کشور هیمالیایی بوتان بین دو غول آسیایی چین و هند قرار گرفته است. اما این موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد هزینه‌ای هم دارد.

بوتان یکی از دو کشوری است که چین هنوز اختلافات مرزی زمینی خود را با آن حل نکرده است. کشور دیگر هند است که اختلاف طولانی مدتی بر سر مرز هیمالیایی‌اش با چین دارد.

رشد جهانی چین بر بوتان برای دستیابی به توافق با پکن فشار وارد می‌کند، اما هرگونه پیشرفت احتمالی به تأیید متحد بوتان، هند، نیاز دارد.

دو کشور روابط نزدیکی دارند و هند صدها میلیون دلار کمک اقتصادی و نظامی به بوتان ارائه کرده است.

بوتان و چین بر سر قلمرو در شمال و در غرب هیمالیا اختلاف دارند.

در میان همه مکان‌های مورد مناقشه، موضوع کلیدی، فلاتی راهبردی به نام دکلام است که در نزدیکی سه‌راهی بین هند، بوتان و چین واقع شده است. بوتان و چین مدعی این منطقه هستند و هند از موضع تیمفو حمایت می‌کند.

هند دلایل خاص خودش را برای حمایت از بوتان دارد. کارشناسان می‌گویند فلات دکلام از اهمیت امنیتی بالایی برای هند برخوردار است، زیرا هر گونه تسلط چینی‌ها بر این منطقه می‌تواند تهدیدی برای راهگذر سیلیگوری، معروف به گردن مرغ باشد - باریکه‌ای ۲۲ کیلومتری که سرزمین اصلی هند را به ایالت‌های شمال شرقی آن متصل می‌کند.

مصاحبه اخیر لوتای تشرینگ، نخست‌وزیر بوتان با روزنامه بلژیکی لا لیبر، فقط محدودیت‌های این کشور را یادآوری کرده است.

در این مصاحبه از آقای تشرینگ نقل شده است: «حل مشکل تنها به بوتان بستگی ندارد. ما سه کشور هستیم. هیچ کشور بزرگ یا کوچکی وجود ندارد، سه کشور مساوی وجود دارند که هرکدام یک سوم ماجرا حساب می‌شوند. ما آماده‌ایم. به محض اینکه دو طرف دیگر نیز آماده باشند، می‌توانیم گفتگو کنیم.»

او همچنین ابراز امیدواری کرد که بوتان و چین بتوانند در یکی دو جلسه برخی از مرزهای خود را مشخص کنند. دو کشور از سال ۱۹۸۴ مذاکرات مرزی را آغاز کرده‌اند. آقای تشرینگ همچنین گفت که هیچ گونه تعدی از جانب چین به خاک این کشور وجود نداشته است.

اظهارات آقای تشرینگ زنگ خطری را در هند، به ویژه در رسانه‌ها، به صدا درآورده است و بسیاری از مفسران نسبت به احتمال هرگونه توافق مبادله‌ای با بوتان و چین که شامل این سه‌راهی باشد، ابراز نگرانی می‌کنند. برخی از آنها می‌گویند تیمفو به اندازه کافی بر ادعاهای خود در مورد دکلام پافشاری نمی‌کند.

پی استوبدان، دیپلمات ارشد سابق هند و کارشناس امور هیمالیا، می‌گوید: «هند نگران است که چین برای آزار دهلی نو به بوتان فشار می‌آورد تا بر سر مرزها به توافق برسند.»

آقای استوبدان می‌گوید: «واضح است که بوتانی‌ها قصد دارند روند حل و فصل اختلافات خود را تسریع بخشند و اخیراً تغییراتی در موضع بوتان در رابطه با نقش چین در حل مناقشه ایجاد شده است.»

به دنبال موج خشم در رسانه‌های هندی، آقای تشرینگ در اوایل ماه جاری در مورد اظهارات خود توضیح داد.

نخست‌وزیر به هفته‌نامه بوتانی گفت: «من هیچ چیز جدیدی نگفته‌ام و تغییری در موضع [بوتان] وجود ندارد.»

بسیاری از بوتانی‌ها از واکنش رسانه‌های هندی به اظهارات آقای تشرینگ شگفت زده شده‌اند، اما دیدگاه چین این است که تیمفو برای رسیدن به توافق بدون حمایت دهلی با سختی مواجه خواهد بود.

