یکی از پُر استنادترین دانشمندان جهان به مدت ۱۳ سال تعلیق شد

عکس تزئینی است

یک شیمیدان اسپانیایی و یکی از پراستنادترین دانشمندان جهان که در سال جاری در هر ۳۷ ساعت یک مقاله منتشر کرده است، به دلیل کار تحقیقاتی برای سایر مؤسسات پژوهشی در روسیه و عربستان سعودی تحریم شد.

به گزارش ایسنا و به نقل از «ال پاییس»؛ بر اساس اعلام «رافائل لوکه»؛ شیمیدان اسپانیایی و یکی از پراستنادترین دانشمندان در جهان و دانشگاه کوردوبای اسپانیا؛ مؤسسه‌ای که این پژوهشگر تا همین اواخر در آن مشغول بود، این پژوهشگر برای ۱۳ سال، تعلیق شده است. دانشگاه کوردوبا؛ لوکه را برای کار کردن به عنوان پژوهشگر در سایر مراکز مانند دانشگاه «ملک سعود» ریاض و دانشگاه «دوستی ملل» مسکو با وجود داشتن قرارداد تمام‌وقت با بودجه عمومی با این مؤسسه اسپانیایی، تحریم کرده است.

لوکه ۴۴ ساله، یکی از پرکارترین دانشمندان اسپانیا است. او تا کنون حدود ۷۰۰ مقاله منتشر کرده که این مقالات بیشتر در زمینه «شیمی سبز» هستند. شیمی سبز، حوزه‌ مطالعاتی است که هدف آن سنتز محصولاتی مانند دارو و سوخت با تولید زباله کمتر است. تا کنون این پژوهشگر در هر ۳۷ ساعت یک مقاله را منتشر کرده است.

نام این پژوهشگر ۵ سال در فهرست پر استنادترین پژوهشگران جهان که توسط مؤسسه کلاریویت منتشر می‌شود، قرار داشته است. مؤسسات علمی در سراسر جهان برای استخدام دانشمندانی مانند لوکه رقابت می‌کنند. چرا که حضور این پژوهشگران می‌تواند رتبه مؤسسات را در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی بین‌المللی مانند رتبه‌بندی شانگهای، ارتقاء دهد و بر همین اساس این مؤسسات می‌توانند دانشجویان بیشتر و بودجه بیشتری جذب کنند.

این پژوهشگر می‌گوید: «دانشگاه کوردوبا، بدون من ۳۰۰ رتبه (در رتبه‌بندی شانگهای) سقوط خواهد کرد. آن‌ها به پای خود شلیک کرده‌اند». لوکه تعلیق خود را به «حسادت محض» نسبت می‌دهد.

پیشنهاد ۷۶ هزار دلاری عربستان به پژوهشگران 

آن‌ها در حساب (بانکی) من، حتی یک سنت از روسیه یا عربستان سعودی یا هر جای دیگری، پیدا نخواهند کرد

بیش از یک دهه پیش، دانشگاه‌های پیش‌رو در عربستان سعودی یک استراتژی تهاجمی را برای استخدام دانشمندان با بیشترین استناد در سراسر دنیا، آغاز کردند. برای مثال؛ دانشگاه «ملک عبدالعزیز» به پژوهشگران ۷۶ هزار دلار پیشنهاد کرده است؛ تنها با این شرط که فقط یک هفته در سال را در محوطه دانشگاه بگذرانند و نام این دانشگاه سعودی را به عنوان وابستگی سازمانی دوم خود اضافه کنند. این موضوع را نشریه ساینس در دسامبر ۲۰۱۱ فاش کرد.

در سال ۲۰۱۹، لوکه به عنوان پژوهشگر با وجود داشتن سمت استادی در دانشگاه کوردوبا، با دانشگاه ملک سعود نیز قرارداد امضا کرد. این شیمی‌دان اسپانیایی مدعی است که به غیر از فاند انجام آنالیزها، سفرهای کلاس تجاری و هتل‌های لوکس؛ هرگز پولی را «به صورت مستقیم» از مؤسسات عربستان یا روسی دریافت نکرده است. او می‌گوید: «آن‌ها در حساب (بانکی) من، حتی یک سنت از روسیه یا عربستان سعودی یا هر جای دیگری، پیدا نخواهند کرد».

منتشر کن یا نابود شو: نظام علمی نوین دنیا

نظام علمی کنونی در دنیا با اصل «منتشر کن یا نابود شو» (publish or perish) اداره می‌شود و پژوهشگران بر اساس تعداد مقالاتی که در مجلات معتبر منتشر می‌کنند و تعداد دفعاتی که این مقالات توسط سایر همکارانشان استناد می‌شود، ارزیابی می‌شوند. با این حال، این مکانیسم که نیت خوبی در پشت خود دارد، اثرات نامطلوبی را به همراه داشته است.

