اهداف، وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی تشریح شد

به گزارش خبرنگار مهر، لایحه اهداف، وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی به پیشنهاد وزارت میراث فرهنگی در جلسه ۹ بهمن ۱۴۰۱ هیات وزیران به تصویب رسیده که جزئیات آن در حال حاضر منتشر شده است.

در این لایحه پیشنهادی که رئیس جمهور به رئیس قوه قضائیه اعلام کرد، در ماده ۳ این لایحه اهداف وزارت میراث فرهنگی به این شرح ذیل توضیح داده شده است:

اهداف

۱. تحکیم هویت فرهنگی، وفاق ملی، عبرت آموزی و بهره گیری از تجارب زیست سرزمینی و پاسداری از تنوعات فرهنگی از طریق میراث فرهنگی و تاریخی و میراث طبیعی

۲. حفظ و احیای میراث فرهنگی ملموس و ناملموس، صنایع دستی، هنرهای سنتی و صیانت از میراث طبیعی، توسعه پایدار و جامعه محور گردشگری مبتنی بر ارزش‌های ایرانی اسلامی و ظرفیت‌های متنوع کشور از جمله میراث فرهنگی تاریخی و طبیعی و صنایع دستی و هنرهای سنتی

۴. تقویت و توسعه سرمایه گذاری، بهبود فضای کسب و کار، افزایش اشتغال پایدار و بهره مند کردن کشور از منافع اقتصادی در حوزه‌های موضوع این قانون.

۵. توسعه کمی و ارتقای کیفی محصولات صنایع دستی و اهتمام بر ترویج فرهنگ استفاده و صادرات آن.

ماده ۴. وزارت در اجرای سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی و در راستای تحقق مفاد ماده ۳ این قانون، دارای وظایف و اختیارات زیر است:

۱. تدوین راهبرها و برنامه ریزی برای تحقق اهداف میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی در سطوح بین المللی، ملی، منطقه‌ای و استانی بر اساس اسناد بالادستی.

۲. خط مشی گذاری و برنامه ریزی جهت استفاده از فناوری‌های نوین و فراهم کردن بستر توسعه فعالیت‌ها و کسب و کارهای دانش بنیان و نوپا در حوزه‌های میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری.

۳. سازماندهی و برنامه ریزی نظام جامع آمار تخصصی میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به منظور بهره برداری در حوزه‌های مربوط.

۴. تعیین مصادیق و ضوابط تخصصی میراث فرهنگی، تأسیسات و خدمات گردشگری و صنایع دستی براساس قوانین و مقررات.

۵. تسهیل برخورداری همگانی و عادلانه از سفر و ارتقا کیفیت تجربه گردشگری و نشاط اجتماعی در داخل کشور.

۶. گسترش تعاملات فرهنگی، گردشگری با ملل و اقوام گوناگون به ویژه کشورهای حوزه فرهنگی و تمدنی ایران و مسلمانان جهان با همکاری سایر دستگاه‌ها در حوزه‌های موضوع این قانون با رعایت اصل هفتاد و هفتم قانون اساسی.

۷. صدور مجوز ایجاد، بهره برداری، تمدید، لغو و نظارت بر تأسیسات و فعالیت‌های گردشگری صنایع دستی اعم از فیزیکی، الکترونیکی، کسب و کارهای مجازی و سایر روش‌های بازاریابی و فروش با رعایت کاربری‌های مصوب و ضوابط مربوط.

تبصره ۱- وزارت مکلف است آئین نامه نحوه صدور مجوز تأسیس و فعالیت تشکلهای حرفه‌ای مربوط را ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون تهیه و جهت تصویب به هیئت وزیران ارائه نماید. اجازه واگذاری وظایف اجرایی (غیر حاکمیتی به این تشکل‌ها در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط می‌باشد.

تبصره ۲- مصادیق تأسیسات و فعالیت‌های گردشگری و صنایع دستی موضوع این بند، تابع آئین نامه‌ای است که توسط وزارت ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون، تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

۸- تدوین ضوابط و استانداردهای آموزش حرفه‌ای حوزه‌های میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی

۹- نظارت تخصصی بر سازمانهای مردم نهاد حوزه میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی.

۱۰- تشخیص مصادیق نفایس ملی و منحصر به فرد موضوع اصل هشتاد و سوم (۸۳) قانون اساسی

تبصره- ضوابط نحوه تشخیص مصادیق نفایس ملی و منحصر به فرد موضوع این بند به تصویب شورای عالی میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی می‌رسد.

