دیگر نیروگاه‌های کشور نیز اغلب یا تماماً یا دارای سهامدار عمده خصولتی یا دولتی هستند.

قیمت ۱ و نیم میلیارد لیتر گازوئیل قاچاق شده در نیروگاه‌ها، با توجه به قیمت گازوئیل در کشور‌های همسایه همچون پاکستان معادل قریب ۷۰ هزار میلیارد تومان است که به عنوان درآمد سالانه مبلغ قابل توجهی محسوب می‌شود. با توجه به اظهارنظر رسمی سخنگوی کمیسیون انرژی انتظار می‌رود که نهاد‌های قضائی و ... گزارش سرشبکه‌ها و قاچاقیان دخیل در این موضوع را به مردم ارائه نمایید. با توجه به حجم عظیم گازوئیل قاچاق شده، این احتمال وجود دارد که دامنه نیروگاه‌های دخیل در این ماجرا بسیار گسترده باشد.