نیک وایز؛ مهندس انگلیسی و پژوهشگر دانشگاه کمبریج که در اوقات فراغت خود به دنبال موضوع «تقلب در علم» است، می‌گوید که او «کارخانه‌های مطالعات علمی» مشکوکی را کشف کرده است که از طریق کپی کردن و چسباندن مطالعات دیگر یا توسط تولیدکننده‌های متن خودکار تولید می‌شوند و نویسندگی این مقالات، برای پر کردن رزومه افراد، به قیمت صدها یا هزاران دلار فروخته می‌شود. وایز می‌گوید: «من مطالعه‌ای از رافائل لوکه پیدا کردم که نویسندگی آن قبلاً در یک گروه تلگرامی پیشنهاد شده بود».

همکاری لوکه با پژوهشگران ایرانی

لوکه می‌گوید که هرگز برای اضافه شدن به مقاله شخص دیگری، پولی پرداخت نکرده است. اما اعتراف کرد که همه نویسندگان ایرانی فهرست شده در این مطالعه را نمی‌شناسد.

لوکه، این مقاله را که در مورد تجزیه ایبوبروفن از فاضلاب بوده است را پنج ماه پیش با ۶ نویسنده همکار از دانشگاه بوشهر و دانشگاه تبریز منتشر کرده است. او می‌گوید که هرگز برای اضافه شدن به مقاله شخص دیگری، پولی پرداخت نکرده است. اما اعتراف کرد که همه نویسندگان ایرانی فهرست شده در این مطالعه را نمی‌شناسد و نمی‌تواند احتمال اینکه برخی از آن‌ها برای حضور در پژوهش پول پرداخت کرده‌اند را رد کند. او در مورد این موضوع در یک ویدئوکنفرانس از شهر «ظهران»؛ قلب صنعت نفت عربستان و جایی که او قصد دارد با یک دانشگاه محلی همکاری کند، می‌گوید «من به طور مشخص این را نمی‌دانم؛ اما از این موضوع شگفت‌زده شده‌ام. چه کسی برای انتشار یک مطالعه پول پرداخت می‌کند؟ شاید کسی که به آن نیاز دارد، من نمی‌دانم».

لوکه، دائماً در حال انتشار مقاله است. سال گذشته او حدود ۱۱۰ مقاله نوشته و در سال جاری میلادی تاکنون ۵۸ مقاله منتشر کرده است. این شیمیدان اعتراف کرده که از ماه دسامبر از برنامه هوش مصنوعی چت جی‌پی‌تی (ChatGPT) برای اصلاح نوشته‌های خود استفاده کرده است. او می‌گوید: «این ماه‌ها بسیار پربار بوده است، زیرا مقالاتی هستند که قبلاً دو یا سه روز زمان می‌بردند و اکنون آن‌ها را در یک روز انجام می‌دهم». چت جی‌تی‌پی در ماه دسامبر راه‌اندازی شد و می‌تواند در پاسخ به سؤالات پیچیده، متن‌های عمیق تولید کند. لوکه می‌گوید که او اساساً از این برنامه برای بهبود بیان نوشتاری خود به زبان انگلیسی استفاده می‌کند و قویاً هرگونه ارتباط با کارخانه عمده‌فروشی تحقیقات را رد می‌کند.

احتمال تقلب علمی در مطالعات

«الکساندر ماگازینوف»؛ ریاضیدان روسی که مانند وایز، اوقات فراغت خود را صرف مرتب کردن مقالات علمی برای «عبارات شکنجه‌شده» می‌کند. برای تشخیص سرقت ادبی، برخی اوقات از برنامه‌های کامپیوتری استفاده می‌شود و عبارات شکنجه‌شده؛ اصطلاحاتی غیر معمول هستند که برای جلوگیری از شناسایی سرقت ادبی توسط برنامه‌های کامپیوتری به متون دارای سرقت ادبی، اضافه می‌شوند. یک مثال این است که عبارت «هوش مصنوعی» که یک عبارت معمول است، با «آگاهی جعلی» جایگزین می‌شود.

ماگازینوف اشاره کرد که عبارت «میکروسکوپ الکترونی رویشی» (که چنین عبارتی وجود ندارد)، در دو مطالعه که توسط لوکه با دو همکار ایرانی منتشر شده، به چشم می‌خورد.