۱۱ - اجازه بهره برداری از املاک و بناهای تاریخی غیر نفیس و غیر منحصر به فرد در اختیار وزارت برای مدت معین در قالب انعقاد قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی در چهارچوب قوانین و مقررات.

۱۲- همکاری در رتبه بندی مشاوران پیمانکاران و کارشناسان حقیقی و اشخاص حقوقی در حوزه‌های ذیربط با سازمان برنامه و بودجه کشور

۱۳- معرفی و حمایت از جاذبه‌های میراث فرهنگی و بازاریابی و معرفی جاذبه‌های گردشگری و صنایع دستی در سطح ملی و بین المللی

۱۴- صدور مجوز برگزاری رویدادها جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با رعایت قوانین و مقررات مربوط و تدوین و ابلاغ ضوابط آن

۱۵- ارائه خدمات مشاوره‌ای پژوهشی فنی و آموزشی در داخل و خارج از کشور، فروش تولیدات فرهنگی در حوزه‌های ذی ربط مجاز با رعایت اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی و دریافت ورودیه بناها، محوطه‌ها، موزه‌ها و نمایشگاه‌ها

۱۶- حمایت از تأمین تولید و توزیع و انتشار انواع محتوای مکتوب رقومی (دیجیتال) مجموعه (سریال)، فیلم، عکس و صوت با موضوع میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی با همکاری سایر بخشهای دولتی و غیردولتی در حوزه داخلی و بین المللی.

۱۷- تدوین ضوابط دریافت مشوق‌ها تسهیلات و جوایز در حوزه‌های ذیربط با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و ارائه آن به مراجع ذی صلاح قانونی

تبصره- درآمدهای حاصل از جذب گردشگر ورودی مشمول مزایای تعیین شده برای درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی است.

۱۸ عضویت یا نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمانها مجامع و کنوانسیون‌های بین المللی ذیربط با رعایت قوانین مربوط

۱۹- جلب حمایت و هدایت سرمایه گذاران داخلی و خارجی به منظور توسعه و تقویت حوزه‌های میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی

۲۰- جلب مشارکت‌های غیر دولتی و دریافت هدایا کمک‌های اعتباری از مؤسسات و سازمانهای ملی و بین المللی اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی در چهارچوب قوانین و مقررات

تبصره- صددرصد (۱۰۰) درآمد حاصل از منابع این بند به وزارت پرداخت می‌شود.

۲۱- طرح دعاوی حقوقی و کیفری علیه متخلفین از قوانین مربوط حسب مورد به عنوان مدعی یا شاکی در داخل و خارج از کشور ۲۲ اقدامات حقوقی و قانونی جهت شناسایی و استرداد اموال و آثار فرهنگی - تاریخی ایران در سطح ملی و بین المللی از طریق مراجع ذی ربط

۲۳ - شناسایی و در اختیار گرفتن اموالی که دارای ارزشهای فرهنگی - تاریخی بوده و جزو میراث فرهنگی محسوب می‌گردد که توسط دستگاه‌های مسئول مطابق قوانین و مقررات ضبط شده است. تبصره دادگاه‌ها گمرکات نیروهای نظامی امنیتی و انتظامی و دستگاه‌های نظیر آنها که به نحوی نسبت به ضبط اموال اقدام می‌نمایند موظف به در اختیار قرار دادن اموالی که دارای ارزش فرهنگی و تاریخی و جزو میراث فرهنگی است به وزارت هستند.

۲۴ - شناسایی، حمایت مستندسازی پژوهش کاوش‌های باستان شناسی، حفاظت، مرمت، احیا و معرفی میراث فرهنگی و طبیعی کشور و مشترک در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی

۲۵- انجام اقدامات پیشگیرانه به منظور جلوگیری از سرقت تعرض و تجاوز به میراث فرهنگی و میراث طبیعی و فعالیت‌هایی نظیر تخریب بناهای تاریخی حفاری غیر مجاز جابه جایی داخل و خارج از کشور، قاچاق خرید و فروش غیر مجاز اشیای عتیقه و محموله‌های تاریخی

۲۶- ایجاد هماهنگی لازم با دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط برای تأمین امنیت گردشگران (داخلی و خارجی همکاری در پیشگیری از وقوع جرایم علیه گردشگران داخلی و خارجی

