پایان یازدهمین دوسالانه «نگارگری»/ نظام «شاگرد استادی» احیا شود

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم اختتامیه یازدهمین دوسالانه نگارگری ایران عصر شنبه ۹ اردیبهشت ماه با حضور محمود سالاری معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، عبدالرضا سهرابی مدیرکل هنرهای تجسمی و جمعی از هنرمندان نگارگر در محل سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.

داوود حیدری اجرای این مراسم را برعهده داشت که از سلیمان سعیدآبادی دبیر یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران برای ایراد سخنانی دعوت به حضور کرد.

تاکید بر تغییر شیوه‌نامه آموزش آکادمیک در هنر نگارگری

سعیدآبادی در سخنانی گفت: یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران به‌منظور توسعه و اعتلای جایگاه نگارگری در ایران معاصر، ایجاد زمینه‌های مناسب برای رشد و شکوفایی نگارگری متناسب با حفظ و تداوم اصول بنیادین این هنر و حمایت از هنرمندان مستعد این عرصه، در گرایش‌های نگارگری، گل و مرغ، تذهیب و طراحی نگارگری پس از یک وقفه تقریباً شش ساله و پیگیری‌های فراوان به همت مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر و حمایت اداره کل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد و پس از کش و قوس‌های فراوان در روز دوازدهم اسفند ماه سال ۱۴۰۱ در محل نگارخانه صبای فرهنگستان هنر ایران آغاز به کار کرد.

وی بیان کرد: ما امروز اختتامیه دوسالانه‌ای را جشن می‌گیریم که سی سال پیش با اهدافی مشخص آغاز به کار کرد و امروز اولین دوره خود در قرن جدید را ختم می‌گیرد و متأسفانه باید بپذیریم پس از گذشت سی سال هنوز به اهداف اولیه خود از جمله راه اندازی انجمن نگارگری و برگزاری دوسالانه بین المللی نگارگری نرسیده است.

سعیدآبادی همچنین تصریح کرد: نکته مهم این است که جدای از اهداف جا مانده، ما اکنون در دوره و عصری زندگی می‌کنیم که هنر لازمه جهان آینده است و ما باید در متن اجرای اهداف متناسب با این عرصه مهم باشیم نه خواندن و مشاهده رویدادهای آن.

وی در تشریح این نکته گفت: معتقدم استمرار برگزاری این دوسالانه در این سطح جوایز و با این کیفیت به هیچ وجه در قامت این هنر تثبیت شده جهانی به نام ایران نبوده و نیست. در مقایسه با فعالیت‌ها و اقدامات دو دهه اخیر در کشورهای منطقه و همسایه ایران ما نباید صرفاً در جایگاه شرکت کننده حرفه‌ای این رقابت‌ها شناخته شویم. بخشی از این نقیصه به سیاست‌گذاری های اشتباه و ناکارآمدی متولیان و سیاستگذاران فرهنگی و هنری کشور در طول این دوران بازمی‌گردد که متأسفانه نتوانستند درک درستی از جایگاه جهانی این هنر در جهان پیش رو داشته و برنامه‌ریزی مدونی برای ایجاد بستر درست شکوفایی استعدادهای جوان آن دوره انجام دهند و متأسفانه یک نسل مشتاق و خبره را از دست دادند. بخش دیگر لزوم پرداختن استادان و اهل هنر به مبانی و ویژگی‌های پنهان این هنرها برای ارائه نسخه‌ای متناسب با نیازهای انسان جهان مدرن است که باید بگوییم در این حوزه نیز آن چنان که باید تلاشی صورت نگرفته که البته باز بخشی به عدم وجود بسترها و امکانات لازم برای اجرای این مهم از سوی سیاستگذاران است.

دبیر یازدهمین دوسالانه نگارگری با اشاره به دنیای جدید و لزوم درک نیازهای جدید، توضیح داد: بی شک یکی از ابزارهای مهم ورود به نظام نوین جهان، هنر و به ویژه هنرهای ریشه دار سنتی است. پس با نظر به اهمیت اقتصاد فرهنگ و صنایع فرهنگی و حرکت در راستای بسترسازی برای تمدن نوین اسلامی و بیانیه گام دوم انقلاب نیاز مبرم به ایجاد زمینه‌های لازم و اقدام عملیاتی جهت ایجاد بسترهای لازم برای رشد و شکوفایی استعدادهای این حوزه از سوی متولیان هنر و فرهنگ جمهوری اسلامی ایران است.