دانشمندان در سراسر جهان از یک وب‌سایت آمریکایی به نام «PubPeer» برای کامنت گذاشتن ناشناس و بی‌رحمانه (نه همیشه با دلیل not always with reason on their side.) در مورد مقالات سایر همکاران خود استفاده می‌کنند. در این وب‌سایت حدود ۹۰ نقد در مورد مطالعات لوکه وجود دارد که بسیاری از آن‌ها توسط ماگزینوف انجام شده است. یکی از سرزنش‌های رایج در مورد مقالات این شیمیدان اسپانیایی این است که در مقالات او برای افزایش غیر طبیعی تعداد استنادات سایر همکاران، ده‌ها استناد غیر ضروری به مقالات دیگران انجام شده است. در سال ۲۰۱۸ دانشگاه کوردوبا به این که ۸۴ مطالعه از ۱۰۰ مطالعه لوکه توسط دیگر دانشمندان استناد شده است، افتخار کرده است.

لوکه، جوایز زیادی از جمله جوایز انجمن سلطنتی شیمی انگلستان در سال ۲۰۱۳ را دریافت کرده و همچنین در سال ۲۰۱۱ نیز  از سوی وزارت تحقیقات آلمان از او به عنوان «استعداد سبز» یاد شده است. با این حال، این اولین‌بار نیست که این پژوهشگر درگیر یک رسوایی می‌شود. «خوزه خوان مارِرو» و «دیوید دیاز»؛ دو استاد دانشگاه «لا لاگونا» در تنریف اسپانیا در سال ۲۰۱۱ گزارش کردند که یکی از دانشجویان آن‌ها، داده‌هایی را از آزمایشگاه‌های آن‌ها به دست آورده‌ و آن داده‌ها را در مقاله‌ای به همراه رافائل لوکه، به عنوان داده‌های خودش منتشر کرده است. سال گذشته دادگاهی در سانتا کروز تنریف اسپانیا لوکه و آن دانشجوی سابق را به ارتکاب جرم علیه مالکیت معنوی محکوم کرد. لوکه در این زمینه می‌گوید «بله، من به او کمک کردم تا مقاله را بازبینی کند، آن را به زبان انگلیسی روانی درآورد و آن را منتشر کند. من به این حکم اعتراض کرده‌ام».

لوکه در دسامبر ۲۰۲۲، پس از ۱۵ سال کار خود را در دانشگاه کوردوبا متوقف کرد. تا آن زمان امضای انتشارات (مقالات و ...) او شامل مؤسسه اسپانیایی و اغلب به همراه مؤسسات روسی یا عربستانی، دانشگاه «جیائو تونگ» در شیان چین از سال ۲۰۱۹ و دانشگاه مرکزی سوئد از پایان سال ۲۰۲۱ بود. در ماه‌های اخیر او دانشگاه «اکوتک» در سامبوروندون اکوادور و دانشگاه مدیترانه‌ای «رجیو کالابریا» ایتالیا را نیز اضافه کرده است.

آن‌ها از من کینه دارند چون من دانشمند پرکاری هستم و بسیاری از مردم من را می‌ستایند. رافائل لوکه؛ شیمیدان

به گفته این شیمیدان اسپانیایی، مشکلات او در دانشگاه کوردوبا از زمانی شروع شد که در سال ۲۰۱۹ همکاری با دانشگاه ملک سعود را آغاز کرد و همچنین بعد از امضای «اشتباهی» یک مطالعه، گویی که استاد یک دانشگاه روسی بوده است. رییس دانشگاه کوردوبا در آن زمان تحقیقاتی را در این زمینه آغاز کرد که در نهایت با تعلیق ۱۳ ساله لوکه، بدون پرداخت حقوق، به پایان رسید. تحریمی که در پاییز ۲۰۲۲ توسط مدیریت جدید دانشگاه تصویب شد.

خبرگزاری EL PAÍS که این گزارش را منتشر کرده است، در مورد این موضوع از «گومز ویلاماندوس»؛ مشاور دولت آندلسی در حوزه دانشگاه‌ها، سؤال پرسیده و پاسخی دریافت نکرده است. سخنگوی دانشگاه کوردوبا در مورد این موضوع، تاکید کرده است که تحریم این پژوهشگر برای «نقض جنبه‌های ناسازگاری بر اساس قوانین کارکنان عمومی» بوده است و این مؤسسه هیچ شکایتی در مورد کیفیت مطالعات این پژوهشگر دریافت نکرده است.

لوکه تایید می‌کند که از رویه‌های تعیین‌شده برای همکاری با سایر مؤسسات عبور کرده است، اما این تحریم را به حسادت و عدم درک نسبت می‌دهد. او می‌گوید: «آن‌ها از من کینه دارند، چون من دانشمند پرکاری هستم و بسیاری از مردم من را می‌ستایند، چون ارزش من را می‌دانند. آن‌ها افراد حسود و متوسطی هستند». او همچنین می‌گوید: «من هرگز از سوی دانشگاه کوردوبا احساس حمایت نکرده‌ام، با وجود این واقعیت که من آن‌ها را در رتبه‌بندی شانگهای قرار دادم. حضور در این رتبه‌بندی کاملاً به خاطر من است».

انتهای پیام