تحلیل دری نجف آبادی از برگه رأی‌های امام

به گزارش «تابناک»، مشروح گفت و گوی جماران با آیت الله قربانعلی درّی نجف آبادی امام جمعه اراک که به مناسبت انتشار اسناد مربوط به برگه های رأی امام انجام شد، در پی می آید:

یکی از افتخارات حضرتعالی این است که بر اساس برگه رأی های امام که اخیرا منتشر شد، حضرت امام به شما رأی دادند. می‌خواستیم تحلیل‌تان را از رأی دادن‌های حضرت امام با توجه به فضای آن دوران بشنویم.

قال امیرالمومنین(ع): «لَا یُقِیمُ أَمْرَ اللَّهِ سُبْحَانَهُ إِلَّا مَنْ لَا یُصَانِعُ وَ لَا یُضَارِعُ وَ لَا یَتَّبِعُ الْمَطَامِع‌.»

وجود مبارک امیرالمومنین(ع) فرمودند: امر خدا را اقامه نمی‌کند جز کسی که دارای سه ویژگی باشد. «مَنْ لَا یُصَانِعُ» اهل ساخت و پاخت و تبانی نباشد، «وَ لَا یُضَارِعُ» شبیه به دشمنان اسلام و قرآن نباشد و «وَ لَا یَتَّبِعُ الْمَطَامِع‌» دنبال مطامع سیاسی، اقتصادیِ مادی و غیر مادی، پست، مقام و .. نباشد و تابع وظیفه و تکلیف باشد. ده‌ها آیه و حدیث دیگر هم درباره این موضوع وجود دارد. خداوند فرموده است: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‌ أَهْلِها» امانت‌ها را به اهلش واگذار کرد، از امانت‌های بسیار مهم، پُستِ نماینده مجلس شورای اسلامی و خبرگان و ده‌ها مسئولیت دیگر مثل ریاست جمهوری، وزارت، وکالت، شوراها و کارهایی که بار آن مردمی است و مسئولیت مردمی دارد.

آراء امام(ره) در دوره اول، دوم و سوم مجلس شورای اسلامی در سایت‌ها مشاهده شد و متوجه شدم که حضرت امام عنایت داشتند نام بنده حقیر را جزء اسم‌های اولیه نوشته ند. در یکی از این برگه ها حضرت آیت الله خامنه‌ای اولین اسم بود، همچنین اسامی آقای هاشمی رفسنجانی و بزرگان دیگر مثل دکتر حبیبی، دکتر ولایتی، آقای ناطق نوری، آقای موحدی کرمانی، شهید رجایی، باهنر و شخصیت‌های مختلف در آراء امام دیده می‌شود. ما در سه دور حضور در مجلس در خدمت‌ این بزرگواران بودیم. حضرت امام در همه عرصه‌ها رأی شریف‌شان، راهنما و راهگشا بود و این اسامی که منتشر شده،  مفاهیم خاص خود را دارد.

باید برای هر یک از دوره‌های مجلس تجزیه و تحلیل بسیار حکیمانه‌ای داشته باشیم؛ شرائط هر دوره با دوره قبل متفاوت بود و باید به صورت دقیق شرائط را بررسی کرد. من دوره اول مجلس از تهران نماینده نبودم، بلکه از چهارمحال و بختیاری به نمایندگی انتخاب شدم. من نماینده امام در شهرکرد و امام جمعه این شهر بودم که کاندیدای شهرستان‌های «اردل، کوهرنگ، فارسان و کیار» شدم؛ کاندیدای عزیزان فداکار و خدمتگزاران عزیز در مناطق جنوبی در استان چهارمحال و بختیاری بودم. با اینکه من غریبه بودم و اهل آن منطقه نبودم، مردم فداکاری و اعتماد و لطف کردند و به بنده رأی دادند. از مردم آن منطقه در مرحله اول 15 نفر کاندیدا شدند که انتخابات به مرحله دوم کشیده شد، رقیب من از کسانی بود که شرائط خاص خود را داشت و تلاش‌های گوناگونی کردند، ولی مردم به من رأی دادند و آراء من 60 درصد بیشتر از رقیبم بود؛ تفاوت فاحشی بین رأی بنده و رأی آن آقا بود که از وابستگان دفتر بنی‌صدر بود.

