ناگفته‌هایی دربارۀ فوتبالیست تیم ملی که جمهوری اسلامی اعدامش کرد - Gooya News

مهدی رستم‌پور - رادیو فردا

جمهوری اسلامی جان ورزشکاران بسیاری را گرفته است. یکی از آن‌ها حبیب خبیری است؛ بازیکن ۲۹سالۀ تیم ملی فوتبال که خرداد ۱۳۶۳ اعدام شد.

با این حال، هراس از بازتاب منفی اعدام این فوتبالیست محبوب باعث شد، برخلاف روال معمول در «اعدام‌های انقلابی»، خبر محاکمه و مجازات او به مطبوعات راه نیابد، تا جایی که حتی کیهان ورزشی و دنیای ورزش، هفته‌نامه‌های ورزشی پرتیراژ وقت، نیز از درج هر خبری دربارۀ او منع شدند.

علاوه بر سانسور، شدت سرکوب‌ها و خفقان شدید و جریان جنگ هشت‌ساله هم که به نیمه رسیده بود، باعث شد این اعدام حتی در سالیان بعد هم در جامعۀ فوتبال ایران و جهان واکنش خاصی برنینگیزد.

با گذر زمان و فشار هدفمند حکومت برای درزگرفتن خبر اعدام ملی‌پوشی که خود برای پیروزی انقلاب اسلامی مبارزه کرده بود، از حبیب خبیری فقط تعدادی عکس به جا ماند و نقل خاطراتی که در پاره‌ای موارد اطمینانی هم از صحت‌شان نیست.

رادیوفردا برای گردآوری مستندات و تهیۀ این گزارش با بستگان و دوستان و هم‌بازی‌های حبیب هم‌کلام شده و برخی نکات این گزارش نخستین بار است که منتشر می‌شود.

خبیری از فروردین ۱۳۶۱، با این تصویر ماندگار که در بالای این گزارش می‌بینید، مخالفتش با نظام مستقر را در میادین ورزشی علنی کرد. در فضای خفقان‌زده و در میان موج اعدام‌های اوائل دهۀ شصت که جمهوری اسلامی حتی از تیرباران نوجوانان هم ابایی نداشت، شجاعت و نافرمانی حبیب خبیری در این عکسِ تیمی قابل تأمل است.

محمد پنجعلی، امیر قلعه‌نویی، حمید درخشان، وازگن صفریان، محمود حقیقیان و... همگی عکس روح‌الله خمینی را در ورزشگاه رو به دوربین‌ها گرفته‌اند و فقط نفر اول نشسته از چپ دستش خالی است.

ابراهیم کیان طهماسبی، نفر اول ایستاده از راست و مدافع وقت پرسپولیس که اینک مقیم سوئد است، به رادیوفردا گفت: «حبیب در رختکن عکس خمینی را وارونه کرد. مایلی‌کهن، نادر فریادشیران، امیر مرزوقی و بقیه به‌تندی به او پرخاش کردند. حبیب مثل همیشه آرام بود و گفت: با واژگون کردن عکس، انقلاب واژگون نمی‌شود.»

دوران کودکی، برادران فوتبالی

سال ١٣٣۴ در سنگلج به دنیا آمد. ورزش را از کودکی و در کلاس ژیمناستیک دارالفنون آغاز کرد.

پسر سوم خانواده پس از مهدی و هادی بود که توپی را داخل حیاط آویخته بودند و هر بار، هنگام ورود و خروج از خانه، می‌پریدند و هد می‌زدند.

تمرین ساده و مستمر سالیان کودکی باعث شد حبیب ١۶٢ سانتیمتری در دوران حرفه‌ای‌اش روی سر مهاجمان بلندبالای فوتبال ایران بپرد. کاریکاتوری در کیهان ورزشی منتشر شد که حبیب روی نردبان ایستاده و بالاتر از حسین فرکیِ بلندقامت با حدود ۳۰ سانتیمتر اختلاف هد زده است.

هر سه برادر به‌نوبت در خواربارفروشی پدرشان برای جابه‌جایی کیسه‌های برنج و شکر و حبوبات از زیرزمین به داخل مغازه کمک می‌کردند. حاج‌آقا با فوتبال فرزندانش مخالف بود و بارها توپ و تورشان را گم‌وگور کرد. اما نگرش پرویز دهداری در باشگاه هما که اول اخلاق و دوم تحصیل و سوم فوتبال را توصیه می‌کرد، نگاه پدر را دگرگون ساخت؛ طوری که می‌گفت شما هر چه دارید، مدیون فوتبال است.