توافق ایران و عربستان دستاورد‌های نتانیاهو در سیاست خارجی را به باد داد

سعید خان، استادیار دانشگاه ایالتی وِین Wayne کالیفرنیا با اشاره به توافق اخیر بین ایران و عربستان که با میانجی گری چین در پکن روی داد تاکید کرد این توافق نشان از افول نفوذ آمریکا در منطقه دارد، عربستان را از نزدیک شدن به اسرائیل و عادی کردن روابط خود با آن‌ها بی نیاز و دور می‌کند و از سوی دیگر، دستاورد‌های نتانیاهو در حوزه سیاست خارجی یعنی فشار بر ایران و توافقنامه ابراهیم را بر باد می‌دهد.

وی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی جی تی ان ضمن اشاره به عملکرد موفقیت آمیز چین در توافق ایران و عربستان گفت: حضور و قدرت آمریکا در خاورمیانه دچار افول شده است وشاید به پایان نزدیک می‌شود؛ آمریکا در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم که انگلیس و فرانسه از مناطقی که اشغال کرده بودند خارج شدند، از نوعی تک قطبی گرائی (مونوپلی) بهره می‌برد؛ اینجا بود که آمریکا وارد شد و توانست مانع از ورود دیگر قدرت‌ها در این منطقه شود. حال دنیایی جدید را داریم که متحدان آمریکا در منطقه با آن روبرو شده اند.

وی ادامه داد: این را می‌توان فرصتی بزرگ دانست که می‌توان خاورمیانه قدیمی را اصلاح و تغییر شکل داد و بی شک در صدر این میز اکنون روابط ایران و عربستان قرار می‌گیرد. این دو در گذشته روابطی بسیار تیره داشتند و اکنون این مساله وجود ندارد و از سوی دیگر، چین و روسیه در حال حاضر حضوری کاملا ملموس و بی سابقه دارند و در کنار آن، اعتبار نیز دارند.

سعید خان با اشاره به این که دیگر فرمول آمریکایی تنها فرمولی نیست که باید آن را دنبال کرد، گفت: اکنون کشور‌های مختلفی را شاهدیم که می‌خواهند فرصت نگاه به پکن و مسکو را نیز داشته باشند که بخشی از آن شاید به این دلیل باشد که باری که روی دوش آن‌ها گذاشته می‌شود، سنگین نیست و از سوی دیگر، سودی است که می‌برند؛ کشور‌های منطقه در مناطق نفت خیز قرار دارند که اشتراکات آن‌ها با روسیه که این کشور نیز نفت خیز است، به مراتب بیشتر از آمریکاست. تغییر تضمین‌های امنیتی که در گذشته فقط مرتبط با آمریکا می‌شد، موضوع دیگریست. برای نود سال و بیشتر، عربستان سعودی نفت را در برابر امنیت معامله می‌کرد و اکنون دریافته است که این تضمین‌های امنیتی می‌تواند از سوی کشور‌های دیگری مانند چین و روسیه تامین شود.

استاد یار دانشگاه ایالتی وین در پاسخ به این پرسش که رژیم صهیونیستی چه اقدامی در برابر توافق ایران و عربستان می‌تواند انجام داد، گفت: به نظر من اسرائیل و آمریکا در این توافق بین تهران و ریاض که چین میانجی گری آن به عهده داشت، در نقطه کور قرار گرفته اند؛ همانطور که به درستی اشاره کردید، بنیامین نتانیاهو دست کم در سیاست خارجی خود، به دو مساله اشاره داشت، اول این بود که فشار بیشتری بر ایران وارد شود که بسیاری آن را دلیلی برای حمله به ایران تلقی می‌کردند؛ این موضوع اکنون دیگر مطرح نیست، زیرا ابرقدرت دیگری حضور دارد که از دارائی‌های دیپلماتیک و دیگر دارائی‌های خود به مراتب حفاظت بیشتری خواهد کرد. 

وی افزود: مساله دیگر نیز گسترش توافقنامه ابراهیم به کشور‌هایی فراتر از امارات و بحرین و آوردن پادشاهی عربستان سعودی به پای میز بود. گمانه زنی‌های بسیاری وجود داشت که نشان می‌داد محمد بن سلمان، ولیعهد و پادشاه آتی عربستان از این باور عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی استقبال می‌کند، ولی در حال حاضر این باور به مراتب سراب گونه و دور از دسترس است. در واقع عربستان سعودی دیگر نیازی به پیوستن به توافقنامه ابراهیم ندارد و چین چنان بازیگر قدرتمندی در منطقه شده است که باعث می‌شود نتانیاهو با اضطراب بیشتری روبرو باشد. 

به باور سعید خان اسرائیل نیز ظهور قدرت‌های دیگر در برابر آمریکا در این منطقه را قبول کرده است و دست کم در چند سال اخیر، اسرائیلی‌ها این امید را داشتند که روابطی بهتر با چین در موضوع انتقال فناوری، بخصوص در حوزه دفاعی، داشته باشند.

این کارشناس در انتهای اظهاراتش آمریکا را عامل اصلی سلطه بر روند مذاکرات صلح میان اسرائیل و فلسطین دانست و اگر این موضوع از سوی طرف دیگری حل و فصل شود، روی خوش نشان نمی‌دهد.

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل ایران