هنرمند استاپ‌موشن باید خلاق، صبور و دقیق باشد

به گزارش خبرگزاری مهر، حوزه هنری کودک و نوجوان به‌منظور شناسایی و معرفی برترین آثار انیمیشن استاپ‌موشن در سطح ملی و ایجاد بستری گسترده‌تر و بهتر برای مخاطبان این سبک از انیمیشن، «دومین رویداد ملی استاپ‌موشن» را از شهریور ۱۴۰۱ آغاز کرد که اختتامیه آن در اردیبهشت سال ۱۴۰۲ در تهران با حضور ۴۰ گروه برگزیده برگزار شد.

مراسم پایانی دومین رویداد ملی استاپ‌موشن، جمعه‌شب ۱۵ اردیبهشت توسط حوزه هنری کودک و نوجوان با برپایی بازارگاه و ارائه آثار تولیدی، برگزار شده و برگزیدگان این رویداد ملی معرفی شدند.

سید مجتبی موسوی، داور این رویداد ملی، بیش از ۱۵ سال در حوزه‌های مختلف سینما فعال بوده و حدود ۱۰ سال است که به تولید و تدریس در زمینه استاپ‌موشن مشغول است. آثار وی با استفاده از تکنیک استاپ‌موشن با نام «ضبط‌صوت» در سال ۹۲ تولید شده‌اند و بعد از آن، انیمیشن بلند «آقای گوزن» با استفاده از همان تکنیک مورد استقبال جشنواره‌های مختلف نیز قرار گرفته است.

«آقای گوزن» به‌عنوان شاخص‌ترین اثر سید مجتبی موسوی، محصول مشترک خانه انیمیشن و حوزه هنری است که در ادامه حضورهای بین‌المللی خود در نهمین دوره از جشنواره انیبار، تنها جشنواره انیمیشن کوزوو، نمایش داده شد. این انیمیشن در جشنواره جیفونی ایتالیا، جشنواره زاگرب کرواسی، جشنواره انیماموندی برزیل، جشنواره انسی فرانسه، جشنواره انیماتریکز فنلاند، جشنواره جهانی فجر، بازار فیلم برلین حضور داشته و لوح تقدیر بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره جهانی فجر، جایزه ویژه جشنواره انیمیشن زاگرب را دریافت کرد. انیمیشن «آقای گوزن» در شصت‌وششمین دوره از جشنواره ملبورن استرالیا نیز حضور داشت.

سیدمجتبی موسوی این داور دومین رویداد ملی استاپ‌موشن درباره خود و آثارش گفت: نخستین اثر استاپ‌موشن خود را سال ۱۳۹۲ ساختم و سپس در سال ۱۳۹۷ کار آقای گوزن را ساختم که جوایز معتبر بین‌المللی و ملی زیادی را به خود اختصاص داده است. بعد از آن، در سال ۱۳۹۹ به استودیوی لایکا رفتم و در آخرین اثر لایکا که پروژه سینمایی است، مشغول به کار شدم. ورود به این استودیو و پذیرش آنها تنها به دلیل ساخت «آقای گوزن» نبود، چراکه با استانداردهای آنها مطابقت نداشت؛ در نتیجه برای راستی‌آزمایی چند پروژه را تعریف کردند تا به نوعی آزموده شوم. این مرحله را به‌خوبی پشت سر گذاشته و پذیرفته شدم. تجارب که در این مرحله کسب کردم تکرارنشدنی بود؛ بنابراین تصمیم گرفتم با برگشت به ایران، این تجربه و دانش را با دیگران به‌ویژه نوجوانان به اشتراک بگذارم.»

وی افزود: تصمیم گرفتم تا استودیویی را برای جذب و انتقال دانش و تجربه به علاقه‌مندان به‌ویژه نوجوانان تأسیس کنم اما متأسفانه شرایط سیاسی و اقتصادی موجود در کشور اجازه نداد و این تصمیم اکنون در حال بررسی و پیگیری است. همزمان با پیگیری‌های این استودیو، داوری رویداد ملی استاپ‌موشن را پیشنهاد دادند که برای من جذاب بود. به این ترتیب، به جمع دوستان حوزه هنری کودک و نوجوان پیوستم و تلاش کردم از هر راهی کمکی برای نوجوانان باشم.»

