کالت چیست و چرا مردم عضو آن‌ها می‌شوند؟
بی بی سی فارسی
- فرناندو دوراته
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر، Getty Images
در کنیا جسد ۸۰ عضو یک فرقه مسیحی در گوری دست جمعی کشف‌شده است. آن‌طور که گفته‌شده این هشتاد نفر ترغیب شده بودند با گرسنگی خود را بکشند. این واقعه توجه عمومی را به خطرهایی که گروه‌های افراطی ایجاد می‌کنند جلب کرده است.
دکتر الکساندر استاین، روانشناس ساکن بریتانیا که درزمینهٔ ایدئولوژی‌های افراطی و روابط اجتماعی خطرناک تخصص دارد به بی‌بی‌سی می‌گوید: «هر جای جهان که باشید حتماً یک‌جور فرقه (کالت) نزدیک شما خواهد بود.»
گروه‌هایی مانند گروه کلیسای بین‌المللی خبر خوش که عده‌ای اعتقاددارند مسئول تراژدی کنیا است، در سراسر جهان فعالیت دارند و همیشه هم فعالیتشان متمرکز بر مذهب نیست. آنچه همه این گروه‌ها در آن مشترک‌اند توانایی‌شان در جذب پیروان و مشکل کردن شرایط برای کسانی است که می‌خواهد فرقه را ترک کنند.
فرقه (کالت) چیست؟
انجمن روانشناسی ایالات‌متحده آمریکا فرقه (کالت) را چنین تعریف می‌کند: «گروه مذهبی یا شبه‌مذهبی که به‌واسطه اعتقادات غیرعادی و غیرمعمول خود، منزوی بودن از جهان خارج و ساختاری دیکتاتوری شناخته می‌شود.».
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،تا ۲۶ آوریل، پلیس کنیا تقریبا ۹۰ جسد را که گمان می‌رود متعلق به پیروان «کلیسای بین‌المللی خبر خوش» باشد، کشف کرده است
هرچند بیشتر فرقه‌ها ریشه مذهبی دارند اما می‌توانند حول موضوعات دیگری ازجمله سیاست هم تشکیل شوند.
Skip مطالب پیشنهادی and continue readingمطالب پیشنهادی- تبدیل درمانی چیست و چرا کشورها در حال ممنوع کردن آن هستند؟
- «رهبر معنوی» خودخوانده یک فرقه در کانادا به جرایم جنسی متهم شد
- عید پاک؛ به صلیب کشیدن کجا و چگونه آغاز شد؟
- سلمان رشدی بینایی یک چشم و توانایی حرکت یک دست خود را «از دست داده»
End of مطالب پیشنهادی
ریچارد ترنر، روانشناس و مشاوری که به اعضا فعلی یا سابق فرقه‌ها کمک می‌کند توضیح می‌دهد: «این باور که فرقه‌ها فقط مذهبی و افراطی‌اند افسانه‌ای بیش نیست.»
او اضافه می‌کند: «حتی محیط کار، اگر شمارا دائماً به انجام کارهایی ترغیب کند که از انجام ندادنش احساس گناه کنید، مانند کارکردن برای ساعت‌های طولانی و بیشتر از زمان رسمی، می‌تواند یک نوع فرقه به‌حساب بیاید.». او می‌گوید بسیاری از تاکتیک‌هایی که شرکت‌های بازاریابی بزرگ برای استخدام انجام می‌دهند هم شبیه رفتار فرقه‌ها است.
چه کسی به یک فرقه (کالت) می‌پیوندد؟
دکتر استاین می‌گوید مردم نباید در مورد کسانی که عضو و قربانی فرقه‌ها می‌شوند، خصوصاً درباره سطح تحصیلات یا توانایی‌های اجتماعی‌شان پیش‌داوری کنند.
او می‌گوید: «مردم اغلب فکر می‌کنند کسانی که عضو فرقه‌های می‌شوند یا احمق‌اند یا نیاز به توجه دارند اما مطالعاتی که ما درباره فرقه‌ها انجام داده‌ایم خلاف این را نشان می‌دهند.»
منبع تصویر، EPA
رهبران فرقه‌ها همیشه می‌خواهند افرادی فعال و باهوش را به عضویت گروه خود دربیاورند چون چنین افرادی می‌توانند منابع مالی بیشتری برای آن‌ها فراهم کنند.
«فرقه‌ها دنبال کسانی که نیاز به مراقبت داشته باشند نیستند.»
یکی دیگر از نکاتی که دکتر استاین به آن اشاره می‌کند این باور اشتباه است که مردم خودآگاهانه عضو فرقه‌ها می‌شوند.