وی در پایان گفت: ما با نگاه خوش‌بینانه به آینده و با اتکا به استعداد، دانش و تجربه هنرمندان جوان و پیشکسوت خود و از سویی با شناخت ظرفیت‌ها و نیازهای روز جامعه بین‌المللی در رشته‌های طراحی سنتی، نگارگری، تذهیب و گل و مرغ، در پی آن هستیم تا بتوانیم گامی اساسی در همراهی کشورهای مؤثر و مدعی در این عرصه بردایم تا با ایجاد یک جنبش عظیم هنری در حوزه رشته‌های فوق بتوانیم ویژگی‌ها و مبانی عمیق حکمت هنر اسلامی، نهفته در نقوش و رنگ‌ها این هنر را به عنوان یک میراث بزرگ انسانی در عصر مفهومی به درستی عرضه کنیم.

سجاد محمدیارزاده رئیس دانشگاه فرشچیان که به نیابت از استاد فرشچیان در این مراسم شرکت کرده بود، در سخنانی بر تغییر شیوه آموزشی هنر نگارگری در دانشگاه‌ها تاکید کرد و گفت: شما هنرمندان هستید که چراغ نگارگری ایران را روشن نگه داشته ابد؛ هنر نگارگری اصالت دارد و شما هنرمندان آن را زنده نگاه داشتید و از این حرفه دست برنداشته‌اید. استاد فرشچیان نیز با وجود کسانی که دارد، همیشه از ما گزارش کار می‌خواهد و بحث آموزش را پیگیری می‌کند و دلش و دغدغه‌اش هنر نگارگری است، چراکه این هنر در محدودیت مکانی و زمانی نمی‌گنجد.

راه‌اندازی جایزه و دوسالانه استاد فرشچیان

وی در ادامه توضیح داد: خواسته من از هنرمندان نگارگر این است که به مدد ما بیایند تا در تغییر شیوه آموزشی این هنر بتوانیم کاری مؤثر انجام دهیم. برای این منظور شیوه نامه آموزشی را مبتنی بر دغدغه‌های استاد فرشچیان تدوین کرده‌ایم چراکه در بحث تحصیلات تکمیلی ما هنرمند شاخص تحویل جامعه نمی‌دهیم. این شیوه نامه در شورای هنر نیز تصویب شده و قرار است که اجرایی شود. اهداف دانشگاه فرشچیان در این زمینه تعریف شده است.

یارزاده همچنین به راه اندازی جایزه و دوسالانه استاد فرشچیان اشاره کرد و از هنرمندان در راه اندازی این دو رویداد درخواست کمک و یاری کرد.

وی در پایان گفت: گام اول ما در این راستا، شناسنامه‌دار کردن آثار برگزیده دوسالانه یازدهم نگارگری است. همچنین نهضت دیپلماسی هنر را شروع کردیم و سعی داریم آموزش جدید نگارگری را اشاعه دهیم.

تلاش سالاری برای جایگزینی نظام شاگرد استادی به جای آموزش آکادمیک

در ادامه محمود سالاری معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی با سپاس از دبیر دوسالانه و هنرمندان، بیان کرد: رونق هنر نگارگری به دلیل حضور بزرگواران و هنرمندانی چون شما است که آثارشان در این دوسالانه به نمایش درآمد یا به هر دلیلی به دیوار ننشست.

وی همچنین گفت: از اوایل قرن بیستم، بحثی جدی مطرح شد که آیا هنر همان زیبایی است یا زیبایی چیزی است و هنر چیز دیگری! از آن زمان تا اکنون دعوای هنر مدرن و مدرنیته و نگاه به هنرمندان آغاز شد. اگر اکسپرسیونیسم را گزاره‌گرایی معنی کنیم، به واقع این است که هنرمند در یک سیر و سلوک معرفتی گزارشی از آن عالم را به این عالم می‌آورد. حال گزاره گرایی به هنر غربی یک خروجی می‌دهد و گزاره‌گرایی در نگاه سیر و سلوکی و معرفتی خروجی دیگری به دست می‌دهد و نگارگری ما به اعتقاد من معنای دوم را شامل می‌شود و اگر سلوک و معرفت از آن گرفته شود، به نوعی بی هویت می‌شود. سلوک و معرفتی هنرمندی که دست به قلم می‌برد نیز در شکل‌دهی به این تصاویر بسیار مهم است و به همین دلیل ویلیام بی من در کتاب خودش اشاره می‌کند شاید نگارگری، شبیه‌ترین هنر به ما ایرانی‌هاست.

سالاری عنوان کرد: ویلیام بی من که نزدیک به چهل سال روی ایرانی‌ها مطالعه کرده است و ریزترین کلمات ما را تحلیل کرده است، هرچند جفای بزرگی در حق ما ایرانی‌ها در زمان تسخیر لانه جاسوسی و کمک به گروگان‌های آمریکایی کرده است که در تحلیل خود از مردم ایران، آنها را به دروغگویی منسوب کرده است چراکه علم او بر پایه تحلیل زبانی بود؛ در صورتی که رفتار ما ایرانی‌ها پیچیدگی دارد.

