«آقارضا سعیدی» از مشاهیر یزدی نشر کتاب ایران

ایسنا/یزد نویسنده و پژوهشگر یزد از «آقارضا سعیدی» که سالها «مهدی آذر یزدی» پدر ادبیات کودک و نوجوان کشورمان در کسوت شاگردی وی فعالیت می‌کرد و همو پیرقصه گوی ایران را با حوزه کتاب آشنا کرد، به عنوان یکی از مشاهیر نشر کتاب در ایران یاد کرد.

«حسین مسرّت» در گفت‌وگو با ایسنا در مورد این شخصیت فرهیخته یزدی گفت: آقارضا در بیست و دوم اسفند ۱۲۸۲ هجری در محله‌ی میدان‌شاه از محلاّت کهن یزد و در خانواده «حاج میرزا حسن قنّاد» از بازرگانان قند و شکر یزد که پس از سال‌ها اقامت در شهر بمبئی هندوستان به یزد برگشته بود، چشم به جهان گشود.

وی ادامه داد: مادرش «فاطمه» دختر حجّت‌الاسلام ملاّ عبدالکریم مسگر فرزند محمّدحسین و ملقّب به «عماد الاسلام» از روحانیون و خطبای مشروطه‌خواه نامی یزد بود.

مسرت یادآور شد: پدر آقارضا پس از آنکه گرفتن نام خانوادگی در ایران رایج شد، در سال ۱۳۰۷، نام خانوادگی «سعیدی» را برگزید و نام آقارضا در شناسنامه نیز رضا ثبت شد امّا مردم او را همچنان آقارضا صدا می‌زدند.

وی با بیان این که آقارضا نخستین فرزند خانواده بود و پس از او چهار پسر و یک دختر به نام‌های محمّدحسین، مرضیّه، علی اکبر، علی اصغر و کاظم به دنیا آمدند، گفت: او نخست به مکتب خانه رفت، آن گاه تحصیلات حوزوی را در یکی از مدارس دینی یزد فراگرفت.

مسرت زندگی حرفه‌ای آقارضا سعیدی را به دو بخش کاملأ جداگانه شامل یزد و کرمان تقسیم کرد و گفت: سعیدی در سه حوزه تاریخ کتابفروشی، تاریخ چاپ و تاریخ جراید شهر یزد نقشی پررنگ داشت به نحوی که او یکی از شرکای نخستین کتابفروشی امروزی یزد یعنی کتابفروشی گلبهار و موسس کتابفروشی یزد بود؛ کتابفروشی‌هایی که برخلاف گذشته دارای قفسه، میز و پیشخوان و ویترین بودند و حتی کتاب به امانت می‌دادند.

وی پیشه‌ی قبل از کتابفروشی آقارضا سعیدی را کارگاه جوراب‌بافی خواند و گفت: «مهدی آذر یزدی» پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران شاگرد سعیدی در جوراب‌بافی و بعدها در کتابفروشی یزد بود و در واقع سعیدی، آذر یزدی را با این حوزه آشنا کرد و در واقع کتابفروشی یزد برای آذریزدی همان «بهشت موعودی» بود که به دنبالش بود.

این پژوهشگر حوزه فرهنگ یزد به اقدامات سعیدی در کرمان نیز اشاره و اظهار کرد: او با سرمایه و همکاری مدرّس زاده از بنیانگذاران کتابفروشی گلبهار یزد به فکر بنیان چاپخانه‌ای تازه به نام گلبهار در کرمان افتاد و آن را در سال ۱۳۱۶ در بازار وکیل افتتاح کرد.

وی اضافه کرد: سعیدی پس از ازدواج به کرمان رفت و در آنجا سکنی گزید به طوری که مدیریت کتابفروشی یزد سالها برعهده آذر یزدی بود تا آنکه آذر یزدی در بحبوحه جنگ جهانی دوم و یکی دو سال پس از شهریور ۱۳۲۰ محیط یزد را برای خود تنگ یافت و به سوی تهران عزیمت کرد و بدین ترتیب کتابفروشی یزد نیز در سال ۱۳۲۲ برای همیشه بسته شد.

مسرت گفت: نخستین کتاب بنگاه گلبهار در کرمان بر پایه‌ی کتاب‌های موجود در سال ۱۳۲۱ به نام «آثارالملل» تألیف غلامعلی شعاع صدر اصفهانی چاپ شده ولی بی گمان در بین سالهای ۱۳۱۶ تا ۱۳۲۱ کتاب های دیگری نیز در این چاپخانه چاپ شده که فعلأ نشانی از آن نیست. البته گویا برخی از جراید کرمان هم در این چاپخانه به چاپ می‌رسیده است.

وی با بیان این که چاپخانه تا سال ۱۳۳۶ با مدیریّت سعیدی اداره می‌شد، عنوان کرد: سعیدی پس از فراغت از کار چاپ و کتابفروشی، با توجّه به این که در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شده و علوم دینی را هم خوانده بود، اعتقادات مذهبی محکمی داشت و از این رو صبح های روز جمعه در باغ بزرگ شخصی خود در کرمان جلسات قرآن با حضور همیشگی محمّدجواد حجتی کرمانی از روحانیان سرشناس کرمان برگزار می‌کرد که در این رابطه نیز چنیدین بار توسط دستگاه‌های نظامی و امنیّتی بازجویی شد.

مسرت خاطرنشان کرد: سعیدی از معتمدین شهر کرمان بود و کرمانی‌ها به او «آقای گلبهار» می‌گفتند. او خطّی خوش داشت به طوری که قطعاتی از سیاه‌مشق‌های او به شیوه نسخ و نستعلیق بر جای مانده است. وی علاوه بر زبان انگلیسی، به زبان و ادبیّات عرب نیز تسلّط داشت.

به گفته وی، سال‌های پایانی عمر سعیدی به کار کتابفروشی در کنار منزل مسکونی‌اش گذشت و کتابخانه‌ بزرگی شامل کتاب و نشریّات و نیز نمونه‌ای از آثار چاپی بنگاه گلبهار کرمان از او در باغ مسکونی‌شان وجود داشته که پس از فروش باغ از سرنوشت آن اطّلاعی در دست نیست.

وی گفت: سعیدی سرانجام پنجم بهمن ۱۳۶۱ سکته و به دیدار حق شتافت و پیکرش را در گورستان عمومی کنار مسجد صاحب‌الزّمان کرمان به خاک سپردند.

مسرت در پایان اظهار کرد: از سعیدی تنها سه اثر دست‌نویس نزد خانواده بر جای مانده است که شامل دو دفتر شعر حاوی اشعاری در قالب غزل و قصیده و کتابی به نام «صیحة حق (در اطراف قرآن و پیشگویی‌های آن)» در قطع جیبی و در ۵۰ صفحه است.

انتهای پیام