منبع تصویر، Richard Turner
توضیح تصویر،ریچارد ترنر یکی از اعضای سابق فرقه است که به عنوان مشاوری که سایر قربانیان را معالجه می‌کند، ظاهر شد
«این فرقه‌ها تبلیغات آن‌چنانی که مثلاً بگوید بیایید و عضو فرقه ما شوید ندارند.» جاذبه آن‌ها در ابتدا خیلی بی‌ضرر به نظر می‌رسد.
خانم استاین اشاره می‌کند تراژدی‌هایی چون مرگ افراد مانند آنچه در کنیا رخ‌داده است، جز رفتارهای معمول فرقه‌ای نیست.
او می‌گوید: «چنین نیست که رهبر فرقه از ابتدا فکر کند قرار است آن تعداد انسان را بکشد.»
خانم استاین می‌گوید هدف اولیه فرقه دروازه بهشت، فرقه مذهبی آمریکایی که در سال ۱۹۹۷، ۳۹ نفر از اعضایش خودکشی گروهی کردند و خبر آن در صد روزنامه‌ها بود، چنین نبود. آن‌ها فکر می‌کردند با این کار قراراست با کمک موجودات فضایی نجات داده و رستگار شوند.
او توضیح می‌دهد: «مارشال اپل وایت، رهبر فرقه فکر می‌کرد دچار سرطان شده و می‌خواست همه آن افراد را با خود ببرد. خودکشی و قتل تنها زمانی در فرقه‌ها رخ می‌دهد که رهبر فرقه درزمانی خاص فکر کند باید اتفاق بیفتد.»
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،رهبران فرقه مانند مارشال اپل وایت که بیش از ۳۰ نفر از پیروان فرقه دروازه بهشت را واداشت تا خود را بکشند، لزوماً با نیت کشتار شروع نمی‌کنند
در فرقه‌ها سو استفاده و بدرفتاری، ازجمله سو استفاده‌های جنسی خطرهای رایج‌تری هستند.
چرا رهبران فرقه‌ها تا این حد قدرتمند هستند؟
خانم استاین در مطالعاتی که درباره رفتارهای فرقه‌ای انجام داده به این نتیجه رسیده است که رهبر فرقه‌ها اغلب شخصیت‌هایی جذاب و کاریزماتیک هستند که در زندگی خود پس‌زمینه مشابهی داشته‌اند. پس‌زمینه‌ای که در آن یاد گرفته‌اند چطور از راه ترغیب و متقاعد کردن افراد به پیروان خود اضافه کنند.
او می‌گوید: «آن‌ها این تکنیک‌ها را در طول زندگی خود یاد می‌گیرند و وقتی به‌جایی می‌رسند که مطمئن می‌شوند می‌توانند مستقل عمل کنند، مسیر خودشان را شروع می‌کنند.»
«رهبران فرقه‌ها احمق نیستند. اتفاقاً خیلی هم باهوش و پرانرژی‌اند چون گرداندن یک فرقه اصلاً کار ساده‌ای نیست.»
رهبر فرقه‌ها اغلب مرد هستند به‌جز یک استثنا بسیار مشهور به نام والنتینا د آندراد در برزیل که ادعا می‌کرد نیروهای ماورایی دارد. او گروهی به نام لیگ نیروهای برتر جهانی را هدایت می‌کرد که در دهه ۹۰ میلادی به اتهام چند مورد قتل کودکان موردتحقیق پلیس قرار گرفت و در آخر تبرئه شد.
چرا کسانی که عضو فرقه هستند آن را ترک نمی‌کنند؟
به نظر آقای ترنر، مردم ممکن است به‌سادگی فریب‌خورده و جذب فرقه‌ها شوند چون رهبران فرقه‌ها آن‌ها را در ابتدا با عشق بمب باران می‌کنند به این معنی که با ابراز توجه و علاقه بسیار فرد را تحت تأثیر خود قرار داده و به خود جذب می‌کنند.
منبع تصویر، Handout
توضیح تصویر،والنتینا دی آندراد، که اوایل امسال درگذشت، مورد نادری از رهبری یک زن در فرقه بود
او خود چنین موقعیتی را تجربه کرده است. او در سال ۲۰۱۳ به سمت فرقه‌ای از جوان‌های امروزی مسیحی جذب شد. او دنبال کاری در زمینهٔ کمک به افرادی که قربانی قاچاق انسان شده بودند می‌گشت. آقای ترنر می‌گوید: «شما هرچقدر هم ثروتمند، موفق یا باهوش باشید، جایی در وجودتان و در زندگی نقطه حساسی دارید. ممکن است تازگی کاری را یا کسی را ازدست‌داده باشید یا هر موقعیت غیرمنتظره‌ای شمارا متزلزل کرده باشد»
او ادامه می‌دهد: «آن‌ها به اعتمادبه‌نفس شما نفوذ می‌کنند و یک‌جور اعتیاد در شما ایجاد می‌کنند و بعد دارو مخدر را به شما می‌دهند. یک فرقه همیشه سعی می‌کند شمارا از دوستان و کسانی که دوست دارید جدا و منزوی کند تا راحت‌تر بتواند شمارا مورد سوءاستفاده قرار دهد»
ترنر که خود مشاور است به خاطر می‌آورد در سال‌هایی که عضو فرقه بود، گاهی تمام حقوقش را به فرقه می‌داد. این نشان می‌دهد تأثیر آن‌ها تا چه حد بر زندگی او زیاد بود.
