آئین‌های سنتی عید فطر در گناوه/ از پخت غذای محلی تا مراسم الوداع

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها- عصمت اسماعیلی: عید فطر، عید زیبایی‌های معنوی، عبودیت و بندگی و از مهم‌ترین اعیاد مسلمانان است که مؤمنان پس از یک ماه عبادت خالصانه و خاضعانه به درگاه بی نیاز پروردگار عالم، این روز را به شکرانه توفیق یک ماه مهمانی معبود یکتا جشن می‌گیرند.

عید فطر اولین روز ماه شوال است که در روایات این روز، روزجایزه‌های خدا، روز پاداش نیکوکاران و آمرزش گناهان معرفی و در روایات امامان و معصومین (ع) بر اهمیت این عید بزرگ تاکید شده است.

بنا بر روایتی که از امام علی (ع) نقل شده «عید فطر، عید کسی است که خداوند، روزه او را پذیرفته و عبادتش را قبول کرده است» و در روایتی دیگر امام صادق (ع) در خصوص پاداش روزه‌داران ماه رمضان می‌فرماید که «کمترین اجر آنها این است که فرشته‌ای در ماه رمضان ندا می‌دهد بندگان خدا مژده باد به شما و به شما بشارت می‌دهم خداوند گناهان گذشته شما را مورد مغفرت قرار داد مواظب باشید از این پس چه می‌کنید.»

با پایان یافتن ماه معنوی و پر خیر و برکت رمضان و فرارسیدن عید سعید فطر، مؤمنان و روزه‌داران و شب‌زنده‌داران این ماه عظیم الهی، با شکرگزاری به درگاه خداوند پاداش معنوی خود را از درگاه پروردگار یگانه مسئلت می‌کنند.

در کشورهای اسلامی عید فطر با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌شود از جمله اینکه مسلمانان نماز عید فطر می‌خوانند، جشن می‌گیرند و به دید و بازدید خویشان و همچنین زیارت اهل قبور می‌روند.

آئین‌ها و سنت‌های خاصی با پایان یافتن ماه مبارک رمضان و آغاز روز عید فطر در شهرها و روستاهای شهرستان گناوه برپا می‌شد که برخی از آنها همچنان پابرجاست و برگرفته از اعتقادات مذهبی و ریشه در فرهنگ مردم این دیار دارد.

آئین ختم قرآن

ماه رمضان، ماه نزول کتاب آسمانی و کلام وحی الهی، قرآن کریم است و به تلاوت آیات نورانی آن در این ماه و بهره مندی از فیوضات آن در روایات سفارش بسیار شده است از این رو مؤمنان و روزه داران در این ماه می‌کوشند حداکثر استفاده را از برکات آن ببرند و حداقل یک ختم کامل قرآن را در ماه ضیافت الهی به جا آورند.

همزمان با آغاز ماه مبارک رمضان خواندن روزانه حداقل یک جز از قرآن کریم به صورت جزءخوانی در منازل یا مساجد آغاز می‌شود که تا پایان ماه رمضان یک ختم کامل انجام شود.

محافلی همچون مقابله قرآنی، جز خوانی قرآن کریم، ترتیل خوانی و محافل انس با قرآن از جمله محافل با محوریت قرآن کریم در ماه ضیافت الهی است.

آئین ختم قرآن در پایان ماه مبارک رمضان یکی آئین‌های ویژه در روزهای پایانی ماه نزول کتاب آسمانی در این منطقه از کشورمان است.

در این آئین خواندن قرآن که از اولین روز ماه مبارک رمضان در مساجد و یا منازل شروع شده است بر اساس برنامه زمان بندی شده معمولاً در یک روز مانده به پایان این ماه پر خیر و برکت ختم می‌شود.

امسال نیز با فرارسیدن پایان ماه مبارک رمضان آئین‌های ویژه ختم قرآن در اماکن مذهبی و مساجد و حسینیه‌ها برگزار شد و روزه داران و مؤمنان این توفیق الهی که بار دیگر نصیب آنها شد ه است را جشن گرفتند.

