دربارهء نظریهء «بازگشتِ» استاد طاهری، اسماعیل نوری علا - Gooya News

من اولین بار در اواسط دههء 1340 بود که با نام آقای امیر طاهری آشنا شدم، یعنی زمانی که ایشان در نشریهء انگلیسی زبان تهران، با نام مستعار پریسا پارسی، قلم می زد و، در تصمیمی که از چند و چون آن بی خبرم، خواست تا چند چهرهء جوان شعر نوی فارسی را به خوانندگان انگلیسی زبان و انگلیسی دان نشریه معرفی کند، و از میان آثار آنان، شعری را هم از من انتخاب و به انگلیسی ترجمه و در نشریه منتشر کرد. اینگونه بود که با طاهری حوان و نواندیش آشنا شدم و دانستم که او دوستدار شعر نو است و، با توجه به فضای نوآوری و پیشرفتی که در دههء چهل بر کشورمان مستولی بود، بجای ترجمهء چند غزل و قصیده از شاعران قدمائی، یا حتی شعری از بزرگانی چون نیما و شاملو، شعرهائی از جوانانی چون محمد علی سپانلو و منصور اوجی و فریدون گیلانی و کیومرث منشی زاده و سیروس مشفقی و من را برای ترجمه انتخاب کرده است.

متأسفانه در 55 سالی که بر ما گذشته است من هیچگاه سعادت دیدار و گفتگو با ایشان را نداشته ام و حالا هم هر دوی ما پیرمرد شده ایم و می بینم که او چنان عالمانه عمل کرده است که اکنون از او بدون افزودن واژهء «استاد» یاد نمی کنند؛ آنچنان که گفته باشند سخن ایشان حجت اعلا است و روی آن نمی شود حرف زد.

و همینگونه ها بود تا اینکه اخیراً دیدم ایشان در مصاحبه ای، در عین شاعر ندانستن احمد شاملو، اظهار داشته اند که عصر شعر نو به پایان رسیده و شاعران ایران به غزل و قصیده گفتن برگشته اند. این سخنان آن مترجم جوان شعر نو در نیم قرن پیش برایم تکان دهنده بود و نگران آن شدم که چه بلائی بر سر ایشان آمده که چشم بر واقعیت شعر نو در ایران بسته و منکر آنند که امروزه 90 در صد شاعران ایران حتی از شعر نیمائی و شاملوئی هم عبور کرده اند. متأسفانه تماسی با ایشان نداشتم تا علت این دگرگشت در نگاه (اگر نگویم اطلاع) را جویا شوم. اما زنگ عبارت «بازگشت به گذشته» که در اظهار نظر ایشان وجود داشت در جان من ولوله ای گسترده تر را ایجاد کرد: آیا تمایل به ندیدن واقعیت و میل به بازگشت به گذشته در اندیشهء ایشان فقط منحصر به شعر نو است یا بصورت جریانی پهناور در سراسر اندیشهء ایشان حضور دارد؟

و بزودی مصاحبهء دومی از راه رسید و دیدم که ایشان معتقد شده اند که حکومت آیندهء ایران نه تنها نیاز به سکولاریسم (به معنی جدا نگاه داشتن حکومت از مذهب، که ظهور عینی آن در رژيم فعلی به کمال قابل رؤیت است) ندارند بلکه آن را نفی کرده و معتقدند که حکومت آینده می تواند، با استفاده از مذهب در سیاست های خود، به ایجاد ایرانی بهتر نائل شود.