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،ترک فرقه بسییار دشوارتر از ورود به آن است
«من عاقبت به دلیل وضعیت روحی و روانی وخیمی که پیدا کردم، فرقه را ترک کردم. فرقه‌ها معمولاً به‌محض اینکه چنین اتفاقی برای کسی می‌افتد، دیگر علاقه‌ای به او ندارند.»
از کجا می‌توان فهمید که یک سازمان یا گروه درواقع یک فرقه است؟
از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکستپرگاربرنامهای که در آن مهمانان برنامه به پرسش‌های چالشی مربوط به جامعه امروز پاسخ می‌دهند
پادکست
پایان پادکست
آقای ترنر می‌گوید فهم اینکه یک سازمان یا گروه یک فرقه است کار آسانی برای مردم نیست. اما یک جستجوی ساده اینترنتی می‌تواند سرنخ‌هایی در اختیار شما بگذارد.
او توضیح می‌دهد: «به نظرات و حرف‌هایی که مردم درباره آن گروه می‌زنند توجه کنید. همین‌طور خود آن گروه یا سازمان را جستجو کنید و ببینید چه نوشته‌اند. من به تجربه فهمیده‌ام اگر سازمان یا گروهی مطلبی تحت عنوان «چرا ما یک فرقه نیستیم.» دارد، به‌احتمال‌زیاد آن‌ها یک فرقه هستند.»
«اگر گروهی که در آن عضو شده‌اید درباره دوستان و اقوام شما حرف‌های منفی میزند و می‌خواهد شما را بیشتر و بیشتر در فعالیت‌های گروه خود درگیر کند، خصوصاً فعالیت‌هایی که احتیاج به پول دارد، باید حواستان را جمع کنید.»
بااین‌وجود ترنر می‌گوید مؤثرترین راه اعتماد کردن به حس غریزی‌تان است. او می‌گوید: «به حس ششم خود اطمینان کنید.»
به نظر متخصصانی مانند دکتر استاین و آقای ترنر در مواجه با فرقه‌ها، پیشگیری مؤثرتر از درمان است. هردوی آن‌ها توصیه می‌کنند دولت‌ها فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده‌ای برای نظارت بر فرقه‌ها انجام دهند.
دکتر استاین می‌گوید: «ما اقدامات لازم برای آموزش مردم درباره این گروه‌های خطرناک را انجام نمی‌دهیم.»
«دولت‌ها معمولاً درباره قانون‌مند کردن این فعالیت‌ها محتاط و محافظه‌کارند. خصوصاً درباره گروه‌هایی که خود را به شکلی وابسته به کلیسا نشان می‌دهند.»
بیشتر بخوانید:
- سالگرد حمله به مقر فرقه داودیه؛ دیوید کورش که بود و ۳۰ سال پیش چه اتفاقی افتاد؟
- زن آمریکایی عضو یک «فرقه آخرالزمانی» به قتل دو فرزندش محکوم شد
- پلیس پاناما یک گورجمعی دیگر مرتبط با "آیین‌های جن‌گیری" یک فرقه مذهبی پیدا کرد
- محکومیت رهبر فرقه جنسی در آمریکا: ۱۲۰ سال حبس
- فرناندو دوراته
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر، Getty Images
در کنیا جسد ۸۰ عضو یک فرقه مسیحی در گوری دست جمعی کشف‌شده است. آن‌طور که گفته‌شده این هشتاد نفر ترغیب شده بودند با گرسنگی خود را بکشند. این واقعه توجه عمومی را به خطرهایی که گروه‌های افراطی ایجاد می‌کنند جلب کرده است.
دکتر الکساندر استاین، روانشناس ساکن بریتانیا که درزمینهٔ ایدئولوژی‌های افراطی و روابط اجتماعی خطرناک تخصص دارد به بی‌بی‌سی می‌گوید: «هر جای جهان که باشید حتماً یک‌جور فرقه (کالت) نزدیک شما خواهد بود.»