سنت وداع با ماه رمضان

آئین سنتی مذهبی الوداع رمضان، یکی از آیین‌هایی معنوی که از گذشته‌های دور برای پایان ماه مبارک رمضان رواج داشته و یکی از سنت‌های دیرین این منطقه ساحل نشین است که همه ساله در شب‌های آخر ماه مبارک برگزار می‌شود.

بر اساس این سنت در شب‌های پایانی ماه مبارک رمضان پیش از اذان سحر در بلندگوهای مساجد، وداع با ماه مبارک به گوش مردم مؤمن و روزه دار رسانیده می‌شود.

«الوداع، الوداع ای ماه مبارک الوداع، دیر آمدی، زود می‌روی، ماه مبارک الوداع» از جمله شعارهایی است که شرکت کنندگان در این آئین با هم سر داده و یا با طنین انداز شدن در بلندگوهای مساجد به گوش مردم مؤمن و روزه دار رسانیده می‌شود و روزه داران از این ماه پرفضیلت با افسوس خداحافظی می‌کنند.

همچنین آئین الوداع در میان اهل سنت جایگاه ویژه ای دارد و هر سال در شب‌های پایانی ماه مبارک رمضان در مساجد اهل سنت برگزار می‌شود،

آئین سنتی مذهبی الوداع رمضان در میان اهل سنت یکی از آیین‌هایی است که از گذشته‌های دور در این شهرستان از جمله گناوه رواج داشته است و با فرا رسیدن روزهای پایانی ماه ضیافت الهی این آئین اجرا می‌شود.

در این آئین ویژه و معنوی برنامه‌های مختلفی شامل قرائت دعای الوادع و شعرخوانی از شاعران بزرگی همچون سعدی با لحن و آهنگی خاص و زیبا آمیخته با اشعار عربی و دعاها خوانده شد.

آئین سنتی الوداع در شب‌های پایانی ماه مبارک رمضان که توسط جامعه اهل سنت این شهرستان برگزار می‌شود از شب‌های ۲۷ این ماه مبارک آغاز می‌شود و تا شب پایانی رمضان ادامه دارد.

آئین الوداع رمضان، با حمد و ثنای خداوند و درود بر پیامبر گرامی اسلام (ص) آغاز می‌شود و سپس یک نفر دعا می‌خواند و شرکت کنندگان جواب می‌دهند «الوداع الوداع یا رمضان، و علیک السلام شهر صیام» و این گونه با حزن و اندوه با ماه خوب خدا، خداحافظی می‌کنند.

شرکت کنندگان در این آئین، سپس از خداوند درخواست می‌کنند که تا ماه مبارک رمضان آینده زنده باشند و بتوانند ماه ضیافت الهی را دوباره درک کنند.

دید و بازدید عید

ماه رمضان، ماه خودسازی و تهذیب نفس و در طول این ماه درس‌های بسیاری فرا می‌گیریم که جنبه اجتماعی و فردی دارد و ضامن سلامتی جسمی و روحی در زندگی انسان است که باید در تمام طول سال این درس‌ها را مد نظر داشته باشیم.

توفیق روزه داری و عبادت و حضور در ضیافت الهی توفیق بزرگی است که در پایان این ماه با فرارسیدن عید سعید فطر جشن گرفته می‌شود و در این روز بزرگ مؤمنان و روزه داران این سعادت و توفیق الهی را که نصیب آنها شده به هم تبریک می‌گویند.

دید و بازدیدهای عید فطر از سنت‌ها و آئین‌های مهم به ویژه در سال‌های گذشته بوده است و در روز عید فطر مردم با پوشیدن لباس‌های نو و رفتن به دیدار همدیگر به خصوص بزرگترها فرارسیدن این عید را تبریک می‌گویند.

تدارک برای عید فطر

از جمله سنت‌ها و رسومی که در این عید بزرگ مسلمانان در گذشته در این منطقه مرسوم بوده این است که مادران و زنان خانواده چند روز قبل از روز عید، تدارک این روز را می‌دیدند.