لیو زونگی، کارشناس ارشد مؤسسه مطالعات بین‌المللی شانگهای، به بی‌بی‌سی گفت: «اینجا مانع هند است. اگر چین و بوتان نیز مشکل مرزی را حل کنند، تنها هند باقی می‌ماند. فکر نمی‌کنم هند اجازه تحقق آن را بدهد.»

او گفت که چین و بوتان در حدود سال ۱۹۹۶ به توافق نهایی نزدیک بودند، اما به دلیل مداخله هند شکست خوردند.

مسائل مرزی بوتان و چین همچنین با تنش‌های چند دهه‌ای هند و چین بر سر مرز مرتبط است.

دو کشور مرز مشترکی دارند که به طور کامل مشخص و تعیین حدود نشده است و ادعاهای ارضی همپوشانی دارند. هند می‌گوید ۳۴۸۸ کیلومتر طول دارد. چین آن را در حدود ۲۰۰۰ کیلومتر می‌داند.

مرز واقعی از منطقه شمالی لاداخ هند شروع می‌شود و تا ایالت آروناچال پرادش (که چینی‌ها آن را تبت جنوبی می‌نامند) در شرق امتداد می‌یابد.

قدرت رو به رشد اقتصادی و نظامی چین نیز توسط بسیاری از بوتانی‌ها به دقت رصد می‌شود که احساس می‌کنند توافق زودتر با پکن برای این کشور بهتر خواهد بود.

یک کارشناس بوتانی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «چین یک واقعیت است. آیا بوتان این گزینه را دارد که روابط دیپلماتیک با چین نداشته باشد؟ من فکر نمی‌کنم که چنین کاری مطلوب باشد.»

هند و بوتان در سال ۱۹۴۹ معاهده ویژه‌ای را امضا کردند که نگرانی‌های امنیتی دهلی را لحاظ می‌کند. معاهده اصلاح شده در سال ۲۰۰۷ به تیمفو آزادی بیشتری در زمینه سیاست خارجی و خریدهای نظامی داد.

صدها سرباز هندی در داخل بوتان مستقر شده‌اند و مقامات می‌گویند که آن‌ها به سربازان بوتان آموزش می‌دهند. مقر نظامی آن‌ها در شهر غربی «ها» در حدود ۲۰ کیلومتری دکلام است.

مفسران بوتانی مانند وانگچا سانگی احساس می‌کنند که اگر دهلی مُصِر نباشد که دکلام در اختیار بوتان باقی بماند، بوتان می‌تواند به توافق مرزی با چین دست یابد.

وانگچا سانگی می‌گوید: «چگونه ما در مورد دکلام ادعا می‌کنیم؟ آنچه اکنون به عنوان بخشی از دکلام داریم هنوز با ما است. آنچه را نداریم، نمی‌توانیم از چین بگیریم.»

تحلیلگرانی مانند آقای سانگی می‌گویند که از آنجایی که بوتان در حال حاضر برای اکثر نیازهای خود، به ویژه برای نفت، بر وارات از هند متکی است، تیمفو باید برای تنوع در منابع خود مسیر دیگری با همسایه شمالی خود، چین، را باز کند.

اظهارات نخست‌وزیر بوتان واکنش محتاطانه وزارت خارجه هند را در پی داشته است.

وینی موهان کواترا، دبیر دائمی وزارت امور خارجه هند در اوایل آوریل به خبرنگاران گفت: «رابطه و هماهنگی هند و بوتان همچنان در خصوص منافع مشترک ملی‌مان از جمله منافع امنیتی‌مان تنگاتنگ باقی خواهد ماند.»

آقای کواترا گفت: «من اظهارات قبلی خود را که به صراحت و واضح موضع ما را در مورد تعیین نقاط مرزی سه‌راهه [دکلام] نشان می‌دهد، تکرار می‌کنم.»

هند به دلیل اهمیت راهبردی فراوان دکلام، خواهان تغییر مجدد در اطراف آن نیست. از سوی دیگر، برای کشوری مانند بوتان ممکن است فشار بر پکن برای دست کشیدن از ادعای‌اش دشوار باشد.

در زمانی که مردم درباره قرنی آسیایی صحبت می‌کنند بوتان ممکن است در موقعیتی عالی قرار داشته باشد و با دو اقتصاد نوظهور جهان مرز مشترک داشته باشد. اما با تداوم تنش‌ها بین دهلی و پکن، تیمفو به طور فزاینده‌ای خود را در وضعیتی آسیب‌پذیر می‌بیند.