گروه‌هایی مانند گروه کلیسای بین‌المللی خبر خوش که عده‌ای اعتقاددارند مسئول تراژدی کنیا است، در سراسر جهان فعالیت دارند و همیشه هم فعالیتشان متمرکز بر مذهب نیست. آنچه همه این گروه‌ها در آن مشترک‌اند توانایی‌شان در جذب پیروان و مشکل کردن شرایط برای کسانی است که می‌خواهد فرقه را ترک کنند.
فرقه (کالت) چیست؟
انجمن روانشناسی ایالات‌متحده آمریکا فرقه (کالت) را چنین تعریف می‌کند: «گروه مذهبی یا شبه‌مذهبی که به‌واسطه اعتقادات غیرعادی و غیرمعمول خود، منزوی بودن از جهان خارج و ساختاری دیکتاتوری شناخته می‌شود.».
منبع تصویر، Getty Images
تا ۲۶ آوریل، پلیس کنیا تقریبا ۹۰ جسد را که گمان می‌رود متعلق به پیروان «کلیسای بین‌المللی خبر خوش» باشد، کشف کرده است
هرچند بیشتر فرقه‌ها ریشه مذهبی دارند اما می‌توانند حول موضوعات دیگری ازجمله سیاست هم تشکیل شوند.
ریچارد ترنر، روانشناس و مشاوری که به اعضا فعلی یا سابق فرقه‌ها کمک می‌کند توضیح می‌دهد: «این باور که فرقه‌ها فقط مذهبی و افراطی‌اند افسانه‌ای بیش نیست.»
او اضافه می‌کند: «حتی محیط کار، اگر شمارا دائماً به انجام کارهایی ترغیب کند که از انجام ندادنش احساس گناه کنید، مانند کارکردن برای ساعت‌های طولانی و بیشتر از زمان رسمی، می‌تواند یک نوع فرقه به‌حساب بیاید.». او می‌گوید بسیاری از تاکتیک‌هایی که شرکت‌های بازاریابی بزرگ برای استخدام انجام می‌دهند هم شبیه رفتار فرقه‌ها است.
چه کسی به یک فرقه (کالت) می‌پیوندد؟
دکتر استاین می‌گوید مردم نباید در مورد کسانی که عضو و قربانی فرقه‌ها می‌شوند، خصوصاً درباره سطح تحصیلات یا توانایی‌های اجتماعی‌شان پیش‌داوری کنند.
او می‌گوید: «مردم اغلب فکر می‌کنند کسانی که عضو فرقه‌های می‌شوند یا احمق‌اند یا نیاز به توجه دارند اما مطالعاتی که ما درباره فرقه‌ها انجام داده‌ایم خلاف این را نشان می‌دهند.»
منبع تصویر، EPA
رهبران فرقه‌ها همیشه می‌خواهند افرادی فعال و باهوش را به عضویت گروه خود دربیاورند چون چنین افرادی می‌توانند منابع مالی بیشتری برای آن‌ها فراهم کنند.
«فرقه‌ها دنبال کسانی که نیاز به مراقبت داشته باشند نیستند.»
یکی دیگر از نکاتی که دکتر استاین به آن اشاره می‌کند این باور اشتباه است که مردم خودآگاهانه عضو فرقه‌ها می‌شوند.
منبع تصویر، Richard Turner
ریچارد ترنر یکی از اعضای سابق فرقه است که به عنوان مشاوری که سایر قربانیان را معالجه می‌کند، ظاهر شد
«این فرقه‌ها تبلیغات آن‌چنانی که مثلاً بگوید بیایید و عضو فرقه ما شوید ندارند.» جاذبه آن‌ها در ابتدا خیلی بی‌ضرر به نظر می‌رسد.
خانم استاین اشاره می‌کند تراژدی‌هایی چون مرگ افراد مانند آنچه در کنیا رخ‌داده است، جز رفتارهای معمول فرقه‌ای نیست.
او می‌گوید: «چنین نیست که رهبر فرقه از ابتدا فکر کند قرار است آن تعداد انسان را بکشد.»
خانم استاین می‌گوید هدف اولیه فرقه دروازه بهشت، فرقه مذهبی آمریکایی که در سال ۱۹۹۷، ۳۹ نفر از اعضایش خودکشی گروهی کردند و خبر آن در صد روزنامه‌ها بود، چنین نبود. آن‌ها فکر می‌کردند با این کار قراراست با کمک موجودات فضایی نجات داده و رستگار شوند.
