خلبانی که هواپیمای آبکش‌شده با ضدهوایی رابه زمین نشاند/سفر۳۲ساله

امیر خورشیدی‌فرد تهیه‌کننده و کارگردان مجموعه «از آسمان» که با موضوع شهدای شاخص دفاع مقدس از تلویزیون پخش شده و در حال حاضر در فضای مجازی در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره یکی از قسمت‌های این مجموعه با موضوع شهید بیک‌محمدی از خلبانان نیروی هوایی ارتش توضیح داد: وقتی پیکر شهید بیرجند بیک‌محمدی در جریان تفحص، پیدا شد، به ما سفارشی دادند که در قالب برنامه «از آسمان» مستندی را درباره ایشان بسازیم. از آنجایی که با بچه‌های نیروی هوایی ارتش ارتباط خوبی داشتیم، قرار شد گروه ما این مستند را کار کند.

وی ادامه داد: با هماهنگی با نیروی هوایی ارتش و خانواده شهید این کار را کلید زدیم. پیکر این شهید در سال ۹۹ و پس ۳۲ سال تفحص شده بود و زمانی که به ما اطلاع دادند، ما هم در اسفندماه همان سال تولید این مستند را کلید زدیم. با پشتوانه‌ای که از تجربه گروه تولید «از آسمان» داشتیم توانستیم این کار را به سرانجام برسانیم. در قالب این مستند هم سعی کردیم روایتی از نقش نیروی هوایی ارتش در سال‌های جنگ و این خلبانان شهید ارائه دهیم.

این مستندساز درباره دلیل طولانی شدن فرآیند تفحص پیکر این خلبان شهید هم گفت: زمانی که هواپیمای این خلبان شهید مورد اصابت گلوله قرار گرفت در کانال ماهی سقوط کرد. سال‌های بعد زمانی که گروه‌های تفحص به دنبال پیکر دیگر شهدا بودند با قطعه‌ای از هواپیمای این شهید هم مواجه می‌شوند. سراغ خلبانان هم‌رزم این شهید رفتند و با همراهی آن‌ها و نظارت سردار باقرزاده، توانستند لوازم شهید را هم در همین منطقه پیدا کنند. معمولاً یافتن پیکر شهدای خلبانی که با هواپیما سقوط کرده بودند، دشوارتر بوده است.

۳۲ سال چشم‌انتظاری خانواده برای بازگشت پدر

وی افزود: سال‌ها بود که فرماندهان نیروی هوایی ارتش پیگیر یافتن پیکر این شهید بودند و خانواده‌شان هم ۳۲ سال چشم‌انتظاری کشیدند. ایشان از فرماندهان شاخص نیروی هوایی ارتش بود.

خورشیدی‌فرد درباره لوازم و قطعات تفحص شده از شهید پس از ۳۲ سال هم گفت: غالباً قطعاتی از وسایل همراه شهید مانند چتر نجات و یا قطعه‌ای از هواپیما یافت می‌شود و در این مورد هم اینگونه نبوده که بخواهیم بگوییم قطعه کاملی از پیکر خود شهید بعد از این سال‌ها یافت شده است. به‌خصوص که بعد از انهدام هواپیما معمولاً اثری از شهید باقی نمی‌ماند. البته تنها بخش‌هایی از پیکر ایشان شناسایی شد که بعدها همین اجزا هم تشییع شد.

این مستندساز درباره جایگاه شهید بیک‌محمدی در نیروی هوایی ارتش هم توضیح داد: ایشان در ابتدا مسئول آموزش در نیروی هوایی ارتش بودند و اساساً قرار بر این نبود که در منطقه حضور داشته باشند. امیر بقایی تعریف می‌کند که وقتی او را در منطقه دیدم، پرسیدم اینجا چه می‌کنی؟ او پاسخ می‌دهد که آمده‌ام برای عملیات. اما امیر بقایی می‌گوید تو نباید اینجا می‌آمدی. شهید بیک‌محمدی پاسخ می‌دهد که مگر خون شما از من رنگین‌تر است! می‌مانند که چه جوابی باید به او بدهند.

وی افزود: این شهید عزیز از چهره‌های شاخص نیروی هوایی ارتش در زمان جنگ بودند که خلبانان را آموزش می‌دادند. خودشان هم جزو همان خلبانانی بودند که در آمریکا آموزش دیده بودند و جزو چهره‌های ارزشمند برای نیروی هوایی بودند. با وجود همه این جایگاه و اعتبار، بازهم در منطقه عملیاتی حاضر می‌شد و فرماندهان ارشدش هم نمی‌توانستند او را به عقب بازگردانند.

گفت این هواپیمای کشورم است، چرا باید خودم را نجات می‌دادم؟

خورشیدی‌فرد ادامه داد: در یکی از عملیات‌ها، دشمن هواپیمای خلبان بیک‌محمدی را با شلیک گلوله ضدهوایی آبکش می‌کند که تصویر این هواپیما در مستند هم وجود دارد. مدام هم به او پیغام می‌دهند که آقا بیرجند از هواپیما بپر بیرون و خودت را نجات بده، اما او قبول نمی‌کند و همان هواپیمای آب‌کش‌شده را روی زمین فرود می‌آورد. وقتی از او می‌پرسند چرا خودت را نجات ندادی؟ می‌گوید: مگر کشور ما برای این هواپیما هزینه نکرده است، چرا باید خودم را نجات می‌دادم و این هواپیما را رها می‌کردم؟ یعنی او حتی به قیمت جان خود، حاضر نبود به اموال دولت خسارت وارد شود و این یکی از ویژگی‌های شاخص این شهید بود.

کارگردان مستند «از آسمان» درباره تجربه خاص خود در فرآیند ساخت این مستند هم گفت: من پیش‌تر تجربه مواجهه با خانواده شهدا هنگام ابلاغ خبر تفحص شهیدشان را داشتم اما در این مورد با وضعیت عجیبی در این خانواده مواجه بودیم. بعد از ۳۲ سال، فرزندان شهید بزرگ شده و کل خانواده پذیرفته بودند که پیکر این شهید دیگر پیدا نخواهد شد. حتی در قطعه ۵۰ بهشت‌زهرا سنگ یادبود ایستاده‌ای از سوی نیروی هوایی ارتش برای این شهید نصب شده بود. دقیقاً در روز ولادت حضرت امیرالمومنین (ع) خبر تفحص پیکر این شهید را به این خانواده دادند که برای آن‌ها بهترین هدیه در روز پدر بود. مواجهه این خانواده با خبر بازگشت پیکر پدرشان بعد از ۳۲ سال آن هم در روز پدر، تجربه متفاوتی برای همه ما بود.

وی افزود: ابتدا پیکر این شهید را به مشهد منتقل می‌کنند و آنجا هم در حرم تشیع می‌شود و من برای ویدئوی یک دقیقه‌ای مربوط به تشییع پیکر این شهید در حرم مطهر امام رضا (ع) پیگیری‌های بسیار زیادی انجام دادم. قرار بود مستند ما در روز پنجشنبه‌ای روی آنتن برود و پیکر در روز سه‌شنبه همان هفته تشییع شده بود و من فقط دو روز برای رساندن این مستند و تدوین آن وقت داشتم. آنقدر پیگیری کردم که بالاخره این ویدئوی یک دقیقه‌ای به دست ما رسید.