در چهارمحال و بختیاری که بنده کاندیدا بودم چند جریان عجیب و غریب بود که در سطح کشور از این جریانات بودند. یک جریان حزب توده بود که به من مراجعه کردند و گفتم که من حمایت شما را نمی‌خواهم و این جریان می‌‌خواست از این فرصت استفاده کند. جریان دیگر منافقان و جنایتکاران باند خبیث مجاهدین خلق بودند که در چهارمحال و بختیاری هم فعال بودند. همچنین جریان دیگر وابسته به رژیم طاغوت و ملی‌گرای افراطی بودند. این سه جریان تقریبا به یک معنا در کشور فراگیر بودند.

جریان‌های دیگری بودند که خیلی فراگیر و گسترده فعالیت‌ نمی‌کردند مثل فدائیان خلق که به اکثریت و اقلیت تقسیم می‌شدند، جریان‌های تجزیه‌طلب در کردستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه و... که در احزاب خلق مسلمان و خلق عرب فعالیت‌ می‌کردند. همچنین کومله، دموکرات رستگاری، جنبش مسلمانان مبارز، جریان جاما(طرفدران دکتر سامی) نیز حضور داشتند.

اما تبلور جریان اصلی انقلاب عمدتاً در جامعه روحانیت مبارز، حزب جمهوری اسلامی، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و گروه‌های همسو بود که طرفدار جریان خط امام و مقابل جریان‌های انحرافی بودند.

در چنین موقعیتی حضرت امام در انتخابات نظرات بسیار حکیمانه، خردمندانه و جامع‌نگرانه، برای کاندیداها و نمایندگان داشت تا مثل مدرس‌ها منشأ آثار و برکات باشند.

آراء شریف حضرت امام(ره) جامعیت، کاملیت، هوشیاری و وحدت نظر در جریان انقلاب و یکپارچگی ملی در برابر جریان‌های انحرافی داشت؛ آراء شریف حضرت امام نشان‌دهنده چنین تعامل حکیمانه است؛ چرا؟ چون امید امام به مجلس شورای اسلامی، امید گسترده‌ای بود. سخنان و پیام‌های امام درباره مجلس، نمایندگان مجلس، رأی مجلس و انتخابات مجلس بسیار حکیمانه بود. به نظر بنده حضرت امام نسبت به مجلس و نسبت به کسانی که می‌خواستند در مجلس حضور داشته باشند و تصمیم‌گیری کنند بسیار حساس بودند، لذا مسأله گروگان‌های لانه جاسوسی آمریکا که از حساس‌ترین مسائل کشور بود، را به مجلس ارجاع دادند و گفتند مجلس محترم این مشکل را حل کند.

یا ما با حضرت امام ملاقات داشتیم که مرحوم فخرالدین حجازی مقداری از ایشان تعریف و تمجید کرد، اما امام از گفتار و ادبیات مرحوم فخرالدین حجازی انتقاد کردند. اولین دوره مجلس در هفتم خرداد 59 تشکیل شد چند روز قبل از آن ما به زیارت امام شرفیاب شدیم و در آن جلسه، امام از آقای حجازی گلایه کردند که «می‌ترسم که صبحت‌های آقای حجازی موجب غرور و انحطاط روحی من شود».

اولین دوره مجلس در آستانه ایام نورانی و مبارک سیزده رجب تشکیل می‌شد و امام امید زیادی داشتند که در این مجلس، عدالت اسلامی و انسانی پیاده شود. امام از شهید مدرس‌ها یاد کردند و همان طور که مدرس در برابر رضاخان‌ها ایستاد، این مجلس هم با قدرت، شجاعت و اعتماد به نفس باید در برابر زورگویان بایستد، و اینکه تریبون مجلس تریبونی است که همه صحبت‌های آن برای دنیا پیام‌آور است و باید از صحبت‌های تریبون مجلس کاری کنید که مبلّغ اسلام، جمهوری اسلامی و ارزش‌های متعالی انقلاب اسلامی باشد و نقطه ضعفی به دشمنان نشان ندهید و بسیاری از مسائل دیگر را امام مورد عنایت و تأکید قرار دادند.

امام، مجلس را مظهر و بزرگترین تجلی مردم‌سالاری دینی می‌دیدند. بیش از چهل اصل قانون اساسی در فصل ششم درباره جایگاه و وظائف مجلس شورای اسلامی است. لذا حضرت امام، جایگاه و موقعیت مجلس، نظارت آن بر قوای دیگر و آرمان‌های بزرگ دیگری که باید انجام دهد، را می‌دیدند و با امید و علاقه ویژه‌ای دل‌شان می‌خواست مجلس موجب عزّت، افتخار و سربلندی نظام اسلامی باشد.