او توضیح می‌دهد: «مارشال اپل وایت، رهبر فرقه فکر می‌کرد دچار سرطان شده و می‌خواست همه آن افراد را با خود ببرد. خودکشی و قتل تنها زمانی در فرقه‌ها رخ می‌دهد که رهبر فرقه درزمانی خاص فکر کند باید اتفاق بیفتد.»
منبع تصویر، Getty Images
رهبران فرقه مانند مارشال اپل وایت که بیش از ۳۰ نفر از پیروان فرقه دروازه بهشت را واداشت تا خود را بکشند، لزوماً با نیت کشتار شروع نمی‌کنند
در فرقه‌ها سو استفاده و بدرفتاری، ازجمله سو استفاده‌های جنسی خطرهای رایج‌تری هستند.
چرا رهبران فرقه‌ها تا این حد قدرتمند هستند؟
خانم استاین در مطالعاتی که درباره رفتارهای فرقه‌ای انجام داده به این نتیجه رسیده است که رهبر فرقه‌ها اغلب شخصیت‌هایی جذاب و کاریزماتیک هستند که در زندگی خود پس‌زمینه مشابهی داشته‌اند. پس‌زمینه‌ای که در آن یاد گرفته‌اند چطور از راه ترغیب و متقاعد کردن افراد به پیروان خود اضافه کنند.
او می‌گوید: «آن‌ها این تکنیک‌ها را در طول زندگی خود یاد می‌گیرند و وقتی به‌جایی می‌رسند که مطمئن می‌شوند می‌توانند مستقل عمل کنند، مسیر خودشان را شروع می‌کنند.»
«رهبران فرقه‌ها احمق نیستند. اتفاقاً خیلی هم باهوش و پرانرژی‌اند چون گرداندن یک فرقه اصلاً کار ساده‌ای نیست.»
رهبر فرقه‌ها اغلب مرد هستند به‌جز یک استثنا بسیار مشهور به نام والنتینا د آندراد در برزیل که ادعا می‌کرد نیروهای ماورایی دارد. او گروهی به نام لیگ نیروهای برتر جهانی را هدایت می‌کرد که در دهه ۹۰ میلادی به اتهام چند مورد قتل کودکان موردتحقیق پلیس قرار گرفت و در آخر تبرئه شد.
چرا کسانی که عضو فرقه هستند آن را ترک نمی‌کنند؟
به نظر آقای ترنر، مردم ممکن است به‌سادگی فریب‌خورده و جذب فرقه‌ها شوند چون رهبران فرقه‌ها آن‌ها را در ابتدا با عشق بمب باران می‌کنند به این معنی که با ابراز توجه و علاقه بسیار فرد را تحت تأثیر خود قرار داده و به خود جذب می‌کنند.
منبع تصویر، Handout
والنتینا دی آندراد، که اوایل امسال درگذشت، مورد نادری از رهبری یک زن در فرقه بود
او خود چنین موقعیتی را تجربه کرده است. او در سال ۲۰۱۳ به سمت فرقه‌ای از جوان‌های امروزی مسیحی جذب شد. او دنبال کاری در زمینهٔ کمک به افرادی که قربانی قاچاق انسان شده بودند می‌گشت. آقای ترنر می‌گوید: «شما هرچقدر هم ثروتمند، موفق یا باهوش باشید، جایی در وجودتان و در زندگی نقطه حساسی دارید. ممکن است تازگی کاری را یا کسی را ازدست‌داده باشید یا هر موقعیت غیرمنتظره‌ای شمارا متزلزل کرده باشد»
او ادامه می‌دهد: «آن‌ها به اعتمادبه‌نفس شما نفوذ می‌کنند و یک‌جور اعتیاد در شما ایجاد می‌کنند و بعد دارو مخدر را به شما می‌دهند. یک فرقه همیشه سعی می‌کند شمارا از دوستان و کسانی که دوست دارید جدا و منزوی کند تا راحت‌تر بتواند شمارا مورد سوءاستفاده قرار دهد»
ترنر که خود مشاور است به خاطر می‌آورد در سال‌هایی که عضو فرقه بود، گاهی تمام حقوقش را به فرقه می‌داد. این نشان می‌دهد تأثیر آن‌ها تا چه حد بر زندگی او زیاد بود.
منبع تصویر، Getty Images
ترک فرقه بسییار دشوارتر از ورود به آن است
«من عاقبت به دلیل وضعیت روحی و روانی وخیمی که پیدا کردم، فرقه را ترک کردم. فرقه‌ها معمولاً به‌محض اینکه چنین اتفاقی برای کسی می‌افتد، دیگر علاقه‌ای به او ندارند.»
از کجا می‌توان فهمید که یک سازمان یا گروه درواقع یک فرقه است؟
آقای ترنر می‌گوید فهم اینکه یک سازمان یا گروه یک فرقه است کار آسانی برای مردم نیست. اما یک جستجوی ساده اینترنتی می‌تواند سرنخ‌هایی در اختیار شما بگذارد.
