کاربرد نظامی اورانیوم ضعیف‌ شده

کاربرد نظامی اورانیوم ضعیف‌ شده
ایسنا
گلوله تانک انگلیسی، حاوی اورانیوم ضعیف‌شده

وقتی عبارت «اورانیوم ضعیف‌شده» را می‌شنویم، در درک میزان خطرناک بودن آن به مشکل برمی‌خوریم، زیرا اورانیوم عنصری رادیواکتیو و بسیار خطرناک است، اما عبارت «ضعیف‌شده» انگار نوعی آرامش خاطر را با خود به همراه دارد!

به گزارش ایسنا، چندی پیش یک مقام نظامی انگلیس اعتراف کرد این کشور «مهمات اورانیوم ضعیف‌شده» را به اوکراین ارسال کرده، خبری که واکنش بسیاری را برانگیخت، از جمله از سوی سازمان ملل متحد. اما اورانیوم ضعیف شده چیست و تبعات استفاده از آن چه خواهد بود؟

هفته گذشته جیمز هیپی، وزیر دولت انگلیس در امور نیروهای مسلح اعلام کرد که این کشور ارسال مهمات اورانیوم ضعیف‌شده به اوکراین را آغاز کرده و از آن بدتر اینکه هیچ نظارتی بر نحوه استفاده اوکراین از این تسلیحات نخواهد داشت.

وقتی برای اولین بار عبارت «اورانیوم ضعیف‌شده» را می‌شنویم، احتمالا در درک میزان خطرناک بودن آن دچار نوعی تناقض می‌شویم، زیرا اورانیوم عنصری رادیواکتیو و برای سلامتی انسان بسیار خطرناک است، از سوی دیگر با عبارت «ضعیف‌شده» رو به رو هستیم که القای آرامش را با خود به همراه دارد.

«اورانیوم ضعیف‌شده» چیست؟

اورانیوم فقیرشده، اورانیوم تهی شده یا اورانیوم ضعیف‌شده در واقع محصول جانبی یا فرعی غنی‌سازی اورانیوم بوده و به نوعی زباله هسته‌ای محسوب می‌شود. اورانیوم طبیعی (که به‌شکل اکسید اورانیوم است) شامل ۹۹٫۳٪ ایزوتوپ ۲۳۸U و ۰٫۷٪ ایزوتوپ ۲۳۵U است؛ در فرایند غنی‌سازی از سهم ایزوتوپ ۲۳۸U کاسته و بر میزان ایزوتوپ ۲۳۵U افزوده می‌شود.

ایزوتوپ ۲۳۵ اورانیوم برای تولید سلاح هسته‌ای یا در نیروگاه‌های هسته‌ای برای تولید برق استفاده می‌شود و ایزوتوپ ۲۳۸، در واقع همان اورانیوم ضعیف‌شده است. از آنجا که در خلال فرایند غنی‌سازی اورانیوم طبیعی، ایزوتوپ ۲۳۵ جدا می‌شود، آنچه باقی می‌ماند نوعی از اورانیوم است که نسبت به اورانیوم‌های یافت‌شده در طبیعت، تشعشعات رادیواکتیو کمتری دارد، اما بی‌استفاده نیست. این اورانیوم ضعیف‌شده در حوزه‌های مختلفی از جمله نظامی و پزشکی کاربرد دارد.

استفاده‌های نظامی

اورانیوم ضعیف‌شده به دلیل سختی و چگالی بالایی که دارد، می‌تواند جایگزین مناسبی برای فلز تنگستن باشد که عمدتا در ساخت گلوله‌های تانک استفاده می‌شود. سختی بالای اورانیوم ضعیف‌شده باعث شده تا مهمات ساخته شده از این فلز نسبت به مهمات متعارف ساخته‌شده از تنگستن، قدرت تخریب بیشتری داشته باشند.

مهمات متعارف تنگستن پس از برخورد با هدف تغییر شکل داده و کند می‌شوند، از این رو قدرت نفوذ آن‌ها در بدنه تانک‌ها و خودروهای زرهی کاهش می‌یابد. مهمات اورانیوم ضعیف‌شده اما هرچه پیش می‌روند،‌ تیزتر شده و تخریب بیشتری دارند.

پس از برخورد این مهمات به تانک دشمن، دیواره تانک بر اثر شدت ضربه از داخل خرد شده و قطعات سازنده آن با سرعتی مرگبار به سوی سرنشینان تانک هجوم می‌آورند که تاثیری فجیع دارد.

اما این پایان کار این گلوله نیست. اورانیوم ضعیف‌شده اشتعال پذیر است و وقتی پس از برخورد با تانک خُرد شد، در معرض اکسیژن کافی آتش می‌گیرد و می‌تواند مهمات یا سوخت داخل تانک هدف را به آتش بکشد. این کار ممکن است به انفجار تانک منجر شود.

این قدرت تخریب بالا باعث شد تا برای نخستین بار نظامیان انگلیس و آمریکا در جنگ خلیج فارس و حمله به عراق، از مهمات اورانیوم ضعیف‌شده استفاده کنند. انگلیس ۶۰۰ تانک خود را به این مهمات مسلح کرد که هر یک ظرفیت حمل ۵۰ گلوله را داشتند. ایالت متحده نیز هواپیمای جنگی «ای-۱۰ تاندربولت» را انتخاب کرد که هواپیمایی ضدتانک بوده و تا ۴۰۰۰ گلوله در دقیقه شلیک می‌کرد.

هواپیمای جنگی «ای-۱۰ تاندربولت» آمریکا

منبع خبر: ایسنا

اخبار مرتبط: کاربرد نظامی اورانیوم ضعیف‌ شده