هنرمند استاپ‌موشن باید خلاق، صبور و دقیق باشد

وی با بیان اینکه با سختی فراوانی استاپ‌موشن را در ایران فراگرفته است، گفت: جذابیت استاپ‌موشن برای من به دلیل کار مستقیم با دست و لمس شخصیت‌های اثر برای ساخت هر لحظه از کار بود؛ بر همین اساس این شیوه را انتخاب کرده و آن را ادامه دادم. البته آثار استودیوی آردمن مثل والاس و گرومیت یا آثار بی‌نظیر استودیو لایکا که خلق شده نیز موجب علاقه‌مندی من به این رشته و این تکنیک شد. استاپ‌موشن یک هنر چندوجهی و درعین‌حال آرتیستیک و البته خلاقانه است؛ به این معنا که یک هنرمند استاپ‌موشن باید در هنرهای بسیار زیادی اطلاعات داشته و این هنرها را تمرین کرده باشد. هرچقدر دانش شخص بیشتر باشد، بهتر می‌تواند از این تکنیک استفاده لازم را ببرد.

این هنرمند افزود: برای نوجوان، در عین اینکه ساخت اثر بسیار جذاب بوده و ممکن است بخواهد در آینده این کار را به‌صورت حرفه‌ای انجام دهد اما به رشد شخصیت او هم بسیار کمک می‌کند؛ بنابراین این تکنیک خلاقانه‌ای است و خلاقیت نوجوان را بسیار پرورش خواهد داد و در آینده نوجوان مؤثر خواهد بود. همچنین، بردباری فرد بیشتر خواهد شد که این در آینده زندگی او می‌تواند بسیار مفید باشد. همچنین دقت هنرمند استاپ‌موشن به‌دلیل رعایت ریزه‌کاری‌هایی که در کار انجام می‌دهد، بسیار بیشتر می‌شود که باز در رشد شخصیتی افراد بسیار مؤثر است. نوجوان از همان نوجوانی می‌آموزد که در انجام کارهای خود دقیق باشد و می‌فهمد هر حرفه‌ای را پیش بگیرد، باید کارها را به‌درستی و بادقت انجام دهد.

موسوی ادامه داد: «این سه ویژگی یک هنرمند استاپ‌موشن است که اگر قرار باشد به‌صورت جدی در این حوزه به کار بپردازد، باید هر سه ویژگی را در خود تقویت کند، حتی اگر مایل نباشد در آینده این تکنیک را به‌عنوان حرفه انتخاب کند، باز به رشد شخصیتی او بسیار کمک خواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه بخش ساخت می‌تواند با تکیه بر کار با انواع خمیر، از خمیرهای بازی گرفته تا خمیرهای مجسمه‌سازی، شروع شود، بیان کرد: «در مرحله ساخت حجم باید سعی کنند دست و ذهن‌شان را قوی‌تر کنند و با متریال‌های مختلف آشنا شوند تا یاد بگیرند چطور پاپت را بسازند و در قسمت انیمیت هم که باید با قوانین انیمیت آشنا باشند. همچنین باید مقیاس‌های موردنظر را رعایت کنند و به ظرافت کار دقت کنند.

کارگردان استاپ‌موشن «آقای گوزن» گفت: «کتاب‌های متعددی برای این کار وجود دارد و در کنار آن، تمرین‌های روزانه نیاز است تا بتوانند به عنوان مثال، همان خمیری که شکل حجم یا آدم را به آن دادند، به‌درستی انیمیت کنند. بعد از اینکه از طرق مختلف مثل مطالعه کتاب، فیلم یا آموزش‌های روزآمد دانش پایه کسب شد، شخص باید تمرین روزانه داشته باشد و به صورت مداوم در کنار مطالعه، این تمرینات را تکرار کند تا بعد از مدتی، به سطحی از توانمندی مناسب دست یابد تا در آینده بتواند گرایش خود را چه در حوزه ساخت و چه در حوزه انیمیت انتخاب کند.