۲۷- صدور انحصاری مجوز مطالعات میدانی و کاوش‌های باستان شناسی

۲۸- حمایت و همکاری در انجام پژوهش‌های مربوط به میراث فرهنگی - تاریخی و تمدنی و ارائه طرح‌های توسعه‌ای و نوآورانه گردشگری، مطالعه پژوهش و احیای صنایع دستی و هنرهای سنتی فراموش، شده بررسی‌های مردم نگاری پژوهش‌های مردم شناسی انسان شناسی زیستی مطالعه و شناخت فرهنگ بومی و همچنین مطالعات زبان و گویشهای مناطق مختلف کشور و تهیه و تنظیم اجرای برنامه‌های پژوهشی پیرامون آثار باقیمانده گذشتگان

۲۹- معرفی فرهنگ، جاذبه‌ها و ظرفیت‌های کشور و اعتلای تصویر ذهنی در حوزه‌های ذی ربط در سطح ملی و بین المللی.

۳۰- ثبت میراث فرهنگی و میراث طبیعی اعم از ملموس منقول و غیرمنقول) و ناملموس که از نظر فرهنگی تاریخی یا شئون، ملی واجد ارزش و اهمیت می‌باشند؛ صرف نظر از تاریخ ایجاد یا پیدایش آن در فهرست آثار جهانی ملی و فهرست‌های ذیربط.

تبصره ۱- احکام ثبت ملی آثار تاریخی - فرهنگی و طبیعی در روزنامه رسمی جهت اطلاع عموم آگهی می‌شود.

تبصره ۲- مجموعه‌های شاخص ثبت شده میراث فرهنگی ملی و جهانی می‌تواند در قالب پایگاه‌های میراث فرهنگی و گردشگری با رعایت قوانین مربوط اداره شوند.

تبصره ۳- میراث طبیعی و آثار ثبت شده در فهرست‌های ذی ربط مشمول مقررات فصل (نهم) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) می‌باشند.

تبصره ۴- فرآیند و ضوابط ثبت و تشخیص موارد مذکور در این بند ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون به تصویب شورای عالی میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی می‌رسد.

۳۱- تهیه و تدوین، تصویب و ابلاغ دستورالعمل‌های مورد نیاز برای نحوه بهره برداری، نگهداری حفاظت کاوش‌های میدانی مرمت و نظارت بر آثار ثبت شده‌ای که در اختیار بخش خصوصی دستگاه‌های اجرایی نهادهای عمومی و انقلابی نیروهای مسلح، انتظامی امنیتی و دستگاه‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم تصریح یا ذکر نام است.

۳۲- ثبت بناهای تاریخی و تعیین و ابلاغ محدوده‌های عرصه و حریم آنها و تعیین و ابلاغ محدوده‌های عرصه و حریم آثار تاریخی و فرهنگی طبیعی ثبت شده و ابلاغ ضوابط عمومی و اختصاصی حفاظت و صیانت از ارزشها کالبد و منظر فرهنگی این محدوده‌ها و در صورت لزوم تدوین ضوابط خاص معماری و شهرسازی در محدوده‌های مربوط با همکاری سایر مراجع ذیربط.

تبصره ۱ -در مورد عرصه و حریم آثار طبیعی ثبت شده ضوابط با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست یا سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور حسب مورد تهیه می‌شود.

تبصره ۲- همه مراجع قانونی صدور مجوز واگذاری، ساخت بهره برداری و صدور پروانه‌ها مکلفند قبل از صدور هرگونه مجوز در محدوده‌های اعلام شده مراتب بلامانع بودن صدور مجوز را از وزارت استعلام نمایند.

۳۳- تعیین محدوده بافتهای تاریخی فرهنگی شهری و روستایی و ابلاغ ضوابط حفاظتی در حفظ هویت اصالت، پیوستگی و ارزشهای آنها.

۳۴- اظهار نظر در خصوص کلیه طرح‌های آمایش هادی عمرانی جامع و تفصیلی در رابطه با مناطق تاریخی فرهنگی.

تبصره- رعایت ضوابط ابلاغی وزارت در خصوص محوطه‌ها و بافت‌ها و اماکن تاریخی- فرهنگی ارزشمند در کلیه طرح‌های فوق الذکر الزامی است.

۳۵ -بررسی و تأیید پیوستهای تخصصی در حوزه‌های میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی برای کلیه طرح‌های توسعه‌ای بزرگ و مهم در حوزه‌های زیربنایی تولیدی و خدماتی دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری.

۳۶- تهیه و ابلاغ استانداردها و آئین نامه‌های متناظر با مقررات ملی ساختمان برای محدوده‌ها بافت‌ها، اماکن و بناهای تاریخی - فرهنگی ثبت شده در فهرست آثار ملی با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذیربط.