او توضیح می‌دهد: «به نظرات و حرف‌هایی که مردم درباره آن گروه می‌زنند توجه کنید. همین‌طور خود آن گروه یا سازمان را جستجو کنید و ببینید چه نوشته‌اند. من به تجربه فهمیده‌ام اگر سازمان یا گروهی مطلبی تحت عنوان «چرا ما یک فرقه نیستیم.» دارد، به‌احتمال‌زیاد آن‌ها یک فرقه هستند.»
«اگر گروهی که در آن عضو شده‌اید درباره دوستان و اقوام شما حرف‌های منفی میزند و می‌خواهد شما را بیشتر و بیشتر در فعالیت‌های گروه خود درگیر کند، خصوصاً فعالیت‌هایی که احتیاج به پول دارد، باید حواستان را جمع کنید.»
بااین‌وجود ترنر می‌گوید مؤثرترین راه اعتماد کردن به حس غریزی‌تان است. او می‌گوید: «به حس ششم خود اطمینان کنید.»
به نظر متخصصانی مانند دکتر استاین و آقای ترنر در مواجه با فرقه‌ها، پیشگیری مؤثرتر از درمان است. هردوی آن‌ها توصیه می‌کنند دولت‌ها فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده‌ای برای نظارت بر فرقه‌ها انجام دهند.
دکتر استاین می‌گوید: «ما اقدامات لازم برای آموزش مردم درباره این گروه‌های خطرناک را انجام نمی‌دهیم.»
«دولت‌ها معمولاً درباره قانون‌مند کردن این فعالیت‌ها محتاط و محافظه‌کارند. خصوصاً درباره گروه‌هایی که خود را به شکلی وابسته به کلیسا نشان می‌دهند.»
بیشتر بخوانید:
- فرناندو دوراته
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر، Getty Images
در کنیا جسد ۸۰ عضو یک فرقه مسیحی در گوری دست جمعی کشف‌شده است. آن‌طور که گفته‌شده این هشتاد نفر ترغیب شده بودند با گرسنگی خود را بکشند. این واقعه توجه عمومی را به خطرهایی که گروه‌های افراطی ایجاد می‌کنند جلب کرده است.
دکتر الکساندر استاین، روانشناس ساکن بریتانیا که درزمینهٔ ایدئولوژی‌های افراطی و روابط اجتماعی خطرناک تخصص دارد به بی‌بی‌سی می‌گوید: «هر جای جهان که باشید حتماً یک‌جور فرقه (کالت) نزدیک شما خواهد بود.»
گروه‌هایی مانند گروه کلیسای بین‌المللی خبر خوش که عده‌ای اعتقاددارند مسئول تراژدی کنیا است، در سراسر جهان فعالیت دارند و همیشه هم فعالیتشان متمرکز بر مذهب نیست. آنچه همه این گروه‌ها در آن مشترک‌اند توانایی‌شان در جذب پیروان و مشکل کردن شرایط برای کسانی است که می‌خواهد فرقه را ترک کنند.
فرقه (کالت) چیست؟
انجمن روانشناسی ایالات‌متحده آمریکا فرقه (کالت) را چنین تعریف می‌کند: «گروه مذهبی یا شبه‌مذهبی که به‌واسطه اعتقادات غیرعادی و غیرمعمول خود، منزوی بودن از جهان خارج و ساختاری دیکتاتوری شناخته می‌شود.».
منبع تصویر، Getty Images
تا ۲۶ آوریل، پلیس کنیا تقریبا ۹۰ جسد را که گمان می‌رود متعلق به پیروان «کلیسای بین‌المللی خبر خوش» باشد، کشف کرده است
هرچند بیشتر فرقه‌ها ریشه مذهبی دارند اما می‌توانند حول موضوعات دیگری ازجمله سیاست هم تشکیل شوند.
ریچارد ترنر، روانشناس و مشاوری که به اعضا فعلی یا سابق فرقه‌ها کمک می‌کند توضیح می‌دهد: «این باور که فرقه‌ها فقط مذهبی و افراطی‌اند افسانه‌ای بیش نیست.»
او اضافه می‌کند: «حتی محیط کار، اگر شمارا دائماً به انجام کارهایی ترغیب کند که از انجام ندادنش احساس گناه کنید، مانند کارکردن برای ساعت‌های طولانی و بیشتر از زمان رسمی، می‌تواند یک نوع فرقه به‌حساب بیاید.». او می‌گوید بسیاری از تاکتیک‌هایی که شرکت‌های بازاریابی بزرگ برای استخدام انجام می‌دهند هم شبیه رفتار فرقه‌ها است.