کشور هیمالیایی بوتان بین دو غول آسیایی چین و هند قرار گرفته است. اما این موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد هزینه‌ای هم دارد.

بوتان یکی از دو کشوری است که چین هنوز اختلافات مرزی زمینی خود را با آن حل نکرده است. کشور دیگر هند است که اختلاف طولانی مدتی بر سر مرز هیمالیایی‌اش با چین دارد.

رشد جهانی چین بر بوتان برای دستیابی به توافق با پکن فشار وارد می‌کند، اما هرگونه پیشرفت احتمالی به تأیید متحد بوتان، هند، نیاز دارد.

دو کشور روابط نزدیکی دارند و هند صدها میلیون دلار کمک اقتصادی و نظامی به بوتان ارائه کرده است.

بوتان و چین بر سر قلمرو در شمال و در غرب هیمالیا اختلاف دارند.

در میان همه مکان‌های مورد مناقشه، موضوع کلیدی، فلاتی راهبردی به نام دکلام است که در نزدیکی سه‌راهی بین هند، بوتان و چین واقع شده است. بوتان و چین مدعی این منطقه هستند و هند از موضع تیمفو حمایت می‌کند.

هند دلایل خاص خودش را برای حمایت از بوتان دارد. کارشناسان می‌گویند فلات دکلام از اهمیت امنیتی بالایی برای هند برخوردار است، زیرا هر گونه تسلط چینی‌ها بر این منطقه می‌تواند تهدیدی برای راهگذر سیلیگوری، معروف به گردن مرغ باشد - باریکه‌ای ۲۲ کیلومتری که سرزمین اصلی هند را به ایالت‌های شمال شرقی آن متصل می‌کند.

مصاحبه اخیر لوتای تشرینگ، نخست‌وزیر بوتان با روزنامه بلژیکی لا لیبر، فقط محدودیت‌های این کشور را یادآوری کرده است.

در این مصاحبه از آقای تشرینگ نقل شده است: «حل مشکل تنها به بوتان بستگی ندارد. ما سه کشور هستیم. هیچ کشور بزرگ یا کوچکی وجود ندارد، سه کشور مساوی وجود دارند که هرکدام یک سوم ماجرا حساب می‌شوند. ما آماده‌ایم. به محض اینکه دو طرف دیگر نیز آماده باشند، می‌توانیم گفتگو کنیم.»

او همچنین ابراز امیدواری کرد که بوتان و چین بتوانند در یکی دو جلسه برخی از مرزهای خود را مشخص کنند. دو کشور از سال ۱۹۸۴ مذاکرات مرزی را آغاز کرده‌اند. آقای تشرینگ همچنین گفت که هیچ گونه تعدی از جانب چین به خاک این کشور وجود نداشته است.

اظهارات آقای تشرینگ زنگ خطری را در هند، به ویژه در رسانه‌ها، به صدا درآورده است و بسیاری از مفسران نسبت به احتمال هرگونه توافق مبادله‌ای با بوتان و چین که شامل این سه‌راهی باشد، ابراز نگرانی می‌کنند. برخی از آنها می‌گویند تیمفو به اندازه کافی بر ادعاهای خود در مورد دکلام پافشاری نمی‌کند.

پی استوبدان، دیپلمات ارشد سابق هند و کارشناس امور هیمالیا، می‌گوید: «هند نگران است که چین برای آزار دهلی نو به بوتان فشار می‌آورد تا بر سر مرزها به توافق برسند.»

آقای استوبدان می‌گوید: «واضح است که بوتانی‌ها قصد دارند روند حل و فصل اختلافات خود را تسریع بخشند و اخیراً تغییراتی در موضع بوتان در رابطه با نقش چین در حل مناقشه ایجاد شده است.»

به دنبال موج خشم در رسانه‌های هندی، آقای تشرینگ در اوایل ماه جاری در مورد اظهارات خود توضیح داد.

نخست‌وزیر به هفته‌نامه بوتانی گفت: «من هیچ چیز جدیدی نگفته‌ام و تغییری در موضع [بوتان] وجود ندارد.»

بسیاری از بوتانی‌ها از واکنش رسانه‌های هندی به اظهارات آقای تشرینگ شگفت زده شده‌اند، اما دیدگاه چین این است که تیمفو برای رسیدن به توافق بدون حمایت دهلی با سختی مواجه خواهد بود.

