تحولی در علم نجوم؛ کشف آب در مریخ؟

کاوشگر «ژورونگ» چین شواهدی از وجود آب مایع را در محیط مدرن مریخ پیدا کرده است. اطلاعات دوربین‌های این کاوشگر نشان می‌دهد که احتمالاً تا چند صد هزار سال پیش در برخی از تلماسه‌های سیاره سرخ آب وجود داشته است.

محققان چینی در مقاله‌ای اطلاعات به‌دست‌آمده از کاوشگر ژورونگ را منتشر کرده و مدعی شده‌اند که چهار تلماسه هلالی‌شکل در منطقه Utopia Planitia با لایه‌ای نازک و سراسری از پوسته‌های ترک‌خورده پوشیده شده است. این پوسته‌ها در بازه‌ای بین 1.4 میلیون تا 400 هزار سال پیش بر اثر ذوب‌شدن منابع کوچکی از «آب مدرن» تشکیل شده‌اند.

یافته‌های جدیدی که از تحلیل تصاویر ژورونگ و مدارگرد «تیان‌ون 1» به‌دست آمده است، نشان می‌دهد که چند میلیون سال پیش مقدار محسوسی آب از مناطق یخی در قطب سیاره به حرکت درآمده و به عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر آمده و روی تلماسه‌های Utopia Planitia قرار گرفته است.

زمانی که ژورونگ به تلماسه‌های مدنظر خود نزدیک شد، با ابزار طیف‌سنج MarSCoDe به بررسی این ماسه‌ها و ذرات میلی‌متری آن‌ها پرداخت. ترکیبات شیمیایی این تلماسه‌ها از وجود مواد معدنی مرطوب مثل سولفات، سیلیکا، اکسید آهن و کلرید خبر می‌داد. به گفته محققان، این مواد معدنی در اواخر دوره «آمازونی» مریخ، در زمان حضور آب در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر، شکل گرفتند.

آب مایع چگونه به عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر مریخ رسید؟

دانشمندان همچنین می‌گویند بخار آب چند میلیون سال پیش از قطب‌های مریخ به عرض‌های پایین‌تر آمدند. این اتفاق زمانی افتاد که تغییر شیب قطب‌های این سیاره باعث شد قطب‌ها به‌طور مستقیم‌تر در برابر خورشید قرار بگیرند. سپس دمای بسیار پایین باعث فشرده‌سازی این بخارها شد و آن‌ها را به‌صورت برف روی سطح فرود آورد.

این برف‌ها درنهایت ذوب شدند و بعد از ترکیب‌شدن با نمک، تشکیل آب نمکی دادند. بااین‌حال، آب نمکی برای مدتی طولانی در سطح مریخ باقی نماند؛ دمای مریخ افت‌وخیزهای فراوانی دارد و در صبح‌ها افزایش شدیدی پیدا می‌کند، پس این آب هم بخار شد و زیر نمک و دیگر مواد معدنی تلماسه‌ها قرار گرفت. درنهایت این مواد پوسته‌هایی به ضخامت 1.25 تا 1.7 سانتی‌متر را تشکیل دادند.

پژوهشگران تاکنون تصور می‌کردند که آب مایع در حدود سه میلیارد سال پیش در مریخ وجود داشته است. اما با تغییر شرایط اقلیمی، بخش عمده این آب در دو قطب سیاره یخ‌زده و محبوس شده و حالا عمده سطح مریخ خشک باقی مانده است.

227227