«دیمیتری مدودف»؛ از یک رئیس جمهور «لیبرال» تا «شاهین جنگ»

روزنامه العربی الجدید در گزارشی درباره دیمیتری مدودف، رئیس جمهور سابق روسیه و معاون رئیس فعلی شورای امنیت این کشور نوشت: هفتم مه ۲۰۰۸ دمیتری مدودف که در انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه در مارس ۲۰۰۸ پیروز شده بود، به عنوان رئیس‌جمهوری روسیه سوگند یاد کرد و جانشین ولادیمیر پوتین شد.

مدودف که در آن زمان تنها ۴۲ سال سن داشت، با تصدی پست ریاست جمهوری در ۱۵ سال پیش، صفحه جدیدی از تاریخ روسیه پس از شوروی را باز کرد که از یک سو صراحت و لیبرالیسم را در هم آمیخت و از سوی دیگر راه را برای بازگشت پوتین به قدرت برای یک مدت نامعلوم هموار کرد.

چهار سال ریاست جمهوری مدودف (۲۰۰۸-۲۰۱۲) با نشانه‌هایی از لیبرالیسم و گشودگی به سوی غرب، از جمله روند "راه اندازی مجدد" روابط با آمریکا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما و سفر مدودف به دره سیلیکون در ایالت کالیفرنیای آمریکا در سال ۲۰۱۰ همراه بود.

دوران مدودف همچنین شاهد عدم تمایل روسیه به حمایت صریح از معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی پس از وقوع قیام‌های بهار عربی در سال ۲۰۱۱ بود، وی حتی به عنوان رئیس جمهوری در سال ۲۰۱۱ در مقر شبکه "دوژد" (باران) کانالی با گرایش‌های اپوزیسیون لیبرال، مورد استقبال قرار گرفت.

با این حال، در کنار گرایش‌های لیبرال مدودف، دوره وی (تا سال ۲۰۱۲) شاهد جنگ علنی روسیه و گرجستان در منطقه جدایی طلب اوستیای جنوبی بود و این اتفاق چند ماه پس از به دست گرفتن ریاست جمهوری توسط وی در اوت ۲۰۰۸ و به عنوان اولین عملیات نظامی روسیه خارج از قلمرو آن پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی رخ داد.

دوره ریاست جمهوری وی همچنین شاهد تصویب اصلاحات قانون اساسی بود که دوره ریاست جمهوری را از چهار به شش سال افزایش داد و بدین ترتیب راه را برای بازگشت پوتین به ریاست جمهوری برای ۱۲ سال دیگر (تا سال ۲۰۲۴) هموار کرد.

علی‌رغم انتقادها از نقش مدودف به دلیل اجازه دادن به پوتین برای استفاده از خلأ قانون اساسی که ادامه ریاست جمهوری را برای بیش از دو دوره متوالی منع می‌کرد؛ اما «ولادیسلاو اینوزیمتسف»، مدیر مرکز تحقیقات جامعه پسا صنعتی در گفت‌وگو با العربی الجدید سیاست باز بودن روابط روسیه در دوره مدودف را ستود.

اینوزیمتسف در ادامه از تغییر شخصیت رئیس جمهور سابق روسیه با شروع جنگ این کشور و اوکراین ابراز تعجب کرد و گفت: مدودف با آغاز این جنگ به یکی از برجسته‌ترین چهره‌های نظامی‌سازی گفتمان سیاسی روسیه تبدیل شد.

اینوزیمتسف می‌گوید: من بعید نمی‌دانم کسانی وجود داشته باشند که مدودف را فردی تنگ نظر و بی‌کفایت می‌بینند؛ اما توجه داشته باشید که وی با یک دستور کار کاملاً جدید، ریاست جمهوری را بر عهده گرفت و اذعان کرد که یک ابرقدرت انرژی در دنیای مدرن غیر قابل رقابت است و خواستار مدرنیزه کردن فوری اقتصاد روسیه شد. به همین دلیل باید به سیاست خارجی اتخاذ شده در دوران ریاست جمهوری وی توجه شود؛ چراکه برای اولین بار در تاریخ روسیه اولویت کمک به توسعه اقتصادی کشور را تعیین کرد.

اینوزیمتسف یادآور شد که پس از جنگ در گرجستان، مدودف توانست عواقب منفی این جنگ بر کشورش را در سریع‌ترین زمان ممکن محدود کند، روابط با اروپا را ارتقا بخشد و روابط خود را با آمریکا ازسر بگیرد.

تحکیم پایه‌های دولت پوتین

در کنفرانس حزب «روسیه متحد»، حزب حاکم روسیه در پاییز ۲۰۱۱، مدودف خواستار حمایت از نامزدی پوتین برای انتخابات ریاست جمهوری شد. پوتین در آن زمان رئیس این حزب و نخست وزیر روسیه بود. مدودوف با این اعلام حمایت به بحث و جدل‌ها درباره اینکه پوتین بار دیگر به کرملین باز خواهد گشت یا خیر، پایان داد.

این لحظه نقطه عطفی در تاریخ روسیه به سمت تقویت قدرت فردی و گسترش حضور نظامی در سوریه و اوکراین در بحبوحه بازگشت فضای "جنگ سرد" در روابط مسکو و غرب بود که منجر به تغییر خود مدودف از یک سیاستمدار با گرایش‌های لیبرال به یکی از شاهین‌های (جنگ طلب) تشکیلات روسیه با مطرح کردن مکرر تهدید به استفاده از تسلیحات هسته‌ای پس از شروع جنگ روسیه و اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ شد.

با آغاز جنگ مستقیم روسیه علیه اوکراین، مدودف با پخش مطالب جنجالی در کانال خود در تلگرام، به خط مقدم صحنه سیاسی روسیه بازگشت؛ اما از دروازه‌ای متفاوت. بارها در مورد امکان فعالسازی مجدد مجازات اعدام و در مواقع دیگر تهدید به استفاده روسیه از سلاح هسته‌ای و یا حتی بمباران بوندستاگ آلمان (پارلمان) کرد.

در همین راستا، «کیریل کوکتیچ»، استاد علوم سیاسی در پژوهشکده دولتی روابط بین‌المللی مسکو، تاکید کرد که تهدید مدودف به استفاده از تسلیحات هسته‌ای به این معنا نیست که روسیه به طور خودکار از این سلاح استفاده می‌کند، بلکه مواضع رئیس‌جمهور سابق روسیه تغییر یافته و وی به دنبال موقعیت جدیدی در میان نخبگان سیاسی روسیه است.

کوکتیچ گفت: پیام‌های انتشار یافته توسط مدودف به این معنا نیست که خطر استفاده از تسلیحات هسته‌ای وجود دارد، به خصوص که مدودف همیشه بر توسل به این سلاح تنها به عنوان یک اقدام واکنشی تأکید می‌کند.

این استاد روس درباره برداشتش از تغییر مواضع مدودف نیز تصریح کرد: مدودف اکنون دستور کار لیبرال را مخالف با دولت می‌داند و به دنبال موقعیت سیاسی و مشروعیت جدیدی برای خود است.

خود مدودف نیز در مصاحبه‌ای با تلویزیون فرانسه در پایان تابستان گذشته، تغییر خود را به رویکرد ضد روسی "شرکا" نسبت داد و بر اعتقاد خود مبنی بر لزوم انجام "عملیات نظامی" در اوکراین برای حفاظت از منطقه دونباس و خلع سلاح نیروهای مسلح اوکراین تاکید کرد.

311311