چه کسی به یک فرقه (کالت) می‌پیوندد؟
دکتر استاین می‌گوید مردم نباید در مورد کسانی که عضو و قربانی فرقه‌ها می‌شوند، خصوصاً درباره سطح تحصیلات یا توانایی‌های اجتماعی‌شان پیش‌داوری کنند.
او می‌گوید: «مردم اغلب فکر می‌کنند کسانی که عضو فرقه‌های می‌شوند یا احمق‌اند یا نیاز به توجه دارند اما مطالعاتی که ما درباره فرقه‌ها انجام داده‌ایم خلاف این را نشان می‌دهند.»
منبع تصویر، EPA
رهبران فرقه‌ها همیشه می‌خواهند افرادی فعال و باهوش را به عضویت گروه خود دربیاورند چون چنین افرادی می‌توانند منابع مالی بیشتری برای آن‌ها فراهم کنند.
«فرقه‌ها دنبال کسانی که نیاز به مراقبت داشته باشند نیستند.»
یکی دیگر از نکاتی که دکتر استاین به آن اشاره می‌کند این باور اشتباه است که مردم خودآگاهانه عضو فرقه‌ها می‌شوند.
منبع تصویر، Richard Turner
ریچارد ترنر یکی از اعضای سابق فرقه است که به عنوان مشاوری که سایر قربانیان را معالجه می‌کند، ظاهر شد
«این فرقه‌ها تبلیغات آن‌چنانی که مثلاً بگوید بیایید و عضو فرقه ما شوید ندارند.» جاذبه آن‌ها در ابتدا خیلی بی‌ضرر به نظر می‌رسد.
خانم استاین اشاره می‌کند تراژدی‌هایی چون مرگ افراد مانند آنچه در کنیا رخ‌داده است، جز رفتارهای معمول فرقه‌ای نیست.
او می‌گوید: «چنین نیست که رهبر فرقه از ابتدا فکر کند قرار است آن تعداد انسان را بکشد.»
خانم استاین می‌گوید هدف اولیه فرقه دروازه بهشت، فرقه مذهبی آمریکایی که در سال ۱۹۹۷، ۳۹ نفر از اعضایش خودکشی گروهی کردند و خبر آن در صد روزنامه‌ها بود، چنین نبود. آن‌ها فکر می‌کردند با این کار قراراست با کمک موجودات فضایی نجات داده و رستگار شوند.
او توضیح می‌دهد: «مارشال اپل وایت، رهبر فرقه فکر می‌کرد دچار سرطان شده و می‌خواست همه آن افراد را با خود ببرد. خودکشی و قتل تنها زمانی در فرقه‌ها رخ می‌دهد که رهبر فرقه درزمانی خاص فکر کند باید اتفاق بیفتد.»
منبع تصویر، Getty Images
رهبران فرقه مانند مارشال اپل وایت که بیش از ۳۰ نفر از پیروان فرقه دروازه بهشت را واداشت تا خود را بکشند، لزوماً با نیت کشتار شروع نمی‌کنند
در فرقه‌ها سو استفاده و بدرفتاری، ازجمله سو استفاده‌های جنسی خطرهای رایج‌تری هستند.
چرا رهبران فرقه‌ها تا این حد قدرتمند هستند؟
خانم استاین در مطالعاتی که درباره رفتارهای فرقه‌ای انجام داده به این نتیجه رسیده است که رهبر فرقه‌ها اغلب شخصیت‌هایی جذاب و کاریزماتیک هستند که در زندگی خود پس‌زمینه مشابهی داشته‌اند. پس‌زمینه‌ای که در آن یاد گرفته‌اند چطور از راه ترغیب و متقاعد کردن افراد به پیروان خود اضافه کنند.
او می‌گوید: «آن‌ها این تکنیک‌ها را در طول زندگی خود یاد می‌گیرند و وقتی به‌جایی می‌رسند که مطمئن می‌شوند می‌توانند مستقل عمل کنند، مسیر خودشان را شروع می‌کنند.»
«رهبران فرقه‌ها احمق نیستند. اتفاقاً خیلی هم باهوش و پرانرژی‌اند چون گرداندن یک فرقه اصلاً کار ساده‌ای نیست.»
رهبر فرقه‌ها اغلب مرد هستند به‌جز یک استثنا بسیار مشهور به نام والنتینا د آندراد در برزیل که ادعا می‌کرد نیروهای ماورایی دارد. او گروهی به نام لیگ نیروهای برتر جهانی را هدایت می‌کرد که در دهه ۹۰ میلادی به اتهام چند مورد قتل کودکان موردتحقیق پلیس قرار گرفت و در آخر تبرئه شد.