آنها با پخت انواع نان‌های محلی، شیرینی‌های خانگی و آماده‌کردن تنقلات ساده و دوختن و خرید لباس‌های نو برای افراد خانواده برای این روز خود را آماده عید فطر می‌کردند.

روز عید هم کودکان با پوشیدن لباس‌های نو به درب منازل رفته و از صاحب‌خانه عیدی می‌گرفتند که صاحب‌خانه با دادن شیرینی و تنقلات به کودکان این عید را برای خود و خانواده مبارک می‌گرداند.

رفتن به آرمستان ها

بر اساس سنت دیرینه در این منطقه کسانی که به تازگی عزیزی از دست رفته دارند مراسم فاتحه خوانی برگزار می‌کنند و مردم بعد از برپایی نماز عید فطر با مراجعه به منازل و حسینیه‌ها و مساجد محل برگزاری مراسم‌هایی که برای درگذشتگان بر پا شده و تسلیت به بازماندگان و قرائت فاتحه با آنان ابراز همدردی می‌کنند.

همچنین رفتن بر سر مزار درگذشتگان و و قرائت فاتحه برای آنها در آخرین شب ماه رمضان در زمانی که رؤیت هلال ماه شوال محرز شد، یکی دیگر از سنت‌های مرسوم در این منطقه است.

در این آئین مردم قبل از اذان صبح به سر مزار درگذشتگان و زیارت اهل قبور رفته و یادی از درگذشتگان خود می‌کنند و برای آمرزش آنها دعا می‌کنند.

البته عده‌ای از مردم نیز صبح روز عید این مراسم را برگزار و در آرامستان‌ها حضور می‌یابند و برای درگذشتگان آمرزش طلب می‌کنند.

شرکت در نماز عید فطر

رمضان از ابتدا تا انتها حاوی درس‌ها و برکات فراوان فردی و اجتماعی است که باید از این فیوضات و برکات بهره لازم را در تمام طول سال برد و از جمله فیوضات این ماه اجتماع وحدت آفرین و بزرگ مسلمانان در نماز عید فطر است که به شکرانه عبادت و بندگی و حضور در ضیافت الهی به جا می‌آورند.

عید فطر در پیوند و همدلی مسلمانان نقش آفرینی مهمی دارد وشرکت در نماز عید فطر نیز از برنامه‌های هر سال است که در این شهرستان نیز، با فرا رسیدن عید مردم مؤمن و متدین بعد از یک ماه روزه‌داری با شادی و شور به استقبال عید فطر می‌روند و روز عید خود را مانند همه مسلمانان با حضور در صفوف وحدت‌آفرین نماز عید آغاز می‌کنند.

امسال نیز این آئین معنوی در شهرستان با حضور مؤمنان و متدینین برگزار خواهد شد.

عید فطر روزی است که فطرت آدمی به واسطه یک ماه اطاعت امر پروردگار و اخلاص، شکوفا شده و فضای زندگی انسان را معطر می‌سازد و این آغاز حرکتی نو و تازه با همتی بلند در جهت اصلاح فردی و اجتماعی برای همه ما است تا نتیجه یک ماه روزه‌داری و اطاعت پروردگار را با دوری از گناه و معصیت و انجام یک اقدام بزرگ عبادی و معنوی در زندگی فردی و اجتماعی با نتایج عملی در سایر ماه‌های سال شاهد باشیم.

مسلمانان باید با مراقبت و حراست از آثار معنوی ماه رمضان به نهادینه کردن فضائل آن بپردازند تا در زندگی روزمره خویش با اراده‌ای محکم و استوار در مقابل آسیب‌ها ایستادگی کنند.

اگر چه وداع کردن در این روز با رمضان بسیار سخت است اما امید به رمضان‌های زیبایی که به فضل الهی در پیش داریم دل‌ها را آرام و قلب‌ها را مرحم می نهد.