موسوی در تکمیل افزود: «دو کتاب در حوزه استاپ‌موشن برای نوجوانان علاقه‌مند معرفی می‌کنم؛ کتاب اول با نام stop motion craft skills for model animation در حوزه ساخت به یکسری مبانی اشاره کرده و ساخت پاپت را به‌صورت علمی و در قالب استاندارد جهانی آموزش می‌دهد و کتاب دوم که قوانین انیمیت را به‌خوبی برای انیماتور توضیح می‌دهد، کتابی از ریچارد ویلیامز با عنوان The animator’s survival kit یا راهنمای جامع انیماتورها بوده که ترجمه شده است. افراد می‌توانند از این دو کتاب بهترین استفاده را ببرند. تاکید می‌کنم هریک از این دانش‌ها نیازمند تمرینات روزانه طی چند سال متوالی است. اگر دانش‌آموزان و دانشجویان با زبان انگلیسی آشنا باشند، خواندن زبان اصلی کتاب را پیشنهاد می‌دهم.

وی ادامه داد: «با بروز و ظهور نرم‌افزارهای ساده‌ای که روی گوشی‌های تلفن همراه نصب می‌شد، دیگر ساخت استاپ‌موشن قابلیت دور از دسترسی نبود؛ به این ترتیب، نوجوانان به‌سادگی توانایی ساخت و خلق یک رویداد و روایت یک قصه را به دست آوردند. این کار با نرم‌افزاری به نام Stop Motion Studio انجام می‌شود که در دومین رویداد ملی استاپ‌موشن که به همت حوزه هنری کودک و نوجوان برگزار شد نیز از همین نرم‌افزار استفاده شد.

عضو هیئت داوری استاپ‌موشن درباره این رویداد و نقاط قوت و ضعف آن گفت: «دومین رویداد ملی استاپ‌موشن روحیه کار تیمی را در نوجوانان حاضر در آن تقویت و فرصتی را برای آنها فراهم کرد تا یک اثر استاپ‌موشن را طی چند روز به مرحله نهایی برسانند. همچنین موقعیت رویارویی نوجوانان این رویداد با اساتید استاپ‌موشن و دریافت و دستیابی آنها به دانش و توانایی‌های این اساتید، اتفاقی نادر برای شرکت‌کنندگان آن است؛ در نتیجه به خودی‌خود اصل رویداد مبارک و سازنده است اما نواقصی دارد که باید در ادوار آتی رفع شود. یکی از این نواقص، زمان کوتاه برای ساخت یک اثر توسط تیم‌های شرکت‌کننده است، چراکه همانطور که گفته شد استاپ‌موشن به خلاقیت، صبوری و دقت نیاز دارد و همه اینها زمانبر هستند.

موسوی با بیان اینکه حوزه هنری کودک و نوجوان با برپایی این رویداد، نقش مهمی در شناسایی و شکوفایی استعدادهای نهفته و نهان نوجوانان سراسر کشور در رشته استاپ‌موشن داشته است، اظهار داشت: «ما نیز در داوری آثار علاوه بر خروجی نهایی هر تیم، مجموعه‌ای از برآیند رشد یافته هر گروه و هر یک از اعضای آن را مدنظر قرار دادیم.

وی در پایان گفت: رویداد ملی استاپ‌موشن شبکه استعدادیابی استاپ‌موشن برای نوجوانان است که این استعدادها از سوی برگزارکنندگان آن شناسایی و علاوه بر جذب، در آینده‌ای نزدیک به دنیای حرفه‌ای این رشته تزریق می‌شوند.

دومین رویداد ملی استاپ‌موشن به دبیری محسن مشرقی، پس از برگزاری رویدادهای استانی، از ۱۳ تا ۱۵ اردیبهشت در تهران برگزار شد.