اولین مجسمه‌ای که در تهران نصب شد/ عکس

نصرالله حدادی در کتاب طهران قدیم، میدان باغشاه را محل تولد اولین مجسمه‌های پایتخت معرفی کرده و می‌نویسد: «به طور کلی، سابقه نصب تندیس در میدان‌های تهران و شاید ایران را هم باید در محله باغشاه جست‌وجو کرد؛ در زمانی که ناصرالدین شاه دستور داد از او در حالی که سوار بر اسب است، در قورخانه تهران مجسمه‌ای از جنس برنز ساخته و در وسط استخر باغشاه نصب شود. گفته می‌شود هنرمندان مجسمه‌ساز آن عصر، تندیسی هم قد و قواره ناصرالدین شاه ساختند و در محل تفرجگاه او نصب کردند! »

قرار بود این مجسمه در مراسمی با عنوان «عید مجسمه» به باغشاه برده شود. آنطور که محمدحسن خان اعتمادالسلطنه در روزنامه خاطرات خود نوشته است، ابتدا قصد داشتند مجسمه را در سر میدان توپخانه بگذارند اما به صلاحدید شاه و از آنجا که احتمال مخالفت‌های عمومی به دلیل تشابه مجسمه و بت در فرهنگ آن روزگاران ایرانیان وجود داشت دستور داده شد تا آن را به قورخانه ببرند تا دو سال بعد آن را به باغشاه منتقل کنند. اما در نهایت این مجسمه با حضور درباریان و خواص رونمایی و بعد از ترور ناصرالدین شاه در اردیبهشت ۱۲۷۵ شمسی، این مجسمه از وسط استخر باغشاه برداشته شد.

تندیس ناصرالدین شاه به دستور اقبال السلطنه، وزیر قورخانه و توسط میرزا علی اکبر معمار ساخته شد. در روزنامه شرف سال پنجم، شماره ۵۰، ربیع الثانی ۱۲۶۵ شمسی در صفحات یک و دو در این مورد چنین آمده است: «برحسب دستورالعمل جناب اقبال السلطنه وزیر قورخانه مبارکه مجسمه‌ای از تمثال بندگان اقدس تقریبا به اندازه جسم و هیکل مبارک سواره با لباس رسمی ساخته و ریخته اند که از حیث صنعت ریخته‌گری و علم نقاشی و تناسب اعضا و دقایق اوستادی در این فن مخصوص مجسمه سازی بهتر از آن به تصویر نمی‌آید، مانند کارهای خوب اساتید اروپا ساخت و حال آنکه استادان و صنعتگران این مجسمه تماما ایرانی هستند.»

۲۳۳۲۳۳