۳۷- آموزش عمومی معرفی و شناساندن ارزشهای میراث فرهنگی، طبیعی، گردشگری صنایع دستی و هنرهای سنتی در سطوح محلی، ملی و بین المللی با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذیربط.

۳۸- ایجاد توسعه و اداره موزه‌ها در سطح کشور.

تبصره - ضوابط صدور پروانه تأسیس بهره برداری سطح بندی موزه‌های کشور و ارزیابی اموال منقول فرهنگی و تاریخی توسط وزارت تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

۳۹- نظارت علمی فنی و حمایتهای کارشناسی از ایجاد و توسعه موزه‌ها و اعمال حفاظت‌های پیشگیرانه مخازن، امن کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های تخصصی اموال -فرهنگی تاریخی تحت پوشش و در اختیار بخش خصوصی دستگاه‌های اجرایی و دستگاه‌هایی که شمول قانون نسبت به آنها مستلزم تصریح یا ذکر نام است.

۴۰- تشخیص و تعیین اموال -فرهنگی تاریخی و هنری واجد ارزش تاریخی منقول مجاز برای تجارت و صدور پروانه خرید و فروش و نظارت بر برگزاری حراج‌ها و نقل و انتقال این اموال در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط

تبصره- حکم موضوع این بند مربوط به داخل کشور بوده و خروج اموال مجاز مورد اشاره تابع قوانین مربوط می‌باشد.

۴۱- صدور مجوز ورود و خروج موقت اشیای واجد ارزش -فرهنگی- تاریخی در چهارچوب قوانین و مقررات مرتبط.

تبصره - خروج موقت اشیای فرهنگی تاریخی و هنری واجد ارزش تاریخی و جزو نفایس ملی و منحصر به فرد از مرزهای بین المللی کشور پس از تأیید وزارت منوط به اخذ مجوز از هیئت وزیران می‌باشد.

۴۲- حفاظت و صیانت از آثار فرهنگی- تاریخی و حریم آنها.

۴۳- نیروهای یگان حفاظت وزارت در حدود وظایف قانونی خویش و با شرایط مذکور در قانون آئین دادرسی کیفری ضابط خاص قضائی محسوب می‌گردند.

۴۴- تملک و خرید اموال منقول و غیر منقول واجد ارزش فرهنگی تاریخی در موارد ضروری به تشخیص وزارت با رعایت قوانین مربوط.

۴۵- اعطای گواهی مصونیت از توقیف و ضبط آثار -فرهنگی تاریخی وارده به کشور برای برگزاری نمایشگاه‌های موزه‌ای و اهداف پژوهشی.

۴۶- حفاظت و صیانت از عرصه و حریم آثار ملی بناها و محوطه‌ها و فهرست‌های ذی ربط و در صورت لزوم تملک اراضی واقع در این محدوده‌ها با رعایت قوانین و مقررات مربوط تبصره- آئین نامه اجرایی نحوه اعطای اراضی معوض به مالکان اراضی واقع در عرصه و حریم آثار ملی در چهارچوب قوانین مربوط به پیشنهاد وزارت به تصویب هیئت وزیران برسد.

۴۷- صدور مجوز تدوین و ابلاغ ضوابط تخصصی ایجاد بهره برداری ،نظارت ارزیابی کیفیت و درجه بندی تأسیسات خدمات و فعالیت‌های گردشگری.

۴۸- پیشنهاد تأسیس مناطق نمونه گردشگری به هیئت وزیران جهت تصویب و صدور مجوز فعالیت این مناطق و مجتمع‌های گردشگری رفاهی بین راهی تبصره- مقررات نحوه تأسیس و اداره مناطق نمونه گردشگری توسط وزارت تعیین و آئین نامه آن به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

۴۹- مدیریت هماهنگی خدمات سفر به منظور جلب . و هماهنگی بین بخشهای دولتی نهادهای عمومی و حاکمیتی و خصوصی صنعت گردشگری کشور.

۵۰- حمایت و همکاری با بخش غیر دولتی و دستگاه‌های اجرایی ذی ربط در ایجاد و تأمین زیر ساختهای گردشگری

۵۱ - همکاری با دستگاه‌های اجرایی ذیربط در زمینه تدوین برنامه‌ها و محتوای آموزشی مؤسسات آموزشی خصوصی به منظور تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز در حوزه‌های میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی

۵۲- تعیین صلاحیت حرفهای استادکاران و ارزشیابی هنری هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی و صدور گواهینامه و تأییدیه های لازم

۵۳- ثبت و صدور گواهی اصالت برای آثار فاخر صنایع دستی و هنرهای سنتی در چهارچوب قوانین و مقررات مرتبط.