ما مشاهده می‌کنیم که حضرت امام در یک برهه‌ای از بین سی نفر، به هشت یا نه نفر از چهره‌های شاخص ملی ـ مذهبی رأی می‌دهند، در حالی که در آن دوره نظارت استصوابی هم وجود نداشت. این تنوع، تکثر و اهمیت تشکیل مجلس چند صدایی چقدر در منظومه فکری امام برای ساختن کشور موثر بود؟

نظر شریف حضرت امام این نبود که افراد را به سادگی از کشتی انقلاب پیاده کنیم؛ ایشان دید جامع و کاملی داشتند که تا جایی که ممکن است افرادی که با گرایش‌های مختلف، در اصول و خطوط کلی انقلاب پای امام و انقلاب و آرمان‌های ملی و اسلامی ایستادند و به فکر استقلال، عظمت و توسعه و سربلندی کشور هستند و مقابل با آمریکا، اسرائیل و دشمنان اسلام و قرآن می‌باشند، حفظ شوند و نظر شریف‌شان این نبود که احیاناً برخی از افراد، فاصله بگیرند و مرزشان را از مرز ملت، انقلاب و رهبری و نظام جدا کنند؛ امام چنین نظری نداشتند، نظر شریف‌شان این بود که تا جایی که ممکن است، وحدت و یکپارچگی ملی در کشور حاکم باشد و همه با هم باشند.

لذا خیلی تأکید داشتند و سفارش می‌کردند که اختلاف نکنید چون ریشه اختلافات هواهای نفسانی است و مبادا هواهای نفسانی شما را فریب دهد. انبیاء برای تربیت انسان آمده‌اند، نظام برای تربیت انسان است و میدان، میدان امتحان الهی است و همه با هم همفکری کنید و اختلاف و تفرقه منشأ شیطانی دارد، مبادا ما و دیگران فریب بخوریم.

با توجه به اشرافی که به مسائل انقلاب دارید، برخی در دوره‌های مختلف سعی کردند چهره امام را تخریب کنند و بگویند که امام انسان تک بُعدی بود و به یک طیف خاصی نظر داشت! در صورتی که می‌بینیم حضرت امام به مهندس بازرگان رأی می‌دهد و انتشار این اسناد خیلی از تخریب‌ها را بی‌اثر کرد. حضرتعالی انتشار این اسناد را چه مقدار راهگشا می‌دانید؟

انتشار اسناد خیلی آموزنده است. چون اسامی خانم‌های بزرگواری که مورد نظر شریف امام بود و به آنها در انتخابات رأی داده‌، هم آمده است. ما با بانوان در مجلس هم‌دوره بودیم، واقعاً خانم‌های بسیار با فضیلت و با ارزش بودند و بسیاری از آنان از دنیا رفته‌اند و در میان ما نیستند؛ مثل خانم دستغیب، خانم بهروزی، خانم دباغ و... اسامی شخصیت‌هایی که منشأ آثار بودند، وجود دارد؛ مثل مرحوم فخرالدین حجازی که نماینده اول تهران در دوره اول مجلس بود و جریان‌های منافق، حزب توده و .. مقابل شخصیتی مثل فخرالدین حجازی و دیگران رأیی نداشتند. همچنین علمایی که در آن دوره بودند، مقام معظم رهبری که جای خود دارد، آقای یزدی، هاشمی رفسنجانی، انواری، موحدی کرمانی، دعایی، روحانی، شیبانی، زرگر، عسکراولادی، امانی و بزرگوارانی که هر کدام در مجلس و پست‌های مهم نظام، منشأ آثار، برکات و خیرات فراوانی بودند و برخی از آنان از دنیا رفته‌اند؛ افرادی که انسان از اخلاق و رفتارشان احساس غرور می‌کرد و لذت می‌برد. مهندس بازرگان، دکتر سحابی و... شخصیت‌هایی بودند که چندین سال زندان تحمل کرده بودند؛ دکتر سحابی که ویژگی خود را داشت و مرحوم بازرگان نخست وزیر امام بود و نخست وزیری ایشان هم مصلحتی بود.

