سلامتی بهتر است یا لاکچری بودن؟ /زایمان به قیمت جان

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو_فاطمه قدیری؛ مطابق روال مرسوم مادران پابه‌ماهی که قرار است به شکل سزارین زایمان کنند دست کم از یک ماه جلوتر با هماهنگی پزشک متخصص برای نوبت گیری به مراکز درمانی و بیمارستانی معرفی می‌شوند.

از زمانی که رندی تاریخ تولد نوزادان در جامعه متداول شد، صف نوبت هم برای زایمان در روز‌های خاص سال هم طولانی‌تر شد؛ اتفاقی که می‌توان آن را از منظر عرضه و تقاضای علم اقتصادی اینطور تبیین کرد: محدودیت ظرفیت پذیرش مراکز درمانی از یک سو و افزایش اصرار‌ها برای زایمان در روز خاصی از سال باعث شکل‌گیری نوعی رقابت میان متقاضیان می‌شود. مزایده‌ای غیر رسمی که هرکس در آن پیروز شود باید به نسبت روز‌های عادی، هزینه مالی تمام شده بیشتری را پرداخت کند.

اتفاقی که هرچند تعرفه‌های تعیین شده وزارت بهداشت تا حدودی مانع از افتادنش به شکل مرسوم شده است، اما در وادی عمل مدام به این صورت در حال رخ دادن است. درست است که در سایه تعرفه‌های رسمی، هزینه زایمان سزارین و مراقبت‌های بعد از عمل از سقف معینی بیشتر نمی‌شود، اما، چون وضع حمل در حالت غیر عادی اتفاق افتاده با تشخیص پزشک معالج، مادر و نوزاد باید تا مدت معینی در بیمارستان بستری و تحت مراقبت باشند؛ هرچه باشد در عمل سزارین نوزاد به صورت پیش از موعد و غیر طبیعی متولد شده و برای همین ممکن است هر آن سلامت مادر و فرزند در معرض خطر باشد. واضح است که در این شرایط مراقبت بهترین راه تضمین سلامت است و صد البته برای دسترسی به آن باید هزینه بیشتری از جیب پرداخت، هزینه‌ای که ارزش ریالی یک شب آن‌ها به اندازه همان تعرفه آزاد عمل جراحی سزارین هزینه دارد. به علاوه برخی منابع، از تدارکات ویژه‌ای خبر می‌دهند که در برخی بیمارستان‌های خصوصی برای مادر، نوزاد و همراهانشان در نظر گرفته شده است؛ از آذین بندی و فیلمبرداری به سبک مراسم عقد و عروسی و جشن تولد گرفته تا اتاق‌هایی که به صورت‌های VIP و VVIP و... برای اقامت اختصاصی مادر و نوزاد درنظر گرفته شده است.

یکی از متخصصین زنان و زایمان در این رابطه می‌گوید: «در صورت سلامت کامل مادر و جنین، تکامل نهایی جنین به حدود ۴۰ هفته زمان نیاز دارد و گاهی ممکن است تا ۴۲ هفته هم طول بکشد. اما متاسفانه چندسالی است که در کشور ما خانواده‌ها در مدت زمان حاملگی دخالت می‌کنند و به خواست خودشان آن را تغییر می‌دهند و از قبل برای تاریخ دقیق تولد نوزاد در یک روز خاص مثل ۹/۹/۹۹ حساب و کتاب می‌کنند. خانم‌هایی را داریم که با تشخیص پزشک باید اول آذرماه سزارین می‌شدند، اما به اصرار زایمانشان را عقب انداخته‌اند، یا خانم‌های دیگری که باید مثلا ۲۰ آذر زایمان کنند، اما اصرار داشتند که فرزندشان حتما ۹ آذر به دنیا بیاید». دکتر نیرومنش درباره عوارض این نوع زایمان‌ها توضیحاتی ارائه می‌کند: «این تصمیمات اشتباه به جز عوارض هیچ‌چیز دیگری به همراه ندارد. با تاخیر انداختن زایمان، ممکن است جفت پیر شود و جنین با کمبود اکسیژن مواجه شود. یا ممکن است عقب انداختن زایمان در مادرانی که قبلا سزارین داشته‌اند، پارگی رحم را به دنبال داشته باشد. کم وزنی، نارس بودن ریه‌ها و مشکلات تنفسی برخی از عوارض زایمان‌های زود یا با تاخیر است که هم به نوزاد و هم به روح و روان خانواده‌ها آسیب می‌زند».

در چند سال گذشته این پدیده هرچه بیشتر رنگ و بوی هنجار به خود گرفته و حساسیت‌های اجتماعی نیز نسبت به آن افزایش یافته. به طوری که در سال‌های قبل از حدود دو ماه مانده به رند‌ترین روز‌های سال مانند ۹۹/۹/۹، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بخشنامه‌ای سختگیرانه و ضوابطی جدید را برای زایمان سزارین تعیین کرده بود. در تمامی مراکز بیمارستانی، تمامی زایمان‌های سزارینی که قرار بود در روز‌های رند سال انجام شوند باید توجیهی پزشکی می‌داشتند.

امسال نیز سرپرست مرکز نظارت و اعتبار بخشی امور درمان وزارت بهداشت گفت: در بخشنامه‌ای برای مراکز درمانی تاکید شد که از انجام این کار جلوگیری شود. اگر مراکز نیز این مسئله را رعایت نکنند، در ارزیابی و اعتبار بخشی آن تجدید نظر خواهد شد تا تا انعکاس کارکرد خود را ببینند. ناظران ما درصد سزارین را نسبت به تولد‌های معمولی بررسی می‌کنند که اگر شمار آن بیشتر باشد، برخورد قانونی لازم صورت خواهد گرفت. عاینات دوره‌ای مادران باردار به صورت منظم صورت می‌گیرد، ولی اگر سزارین در یک روز خاص بیش از تعداد طبیعی باشد، از قبل قابل پیش بینی نیست، ولی تاکید می‌شود تا همکاران رعایت کرده و مراکز این قانون را اعمال کنند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا چنین جنایتی با یک بخشنامه به سرانجام خواهد رسید یا خیر، گفته بود: این یک بعد از مطلب است و همکاران ما باید از بعد علمی قانع شوند که دست به این کار نزنند. مطمئنا روی ابعاد دیگر هم کار می‌شود و این عمل، نسبت به قبل کاهش یافته است، ولی هنوز مورد قبول وزارت بهداشت نیست.

ولی با وجود این تدابیر پیشگیرانه، ظاهرا عزم شماری از پدر و مادر‌ها هنوز جزم است تا به هر قیمتی موجبات تولد زودرس فرزندشان را برای رند‌ترین روز سال فراهم کنند؛ که والدینی تا به اینجا گوششان به نصحیت هیچ پزشک و مشاوری بدهکار نبوده و اصلا باور ندارند که در دوران بارداری رشد جنین در شکم مادر موقعیتی شبیه به میوه روی درخت را دارد و نباید آن را پیش از موعد چید و متوجه نیستند که در بارداری هر یک‌روز بسیار حیاتی است. اما با این حال آنقدر بر خواسته‌های خود پامی‌فشارند که حتی برخی پزشکان متخصص زنان و زایمان را از خود کلافه کرده‌اند.