وی افزود: نگارگری ایرانی منهای آن تحلیل جفاکارانه ویلیام بی من، شبیه به ما ایرانی‌ها است؛ عمیق و پر لایه، پیچیده و زیبا است و آنچه که به نظر می‌رسد هنر به معنای زیبایی‌شناسی است. هنر نگارگری توانسته به بهترین شیوه، آینه‌دار ذهن و روح و زبان ما ایرانیان مسلمان باشد.

معاون هنری ارشاد در بخش دیگری از سخنانش به سخنانی سجاد یارزاده اشاره کرد و گفت: ما در شورای عالی هنر، نظام شاگردی استادی را با گفتگوهای گسترده‌ای که داشتیم، پیگیری کردیم و در تلاش هستم با کمک بزرگواران و اساتید، این نظام شاگردی استادی را جا بیندازیم و این شیوه در طول چندین سال جواب داده است؛ همچون هنر خوشنویسی که با نظام استاد شاگردی توانسته رشد و گسترش پیدا کند. در واقع به جای اینکه هنر را پر و بال و رشد دهیم، در قفس محصورش کرده‌ایم و خلاقیت را از نسل جوان گرفته‌ایم و همه چیز از بین رفته است. در حال تلاشیم که برادران در نظام عالی کشور را مجاب کنیم بچه‌های هنر را جدای از مقاله و جزوه بدانند و با نظام خاص خودشان آموزش ببینند.

وی همچنین درباره اصالت آثار نیز توضیح داد: ما در دولت جلسات متعددی را به همراه وزیر در ریاست جمهوری داشته‌ایم تا بتوانیم سهم یک درصد خرید آثار هنری را از قانون و روی کاغذ بودن، بالفعل کنیم و به تصویب برسانیم. این مبحث یکی از مهمترین اشکالاتی که داشت، همین اصالت هنری است که باید در بخش خرید به آن اعتماد کرد. ما عرض کردیم دانشگاه‌ها و موسساتی تشکیل شده که روی اصالت آثار هنری نظر می‌دهند و نکته‌ای که آقای یارزاده مطرح کرد، اینجا به کار ما می‌آید.

سالاری در پایان از دست‌اندرکاران دوسالانه نگارگری ایران تشکر کرد.

سپس، عبدالرضا سهرابی و سلیمان سعیدآبادی و جعفر واحدی روی صحنه آمدند و کتاب یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران را رونمایی کردند و در ادامه، کلیپ داوری نهایی دوسالانه پخش شد.

بر اساس اعلام داوود حیدری، حسین عصمتی هنرمند نگارگر طراحی تندیس یازدهمین دوسالانه نگارگری ایران را برعهده داشته است.

برای اهدای جوایز برگزیدگان، از اعضای هیأت داوران و انتخاب شامل سلینا پوریا، خشایار قاضی زاده، میثم حسن خانی و سعیدآبادی دبیر دوسالانه و محمود سالاری و سجاد یارزاده دعوت به حضور روی صحنه شد.

جوایز به ترتیب به شرح زیر اهدا شد:

* بخش نگارگری

تقدیر شده‌ها

در این بخش لوح تقدیری به محبوبه حسینی، سهیلا جاهد، مریم شاکری چالشتری و دنیا امام حسینی اهدا شد.

برگزیده‌ها

نفر اول: نغمه ترابیان از شهر قدس

نفر دوم: هادی فقیهی از تهران

نفر سوم: مائده اینانلو از البرز

* بخش تذهیب

تقدیر شده‌ها: زینب شاهی، زینب مسعودی، زهرا اسدی و فرینوش غلامعلی تهرانی

برگزیده‌ها

نفر اول: بتول ثابتی از کرج

نفر دوم: زهرا دوستی از قزوین

نفر سوم: نسرین آقامیری از کرج

* بخش طراحی نگارگری

در این بخش سه هنرمند به صورت مشترک برگزیده شدند که به هر هنرمند علاوه بر لوح، مبلغ ۷ میلیون تومان اهدا شد.

برگزیده‌ها

مریم رشیدی راد از آبادان

علی رفیعی از شهرکرد

سعیده رضایی از تهران

* بخش گل و مرغ

در این بخش به صلاحدید هیأت داوری، برگزیدگان با توجه به کیفیت و تعداد آثار در دو گرایش «گل مرغ» و «گل مرغ لاکی» معرفی و تقدیر شدند.

برگزیدگان گرایش گل و مرغ

برگزیده اول: رعنا شریلو از کرج

برگزیده دوم: محمدرضا آقامیری از کرج

برگزیده سوم: آزاده شوش پور از تهران

برگزیدگان گرایش گل و مرغ لاکی

نفر اول: فاطمه غزالی از اصفهان

نفر دوم: فاطمه هندی از تهران

نفر سوم: سمیه شیرمحمدی از تهران