مجلس با آئین نامه و با ۲۷۰ نفر تشکیل شد، اکثریت و اقلیت در مجلس حضور داشتند و رأی می‌دادند؛ لذا در مجلس باید افراد گوناگون صاحب‌نظر باشند. یادم است که من نماینده مجلس و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه بودم، گفتند دکتر سحابی ـ که نماینده مجلس نبود ـ می‌خواهد شما را ببیند. ایشان در مجلس اول رئیس سِنّی مجلس بود و در زمین شناسی متخصص بود. آن زمان آب فراوانی از زیر سد لار که فرانسوی‌ها ساخته بودند خارج می‌شد. مرحوم آقای غفوری‌فرد وزیر نیرو بود و به ما پیشنهاد داده بودند تا بودجه‌ای اختصاص داده و به سد لار سیمان تزریق کنند. مرحوم دکتر سحابی پیش من آمد و گفت که تزریق سیمان در این سد اثر مثبت ندارد، چون سنگ‌های آنجا کذایی است.

بنابراین، در نظام جمهوری اسلامی افراد کارشناس، زبده و صاحب‌نظر باید بیایند و درباره مسائل مختلف نظر دهند، بهتر از این است که برخی از شخصیت‌ها خدای نکرده به خاطر بی‌مهری، علیه نظام موضع بگیرند و این کار اساساً به مصلحت نیست و نظر امام هم این نبوده است. امام فرموده و به زبان آورده من نمی‌خواهم به زبان بیاورم، من می‌دانم و آقایان هم می‌دانند که امام برخی موارد را به زبان آورده است. افراد بیایند و اظهار نظر کنند بهتر از این است که به دامن صدام و منافقین بروند و به همه مقدسات بد بگویند.

اشاره فرمودید که انتشار این اسناد بسیار رهگشا و درس‌آموز است. از دیدگاه شما مهمترین درس‌هایی که در شرائط فعلی کشور می‌توانیم از سیره حضرت امام برای تحقق یک مجلس مقتدر فراگیر و قوه مجریه و مقننه قوی داشته باشیم، چست؟

سال ۹۰ مقام معظم رهبری در صحبت‌ها و بیانات خود، از انتخابات مجلس شورای اسلامی با حضور مردم خوشحال بودند و اظهار سرور کردند و فرمودند که در مجالس دنیا، مردم حداکثر ۳۵ تا ۴۰ درصد رأی می‌دهند، اما در جمهوری اسلامی با همه توطئه‌ها و نقشه‌های شیطانی دشمنان، ۶۴ درصد مردم پای صندوق‌های رأی حضور به هم رساندند، رأی دادند و نمایندگان خود را انتخاب کردند.

این دیدگاه از قدیم دیدگاه مقام معظم رهبری بوده و است. به نظر من امروز تلاش ما باید این باشد که ۷۰ درصد مردم و بلکه بیشتر پای صندوق‌های رأی حضور داشته باشند، همه زمینه‌ساز و بسترساز باشیم تا مشارکت زیاد باشد و این کار یک تودهنی بسیار محکم به اسرائیل، آمریکا، داعش، آل‌سعود، منافقین، کوردلان و دیگران است. مردم ما با همۀ تبلیغات سوء و جنگ روانی و ترکیبی دشمنان؛ پای نظام، امام و انقلاب ایستاده‌اند. همان طور که شاهد بودیم در جریان روز قدس، نماز عید فطر، شب‌های قدر و راهپیمایی ۲۲ بهمن سال ۱۴۰۱، مردم بار دیگر با آن عظمت، افتخار آفریدند و مقام رهبری هم از حضور مردم تقدیر و تشکر فرمودند، ان شاءالله پای انتخابات هم با این کیفیت بایستیم و مایه افتخار عزت و سربلندی باشیم.

باید زمینه حضور همه طیف‌ها، سلیقه‌ها و جناح ها فراهم باشد.

همه افرادی که پایبند به خون شهدا، امام، انقلاب و خطوط قرمز نظام هستند ان‌ شاءالله در یک انتخابات بسیار پرشور و با تعهد اخلاقی حضور پیدا کنند؛ البته مثل مجلس ششم نشود که برخی‌ را راه می‌دهند، اما بازی درمی‌آورند! متأسفانه این بازی‌ها به ضرر کشور است. آقایانی که می‌خواهند حضور داشته باشند، باید آگاهانه، حکیمانه و سخت‌کوشانه برای پیشبرد کشور و ادامه راه امام و خط ولایت و امامت و خون مقدس شهدا به صحنه بیایند.