۵۴- ثبت ملی هنری شهرها و روستاهای صنایع دستی و هنرهای سنتی و اقدام برای ثبت جهانی آنها.

۵۵- هماهنگی و برنامه ریزی در مورد مالکیت‌های معنوی و فکری صنایع دستی (آثار و هنرمندان) در داخل و خارج از کشور.

۵۶- بسترسازی و حمایت از تجاری سازی و کاربردی سازی آثار صنایع دستی

۵۷- احیای هنرهای سنتی و حمایت از تولید، ترویج و عرضه محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی با حفظ اصالت ایرانی، اسلامی و کمک به راه اندازی بازارچه‌های صنایع دستی.

ماده ۵. به منظور تسهیل تصمیم گیری در موضوعات میان بخشی و تحقق اهداف و وظایف وزارت مندرج در این قانون، شورای عالی میراث فرهنگی باید تشکیل شود که وظایف و اختیارات آن به این شرح است:

وظایف و اختیارات

۱. تصویب سیاست‌ها، خط مشی‌ها و برنامه‌های کلان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری متناسب با سند آمایش سرزمینی کشور.

۲. تصویب سیاست‌ها خط مشی‌ها و برنامه‌های کلان وزارت منطبق با برنامه‌های توسعه کشور.

۳. نظارت بر اجرای مصوبات و سیاست‌های ابلاغ شده به دستگاه‌های اجرایی در حوزه‌های ذی ربط.

ترکیب اعضا

ترکیب اعضای شورای عالی میراث فرهنگی نیز عبارتند از رئیس جمهور و در غیاب وی معاون اول رئیس جمهور، وزرای امور خارجه، میراث، راه، کشور، فرهنگی، اقتصادی و دارایی، جهاد کشاورزی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، دادستان کل کشور، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، یکی از نمایندگان عضو کمیسیون فرهنگی مجلس (عضو ناظر بدون حق رأی)، سه نفر خبره به تفکیک سه حوزه به پیشنهاد وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی. یک نفر نماینده بخش غیر دولتی از نهادهای صنفی یا تشکل‌های مردم نهاد به پیشنهاد وزیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری.

تبصره ۱- وزیر میراث فرهنگی می‌تواند حسب موضوع برای تبادل نظر و بدون حق رأی از نماینده دستگاه‌های اجرایی یا بخش غیر دولتی که در شورا عضو نیستند دعوت کند.

تبصره ۲- جلسات شورا با حضور دو سوم اعضا رسمیت داشته و تصمیمات آن با اکثریت آرا تصویب و پس از ابلاغ رئیس جمهور یا معاون اول او برای همه دستگاه‌های ذی ربط لازم الاجراست.

تبصره ۳- دبیرخانه شورای عالی در وزارت مستقر خواهد بود و مسئولیت پیگیری و تشکیل جلسات را بر عهده خواهد داشت. دستورالعمل نحوه تشکیل و اداره جلسات توسط وزارت تهیه و به تصویب شورای عالی یادشده می‌رسد.

ماده ۶ - دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری ماده ۲۹ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مصوب ۱۳۹۵ و بخش‌های غیر دولتی و خصوصی که به نوعی مبادرت به انجام فعالیت‌های مربوط به حوزه‌های میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری می‌کنند، موظفند فعالیت‌های خود را در چهارچوب سیاست‌های اجرایی وزارت با رعایت قوانین و مقررات مربوط انجام دهند.

ماده ۷ - وزارت مکلف است با همکاری سازمان اداری و استخدامی ظرفی یک سال از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون، سند برنامه ریزی نیروی انسانی وزارت را با رویکرد متناسب سازی سطح کمی و کیفی نیروی انسانی تدوین و اجرا کند.

ماده ۸- وزارت مکلف است در مدت یک سال از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون و در چهارچوب این قانون و قانون مدیریت خدمات کشوری ساختار سازمانی و تشکیلات تفصیلی وزارت را تهیه کند و به تأیید سازمان اداری و استخدامی کشور برساند.

ماده ۹- احکام مندرج در این قانون، نافی اختیارات و صلاحیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (سازمان حج و زیارت) در زمینه امور حج و زیارت نبوده و سازمان مزبور هم می‌تواند در زمینه سفرهای زیارتی خروجی به مقصد کشورهای مرتبط اقدام کند.

ماده ۱۰- همه قوانین و مقررات مغایر با این قانون از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون لغو می‌شود.