پیربکران؛ عمارت شیخ‌المشایخ

پیمان شاه‌سنایی ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ / ۰۹:۲۷

عمارت پیربکران که به بقعه پیربکران نیز معروف است، یکی از بناهای به‌جامانده از قرن هفتم هجری و مربوط به دوره حکومت ایلخانان که به سبک آذری بنا شده و در شهر تاریخی پیربکران، یکی از شهرهای شهرستان فلاورجان در استان اصفهان قرار دارد. «محمد بن بکران» یکی از شخصیت‌های عرفانی این منطقه بود که بیش از ۷۵۰ سال قبل در این مکان زندگی و تدریس می‌کرد و پس از فوت در همین مکان به خاک سپرده شد، در نهایت مقبره آن، به بقعه‌ای متبرکه تبدیل شد و تا حدود ۸۰ سال قبل محل زیارت بسیاری از زائران منطقه و حتی خارج از منطقه بوده است.

قدیمی‌ترین بخش این بنا یعنی «چله‌خانه» که در زمان ساخت اولیه با خشن ساخته شده بود، در چند دورۀ مختلف مرمت شده است. برای ساختِ مقبرۀ پیربکران، تمام مصالح رایج در معماری ایرانی در آن به‌کار رفته است. از دیگر شاخصه‌های مهم بقعه پیر بکران، وجودِ همۀ شاخصه‌های معماری دوره اسلامی در این بنا و انواع تزئینات گچ‌بری، کاشی‌کاری، نقاشی و تزئینات سنگی است. این بقعه در دامنه کوهی به نام «کوه موسی» قرار دارد که در جنوبِ آن یک معدن سنگ آهک با سابقۀ حدود ۶۰ سال فعالیت در این منطقه است.

حافظ کریمیان، رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان فلاورجان دربارۀ وضعیت این بنا می‌گوید: «مهم‌ترین آسیب وارده به عمارت پیر بکران به دلیل انفجارهایی است که برای استخراج سنگ‌آهک در معدن انجام می‌شود و هرچه مرمت کنیم وقتی منبع آسیب قطع نشود، عملاً بی‌فایده است، بنابراین باید منبع لرزش‌ها از بین برود. این بنا در دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.