چرا کسانی که عضو فرقه هستند آن را ترک نمی‌کنند؟
به نظر آقای ترنر، مردم ممکن است به‌سادگی فریب‌خورده و جذب فرقه‌ها شوند چون رهبران فرقه‌ها آن‌ها را در ابتدا با عشق بمب باران می‌کنند به این معنی که با ابراز توجه و علاقه بسیار فرد را تحت تأثیر خود قرار داده و به خود جذب می‌کنند.
منبع تصویر، Handout
والنتینا دی آندراد، که اوایل امسال درگذشت، مورد نادری از رهبری یک زن در فرقه بود
او خود چنین موقعیتی را تجربه کرده است. او در سال ۲۰۱۳ به سمت فرقه‌ای از جوان‌های امروزی مسیحی جذب شد. او دنبال کاری در زمینهٔ کمک به افرادی که قربانی قاچاق انسان شده بودند می‌گشت. آقای ترنر می‌گوید: «شما هرچقدر هم ثروتمند، موفق یا باهوش باشید، جایی در وجودتان و در زندگی نقطه حساسی دارید. ممکن است تازگی کاری را یا کسی را ازدست‌داده باشید یا هر موقعیت غیرمنتظره‌ای شمارا متزلزل کرده باشد»
او ادامه می‌دهد: «آن‌ها به اعتمادبه‌نفس شما نفوذ می‌کنند و یک‌جور اعتیاد در شما ایجاد می‌کنند و بعد دارو مخدر را به شما می‌دهند. یک فرقه همیشه سعی می‌کند شمارا از دوستان و کسانی که دوست دارید جدا و منزوی کند تا راحت‌تر بتواند شمارا مورد سوءاستفاده قرار دهد»
ترنر که خود مشاور است به خاطر می‌آورد در سال‌هایی که عضو فرقه بود، گاهی تمام حقوقش را به فرقه می‌داد. این نشان می‌دهد تأثیر آن‌ها تا چه حد بر زندگی او زیاد بود.
منبع تصویر، Getty Images
ترک فرقه بسییار دشوارتر از ورود به آن است
«من عاقبت به دلیل وضعیت روحی و روانی وخیمی که پیدا کردم، فرقه را ترک کردم. فرقه‌ها معمولاً به‌محض اینکه چنین اتفاقی برای کسی می‌افتد، دیگر علاقه‌ای به او ندارند.»
از کجا می‌توان فهمید که یک سازمان یا گروه درواقع یک فرقه است؟
آقای ترنر می‌گوید فهم اینکه یک سازمان یا گروه یک فرقه است کار آسانی برای مردم نیست. اما یک جستجوی ساده اینترنتی می‌تواند سرنخ‌هایی در اختیار شما بگذارد.
او توضیح می‌دهد: «به نظرات و حرف‌هایی که مردم درباره آن گروه می‌زنند توجه کنید. همین‌طور خود آن گروه یا سازمان را جستجو کنید و ببینید چه نوشته‌اند. من به تجربه فهمیده‌ام اگر سازمان یا گروهی مطلبی تحت عنوان «چرا ما یک فرقه نیستیم.» دارد، به‌احتمال‌زیاد آن‌ها یک فرقه هستند.»
«اگر گروهی که در آن عضو شده‌اید درباره دوستان و اقوام شما حرف‌های منفی میزند و می‌خواهد شما را بیشتر و بیشتر در فعالیت‌های گروه خود درگیر کند، خصوصاً فعالیت‌هایی که احتیاج به پول دارد، باید حواستان را جمع کنید.»
بااین‌وجود ترنر می‌گوید مؤثرترین راه اعتماد کردن به حس غریزی‌تان است. او می‌گوید: «به حس ششم خود اطمینان کنید.»
به نظر متخصصانی مانند دکتر استاین و آقای ترنر در مواجه با فرقه‌ها، پیشگیری مؤثرتر از درمان است. هردوی آن‌ها توصیه می‌کنند دولت‌ها فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده‌ای برای نظارت بر فرقه‌ها انجام دهند.
دکتر استاین می‌گوید: «ما اقدامات لازم برای آموزش مردم درباره این گروه‌های خطرناک را انجام نمی‌دهیم.»
«دولت‌ها معمولاً درباره قانون‌مند کردن این فعالیت‌ها محتاط و محافظه‌کارند. خصوصاً درباره گروه‌هایی که خود را به شکلی وابسته به کلیسا نشان می‌دهند.»
بیشتر بخوانید:
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: کالت چیست و چرا مردم عضو آن‌ها می‌شوند؟