لیو زونگی، کارشناس ارشد مؤسسه مطالعات بین‌المللی شانگهای، به بی‌بی‌سی گفت: «اینجا مانع هند است. اگر چین و بوتان نیز مشکل مرزی را حل کنند، تنها هند باقی می‌ماند. فکر نمی‌کنم هند اجازه تحقق آن را بدهد.»

او گفت که چین و بوتان در حدود سال ۱۹۹۶ به توافق نهایی نزدیک بودند، اما به دلیل مداخله هند شکست خوردند.

مسائل مرزی بوتان و چین همچنین با تنش‌های چند دهه‌ای هند و چین بر سر مرز مرتبط است.

دو کشور مرز مشترکی دارند که به طور کامل مشخص و تعیین حدود نشده است و ادعاهای ارضی همپوشانی دارند. هند می‌گوید ۳۴۸۸ کیلومتر طول دارد. چین آن را در حدود ۲۰۰۰ کیلومتر می‌داند.

مرز واقعی از منطقه شمالی لاداخ هند شروع می‌شود و تا ایالت آروناچال پرادش (که چینی‌ها آن را تبت جنوبی می‌نامند) در شرق امتداد می‌یابد.

قدرت رو به رشد اقتصادی و نظامی چین نیز توسط بسیاری از بوتانی‌ها به دقت رصد می‌شود که احساس می‌کنند توافق زودتر با پکن برای این کشور بهتر خواهد بود.

یک کارشناس بوتانی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «چین یک واقعیت است. آیا بوتان این گزینه را دارد که روابط دیپلماتیک با چین نداشته باشد؟ من فکر نمی‌کنم که چنین کاری مطلوب باشد.»

هند و بوتان در سال ۱۹۴۹ معاهده ویژه‌ای را امضا کردند که نگرانی‌های امنیتی دهلی را لحاظ می‌کند. معاهده اصلاح شده در سال ۲۰۰۷ به تیمفو آزادی بیشتری در زمینه سیاست خارجی و خریدهای نظامی داد.

صدها سرباز هندی در داخل بوتان مستقر شده‌اند و مقامات می‌گویند که آن‌ها به سربازان بوتان آموزش می‌دهند. مقر نظامی آن‌ها در شهر غربی «ها» در حدود ۲۰ کیلومتری دکلام است.

مفسران بوتانی مانند وانگچا سانگی احساس می‌کنند که اگر دهلی مُصِر نباشد که دکلام در اختیار بوتان باقی بماند، بوتان می‌تواند به توافق مرزی با چین دست یابد.

وانگچا سانگی می‌گوید: «چگونه ما در مورد دکلام ادعا می‌کنیم؟ آنچه اکنون به عنوان بخشی از دکلام داریم هنوز با ما است. آنچه را نداریم، نمی‌توانیم از چین بگیریم.»

تحلیلگرانی مانند آقای سانگی می‌گویند که از آنجایی که بوتان در حال حاضر برای اکثر نیازهای خود، به ویژه برای نفت، بر وارات از هند متکی است، تیمفو باید برای تنوع در منابع خود مسیر دیگری با همسایه شمالی خود، چین، را باز کند.

اظهارات نخست‌وزیر بوتان واکنش محتاطانه وزارت خارجه هند را در پی داشته است.

وینی موهان کواترا، دبیر دائمی وزارت امور خارجه هند در اوایل آوریل به خبرنگاران گفت: «رابطه و هماهنگی هند و بوتان همچنان در خصوص منافع مشترک ملی‌مان از جمله منافع امنیتی‌مان تنگاتنگ باقی خواهد ماند.»

آقای کواترا گفت: «من اظهارات قبلی خود را که به صراحت و واضح موضع ما را در مورد تعیین نقاط مرزی سه‌راهه [دکلام] نشان می‌دهد، تکرار می‌کنم.»

هند به دلیل اهمیت راهبردی فراوان دکلام، خواهان تغییر مجدد در اطراف آن نیست. از سوی دیگر، برای کشوری مانند بوتان ممکن است فشار بر پکن برای دست کشیدن از ادعای‌اش دشوار باشد.

در زمانی که مردم درباره قرنی آسیایی صحبت می‌کنند بوتان ممکن است در موقعیتی عالی قرار داشته باشد و با دو اقتصاد نوظهور جهان مرز مشترک داشته باشد. اما با تداوم تنش‌ها بین دهلی و پکن، تیمفو به طور فزاینده‌ای خود را در وضعیتی آسیب‌پذیر می‌بیند.